Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 48, 29 April 1920 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XXIII. O VINICIA ILOKO O KA LIMA O NA KRIBTIANO.

Aole lakou i hoomaopopo iho i kana m?a i kamailio ge ai, oiai s ua manao iho la no lakou 0 kekahi no ja o kana mau olelo ano uluahewa, e like no hoi me keknhi mau olelo mamua iki iho o keia hapai iv ana o kona liiiii hema. Hoomaopopo loa ae la o Vinieia i ka helehelena 0 Urusa, a bekau ana nae na ano mtn?jaiina ma kona helehelena, & e paa ana boi oia i kekahi mau apana welu i hahae ia. ]a manawa i lohe a e ai o Vinicia i keia mau olelo mai ke kanaka elemakule ana i kulai ai 1 kooa manaWi 1 kaili aku ai ia Lugia, a eia ua maii olelo nei ana i lohe ae ai. Kaiacuga, ua maopopo ]oa anei ia oe 4 .,aole he poino nui ma keīa eha ona .na ke pb » aole hoi e lilo ia eha i mea hoopilikia aku i kona ola? •'Ae, aole o'u kanalua no ka hai akt( ia oe e <>ripusa maikni, aole loa e lilo kela eha ma konn poo i mea hoopilikia mii i kona ol v, a Kaiacusa i kamailio aku ai. I kuu manawa e noho kauwakuapaa ana ma na aumeku k. ua Roma, ua lawelawe nui wau i ua poe i loohia i'ka poino, a ua hooloa waii i ke ano o na pilikia e poioo ai ke ola, ame na eha hoi e poino ole ai ke ola. 0 keia palapu i kau maluna oia n-ei ua hai ia kona lima i ka m 8 nawa i pale ikaika aku ai o Urusa nei a k»iti mai la ia Lugia mai kana paa ana, a mamuli o konā pale ana ae i kona l : ma, ua loaa aku la kona lima i ka lima ikaika o Ur"sa, a mamuli nae oia lima i pakele ai • kona poo, a kau wale aku la no keia wabi eba malani uialuna o kona poo, aka, ua hai ia nae kona lima i kela pale ikaika ana n 0 a O ka lima nae kai hai a pakele boi kona ola maj ka palt; ana a keia Kristiano ikaika o kakou.'' "Ua kauiana oe i ke akamai i ka oihana lapaau, a nau i hoopakele kekahi o na Hoahanau o kakou, a mamuli oia lohe o'u i kau tnau haualapaau, oia ke kumu o'u i hoouna aku ai ia Uī'Uaa e kii iaoe," M Ke mahalo nei wau i kou hooUua ana ae ia Uruēa, oiai ma ke alahele a maua i hele mai uei, ua hoike mai nei o Urusa i»'u i koua makaukau e pepehi ia'u." "Oa hoike mua mai ti 0 oia ia'u mamua o ke kii ana aku uei ia oe, aka, ua \ke uo wau i kou ano ame gou aioha pookela ia Kristo, a n» hooinaikeike aku la iaia, aole o oe ka mea, i manao ia he 4< kumakai t M i na hoahanan» ° ® oana oi« i hoow«itew*t<* mai e han* i ka k«r«inia, oia k* "mea kumakaia." "He aieii io nokela i piha i ka uhāue ino, ak«, wa matiao nae hw wau uia kaua niiiU oUlo hē la oia i hoomia ia u\ a ! e hoopakele

h na Hoahanau tnai na haua kuma-| kaia a keia Hoahanau o kakou. | Nu' niaoli no ko'u puni wale," Ua - kamailio ia mai la keia mau olelo e ka Nunui Uruea me ka leo kaumaba. "X ketabi manawa'aku e hoike mai oe ia'u i na mea apau, aka f i keia manāwa boi e haawi ae kakou i na kokua ana apau maluna o keia kanaka poino." M? keia mau olelo ua hoomaka ibo la o Kalacsrsa e hooponopono i ka lima o Viuicia, a e hoihoi pono ana hoi i ka ivpi i poioo ma kona wahi mau. K pipī A.na hoi o Caripusa i ka wai bijihui maluna o na helehelena o ke kanaka poiho, a mamuli no boi o ka nni maoli o ka eba, ua maule hou aku H o Vinicia, a ua lilo nae ia i mea pomaikai nona, oiai, mamuli oia mauie ana, ua ike nui ole oia I ka eba*a hiki wale no i ka manawa i hoihoi pono ia ai ka iwi i hai nia kona wahi mau, a hoopili ia ae la kekiahi mau p&pa lahilahi ma kel-i wahi poino, a wahi ia ae la me kela mau apana welu e p-aa ia ana e Uruga. I ka pau ana o ka hoopo'nopono ana a Kalacuga i ka lima o ke kanaka opio Roma f a hala ae la kekahi manawa, alaila, pohala bou ae la o Vinieia mai kela waiho maule ana. O ka mea mua i halawai mai me kon» mavt maka ano poaeae, oia no o Lugia e kulou iho ana malune ona, a e paa ana hoi kekahi ipuwai keleawe, a mai kela ipuwai mai o Kalaeuaa e hoomau ana i keleahi huahuakai, a hoopuiu iho la i kona hiaka me kona poo i I ka ike ana ae o Vīaicia iai Lugia, uā hiki p<?no ole iaia ke i manaoio i ka ike poaeae a kona] mau maka, a nunao iho la oia he j moeuhane paha keia ana e ike nei, ii b»lihali ia mai paha e ka fiva maluna o kona noonoo. I ka bala ana nae o koua nana aūa i| keia mau helehelena o ka mea ana e imi hoemano nei, alaila, puaua i malie ae la oia i keia mau olelo. i "L"gia." Uaano haalulu ae la na lima o L«gia e paa ana i ka ipu. keieawe, alaila, nana iho la oia i ke kanaka eplo poiho, a kamailio iho la me ka |e6 kaumaha. ka malu pu o ke Akua me j oe," wahi a Lug>a me ka leo malie loa, a i piha nae i ke kaumaha. Ua ku iho la oia mā kela āoao o ka moe ana e moe ana f a e nana ibo ana me na maka minamina i ke kwiaka nana e hoomaau nei iaia, Ua nano pono ae la o Vinicia ia Lugia, oiai ua makemake oia e hanai i koha mau maka me U8 hele. helena o ka wahine pookela ana i aloha kupouli ai Ua nana ae la i kona helehelena haikea, a i kona mau tmka minamina boi e nana iho aua, Ua hoomaopopo pu ae la no hoi 1 ke ano o ka lohe ana e aahu an&, a aole hoi o ke ano lole ana i ike ai iaii ma ka home o kona mau Kahuhanai. Uā hoomaopopo loi iho la oia ike alina o k*na mau hana aloha ote, a i hoolilo ia ai keia wahine opio i kuewa mai ka home aku o kan» mau mea i aloha ai, I keia ntatiawa ana ef hoomaopooe loa nei tia hoopuui ia keia oīa ana o Lugia e ka ilihune, a o ka hua nae ia o kana mau hāna aloha oīe i keia wahine opio, He hiki loa iaia e hoaahu iaia I ka lole poui kumukuai nui, a i ke kilika hoi o ua wahine kaulana o Eoma ei aahu ar, a e hookau aku paha ma kona umauma i ua pohaku makamae kumukuai nui. aka na kana mau hnna hoomaau i k iiehu tku i keia wahine <pio. Ua lilo ihe la i» ī hoelīaeha loa mai i kona manao, a ina paha ao!e ou8 pilikia i keiā poiīio ma koua kino, ina la ua kukuli aku uia imua o keia wahine opio aaa t hana hewa uui ai. Me ka ko aio nawaliwali ua kamailio hou ae k oia. Logi», iole ka oe i #e akh e f»t>okaū ta ka iiiāUnu uo e hoihoi īiou rtiai ke o!a kino mnluua eu/

wahi a L«gia me ka l ; o nabenahe " Mamuli o keia niao olelo i katpaiJio i* mai la e L"gī s » ua like ia me ka bstt>a e hooluolu ana i k tnau pulapu. U» hoamaopopo iho la oia i ke ano pookela maoH no o ka manao o keia W;ihine opīo, & o ka Wahine hoi atia i hoio ai ma na ano apaii e hookan aku i k? kulana maewaewa. hoomaopopo loa aku la oia i ke ano pookela o ke aLO KHstiano maHma o Lugia, Oa hoomaopopo aku ta hoi oii ike ano o ka leo i kamailio ia mai e L«gia, he leo oluolu maoli e hoomaha ana i kona : māuao ooloku, Ua hoopiha ia ae la kino me ke ano hauoli hou, oi«i, me he alr» ke hoomaopooo .ata. no oia i kela ano pookela iluna o LUgia, a nooi.oo ae la no oia i na ole'o a ka Lede i kamailio mai ai 1 na oia i hana m* ke ano maikai, i na !a ua li!o mai no ka Leijē opio i mea aloha mai iaia, oĪHi, ua hoomaopopo tio ka L<-de Aceta, ua auo lilo m?i uo ke aloha o L'"\g'a i ke kanaka opio Roma. He oiaio anei ia mae Olelo i hoīke mua ia mai iaia?

I keia manaA'a e ku nei n e paa ana i ka" ipawai keleawe,, e holoi anāo Ka|acnsa i ua eha o kona poo, a e hooponopono ana hoi i kela vyahi i eha, a e kvia iho ana hoi i kekahi laau lapaau mai« kai maluna oia wahi eha a i ka maua.wa no i kau iho ai kela laau, ua ike iho la no o Vinicia i ke ano emi ana iho o ke konikoni eha o kona poo. I k>i pau ana o kela holoi ia ana o kona poo, ua kii mai U 0 Urusa i kela ipuwai keleawe, a lawe aku la mai ka'lima aku o LUgia, a ia manawa i kii aku ai o Lugia i kekahi kiaha wai, a i hui pu īa hoi me ka waina maemae, a hoohainu mai la ia Vmicia. Ua inu aku la o Vioicia me ka iini nui, ai ka pau ana o kela kiaha wai i hui ia me ka waiua, ua noi hou aku la oia i kiaha waina bou, a i hui ole ia hoi me ka *?ai. Uk haawi bou la mai la no kela kiaha waina e Lt.gia laia, a i kona inu ana i fcela kiaha waina hou, ua maikai loa ae la ka eha ma kona poo, a aeie no hoiona ike mai i ka eha o kona lfma. Ua haalele iho Ia o Lugia iaia, a hele aku l'a ma kaninii mawaho o ka haie. . I ka#liala ana aku o. L»gia mawaho o kela rumi. ua hele koke mai la o Caripuaa a ku jho Ia ma ka auao 0 ka moe a Vinicia e moe aha, a kāmailio aku l u i keia maū olelo i ke Kaukau alii Roma. "Aole i ae mai ke Akua ia oe e Viuicia e lanakila keia hana ino au, a nana no nae ' hoopakele i kou ola, no kekahi haua paha ana 1 makemake ai maluua ou Oia k<» Mea mana 'loa, ua like na kanaka me k* lehu imua o kona alo, a uank uo i haawi mai ia oe iloko o ko makou mau lima, aka, o ke Kristo ka mea a makou e hilinai nei, ua ao mai oia ma kana ithu olelo poo kela. "K aloha aku i ka poe hank ino wale mai ia oukou, a e haua maikai aku hoi i ka poe e hoomaau wale mai ana ia oukou." MamuU pia hiiiuai i kana lu'au a'o ana, ua wahi'ibo nei makou i kou m a .; ( a niuini iku hoi i ka laau iloko 6 kou mau kioa, a e like me ka Lugia i haiia iho nei, ma ka uwalo aaa aku imua o ka Makua lani e heihoi m«i ia oe i kou ola ai-ukai, aka nat% aole paoa e malama mau aku uukou ia oe i na manawa apau. lt lloaa mai U oe ka maluhia ma ke lalahele o kou oSa an i, Me ia mau hana maikai no la ma ko makou aoao, pehea at:a la kau haiia e pana- mai ai no ia haua maikai,, oiai, e'm no tmua o mukou ka huo-' maopopo ana 1 kau mau liana hoo- ] maauia L«gia, Oa hookuewu aku oe iai», • nele oia i ka home tn*i-j kai, a mamuli uo o kau mau baunj hoomaau bo« no Ui a , e tu'le houj. ana t\o makou i kahi e malumaUī ai k* noho a imi aku paha w»hi hou nomakou e pee ai nnu kan h«m hooma:\u mai. E!; hoomanao tv»e oe u* hana aku ma■1 J kou i k* hana a e p--\nai akū' hoi ro kāu mau hana hooJ «asu \ keia Wahiiv opu\ M ' Ao!e i p^u.