Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 49, 6 May 1920 — Ka Hoku o Hawaii HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

Ka Hoku o Hawaii HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

IāŌKUNA XXIII. O VINICIA ILOKO O KA LIMA ONAKRISTIANO. " Alaila, e haalele iho ana ka paha oukou ia'u ma 4:eia hale? wabi a Viuicia i kamailio aku ai me ka leo ano pihoihoi. ,

• 'E" haaieje iho ana makou i keia hale, a imi aku i kahi e pakele a* ka hoomaau ia mai e ka O'hana Makai o ke kulanakauhale o Kooia nei K hoomanap oe ua make kou hoahele i kenio pu ai iloko o ktia hale, a oe hoi he mea mana nui iioko q ka aina e ia oe ke waiho eha nei maluna o kahi moe ehaeha, oiai no pae kou mau eha t aole no makou ka hewa, aka, ao!e paha e nana mai ana ke kanawai i ko makon j,cno, ae ili oiai ana na o ke kanawai maiuna o ko makou mau poo, n*osaiia, he mea pooo ia makou e booka*awale e aku mamua o ka hoea ana mai oia pilikia mauwale maiuna o ko makou mau poo." »

"'Mai makou oukou i ka hoopij ia mai, oiai, e lilo aoa wau i mea pale no o.ukou i ka tnatiawa e . hoea mai ai ia piiikia." [Ja kamailio jia mai keia mao oielo e Vinicia me kar leo kuio, aka nae, aole no i hoike i pau akn o Caripusa i keaahi kinnu nui loa o ko iakou maaao a»a e haalele koke iho i kela hale, Oia kumu no nae oia no ka mea pili ia Lugia, oiai, ma ka manao koho no o keia mgu kanak?, aole loa e hoopau ana keia Kaukau Alii Roma i kona i kona manao kaili limanui i ka Leba Lugia- i

ka Haku Homa f aole hol he pilikia o kou lima akau, a ua hiki no hoi ia oe e kakau aku, e kii ae wau i ka mea kakau, ae kakau aku hoi oe i kau mau kauwa e kii mai ia oe maluna o kekahi manele, a hojhoi aku ia oe 1 kou hale ponpi ( ao kahi hoi e loaa ai ia oe na malama maikai ia, oiai, aole paha e lavya maikai na mea e hoolako 'a aku ma keia houie ilihune o ka wahine kanemake. Eia mpkou naalalo o ka malu hale o kekahj kauemake, a ua aneane paha laua e huli hpi mai me k<t»a wahi keiki, a nana lioi e lawe atu kau palapala i kau 'iiau kauw», No Uiakou ibo nae e imi hou aku makou i wahi hou e pee ai ui.ii kau mau imi hoomauo Ana. M

I ka lohe Btia o Yl«»eia i mau olelo a keia Elewakule Kristiauo, ua pu ae la ka haikea i kona mgu heleheleua, oui, ua Loomaopopo hou iho la oo oia, eia keia poe Kr«stiaiio ke hookaawale hou nei iaia maia Lugia inal, a ina e nalo' wale hou aku aoa o Lugia nsai iaia aku, alaila % aole paha be uianaolatiH no ka halawni huu ana nw ka wahine opio t «loha n«i si. U« paa kon* «anao e loaa 0 L«gia i*ia a ina, paha ma ke alahek uiaikai e loaa ai, aiaila, o keia wak uo ka

hiki ai iaie ke im! aku i Oā huikala ia no k.uui m.ut hana maikai ole o i h»ta, le !ik

ai paba kona ihau manao mihi mea huikala ia mai c ka wahine ppio ana i boomaauai, Ua ike iho la no oia, ioa no oia e aku imaa o lakou aole oia e hana hon i VeU toatia malkal 019 o ka «ra i !hala, ae hoi.hoi hou ajcu paha i ka 1 wabiot opio ika Home okā Lede

Pomoponia. ao ka waliine Hoi a ke Kenerala kahiko Alusa, aole loa no keia poe e manaoio mai aua ia m&u o!elo ana, oiai, ua hoomaopopo loa lakou i kana mau hana hoomaau i ka wahiae opio i na wa i hala aku. I na paha oia i hana muā ia haoa. ma ka hele ana ime.a o ka Lede Pomoponia a hoohiki akn ia manawa e hoopau loa aua oia i kana mau haua hoomaau ia Lūgia, i na paha ua hoea ole mai keia mau poino uliawale maluna ona, a hoolilo ole ia hoi keia wahiue hewa ole i mea hookuewa ia mai ka hōme ana i aloha ai. Aole loa keia pōe e manaoio mai i kana mau hoohiki ana. oiaī, aote oiri he Kristtan<*e hiki ai i keia poe Karistiano e hilinai tnai iaia.

He, tnea nui maoli iaia ka noho iki ana no kekahi tnau la, ae ike man aku ai oia i na helehelena o ka wahine opio o ka akau, ā mea hoi 0 liio ae ia mau ]a ona e noho ai j mea mawehe ae i kekahi mau ītiea akeakea mawaena o lakou, a hik? hoi i keia poe Kristiano ke hilinia Iki mai iaia, Ē like me ka mea e au ana ma ka moana kai akea. ai ka niaalo ana mai ō kekahi wahi apana!yao, alaila, e hopu aku ana oia i kela wahi apanā-laau i wahi mea hoolana noha, 0 keja noho iki mai o L«gis imua o kona alo % a tawel-we mai paia ? kekalii mau hana no kona pono, oia wale no kona wahi manaula'na i koe no ka loaa aAa maj o ka huikala ia e Lugia. U» makemake maoli oia e h.>omaopopo loa niai o Lugia i koqa manao mihi oiaio, ae haawi mai hoi 1 kana mau huikala ana «o na hana maikai oie o ka wa i hala aku. Pehea nae e biki ai ia Vinicia e hooiaio akii ia ano hou Ona imua o Lugia, ke kaawale aku oia maj kona alo aku. Me keia mau māfiaO enu ana iloko on», ua hoakoakoa •mai la oia i kona wahi ikaika iloko ona, a kamailiō aku la i keia Lanakahiko o na Kristiano i keia mau oiele ano kuio

I "E hoolohe mai oukou ia'u e na X ke ahiahi o nehine} Ime oukou w«u ma kela wahi hala- ! wai o oukou ma Osatariuma,' a ua lohe pono hoi i be ano o ka oukou ao ana, a oiai no hoi aole i komo nui mt»; kela mau ao aha iloko o'u, aka, ua loa« nae k'eia manao ilōkō o'u, he poe ano oiaio oukou ae hiki hoi ke hilinai ia aku ka oukou m&uaoana- olelo āku o«kou* i kela wahine kanemake ē «noho no oia i keia hāle, a mai li!o ko'u noho ana ma kei? hale i mea nona e hopohopo ai, ao oukou hoi, e noho iho n# oukou me ka hopohopo ole me ko oukon hookuke ole mai hoi ia'u mai keia hale aku O keia kanaka hoi nana i hooponopono iho nei ko'u mau pōino, e hoomau akn no hoi oi& i ka lapiau ana ia f w" a hiki hoi 1 ka manawa e pau !oa ai ko'u mau pilikie. Man»o no I i na nb e ninau ia aku aua oia no ke kupono o ko'» lawe ia aku mttj keia hale aku i keia la, a ina oi a e hoiKe mai ana i ka noea pōlolei, e hoike mai «ila 110 oia aole i.kupono e hooninoi ia aku wau māi keia wahi aku o'u e malama ia nel, <tiai t he mea no ia e hoopil mahuahua ia mai ai ka flva malun» 0 ko*u kino Ke bo*ke aku nei wau ia oe tne kft oiaio loa, ao!e lot wau e ha«!ele iho i keia h»l<f» • koe wale no paha oko onkou hooknawale aku ia'u me ka lima ikaika'.*> Ua *no paupauaho loa a« k ka Vinien i keia manawa, a hiki o!e iaia ek» niaīlio hou akii. a tna-

mti* hoi o kona ka«iH\itīo hou atva aku i kekāhi t»ea v, ? ?vu «ai U kt Ektra%uk t

keia mau o'elo ano o'uolu. 4< Aole rro makon e hoohana aku ana Hma ikaika malana ou, aka, he kuleana nae ko makou e hoohana i mea e pakele a! ko makon mau poo.

Ua liio a e Ia kela mau olelo a jCaratTga i mea hoomakue no na Imaka o'Vinicia, ai ki hah aeia ae lokekahi mau mihule o kona noho 'hamau ana, alaiia, kamaliio hou ! aku !a oia- i keia mau olelo i keia Kahuna o ka poe Kfjfitiano.

"No C°r° tana mea a UrUd a i I pepehī ai, ao!e loa he mea e nlna'u ' mai nona, oiai. ua manao ia no ua Ihe'e oia no Benevetutia., kahi ona i kauoha ia mai ai e Vaiiniusa, ae manao ia ana no e na pōe o Roma nei ua haia oia no kela wahi, nolaila, aole loa he mea e hoohuoi ana no kona makeana, I ka ma. nawa no hoi a maua i komo mai ai iloko o keia hale, aole loa he mea i ike tnai i ko maua koeeio ana maj iloktrnei, koe wāter7iō'Uela Kahu»a līelene ka mea n*na maua i alakai i keh wahi o Osataritna. E kuhikuhi aku ana wati ia oe i kona wahi e noho nei, ae hoouiu «iku oe i kekahi mea i kona a lā'we mai iaia ia nei, a na'u hoi ia e kamailio aku iaia, a ūa ike no hoi wau i kona wahi nawaliwali, ae

pani ia ai hoi kona waha me ke gula. E hoouna pn aku no hoi wau 1 pal'a'pala i kaknii inoa ia e a r u ik e Kauwa kuokoa nanae malama nei ko'u hale, «e hoike aku *ioi iaia ' r,a hala aku wau no Beneye. tuna. Ina hoi ua hoike mua aku nei kela Helene i ke Poo o ka Oihana Makai i kā tnake ana o Coiatana, alaila, na'u no hoi e hoike aku i lee poo oka oihana makai o Roma nei. na'n ponoi uo j hookau j ka make maliina o Coratana, a n.<na hoi i uh'ai kuu lima nei. E hanu āna wau i keia mau enea apau a'u i hoike aku Ia ia oe, a ma ka inoa o ko'u mau kupuna, aole loa he huokahi o oukou e hpopoino ia. E pono e hoouna koke ia aku [kekahī mea e kii aku ikela Kahun» l'Helene, a nona h<>i ka inoa o Cilo E h'an'a koke ia aku keia hana ano."

"E lioomanao oe e kuu Haku i keia, i na uo hoi e h»;!e ; na makou, alaila, e noho iho ana no o e iapaau ia oe a hiki i kou ola loa anā, ae kokua no hoi kā wahiue kauemake ma ka la\velaw,; ;ma nou," wahi a Caripuaa i kamaiiio mai ai. "E noonuo pooo mai no hoi oe e ka Elenaakule ma'ikai i ka,u niali msa i kamailio aku nei, wahi a Vinicia i kamailio aku ai me ka leo

ukiuki. Ca aie aku wau ia oukou 'uo ka oukou mau hana m;<ikai ia'u ama ka hoopakele a,na hoi i knu ola mai ka lima mai o kelakanaka kauwa nunui a ka Lede Lugia. He kauaka ano hoopono hoi oe ma ka'u hoomaopopo aku. Ke hoomaopopo pu nei no nae |wau ma kau mau olelo, ene he aole ou hilīnai i ka'u mau olelo, a ke ma. naoneinopah» oe e hoike m a lu aku ana no wau i ke poo o ka oihana M.a.kai n<> o.ukoft, a pau oukou i ka hopu ia mamuli o kaHi hoike auaf Ke manao pti uēi r.o paha oe 0 kaudha malu akik «vau i ka'u ttiau k«uwa kuapaa, a kii m«i iakou e kaili malu aku i ka Leje Lugia Aole unei ia o ka inea poloiei a'u e koho wale aku 'nei"?

"Ae, u» pololei uo kau i kolio mwi nei, oia ?o uO ga mako« e eo.i nao «el e haiia «feu an» oe," w»hi a »,a Elemakule nei i kamailio tnai ai me ka leo ano minamiua.

hoomanao ma> oe i keiu, a ia hoi a hoea «iai o Oilo, alaila, kamnilio aku wau imna nuVk.i hoike «kw t na nj*a apau, a tne kuu hoike pu aku iaia ua hele wau i Benevetuna, O pukou no hoi ua hoike maopopo uo ia u»ea, a ua kekahi no hoi o olukou e lawe aku kuu leka i knu mau K*ur;v ae hoike ftna hoi ia lakon i na qiea «,u i kamailin mua aku uei id oe. E hoom&u«o hoi oe i keia mau ipe.\ h'u e k*uJ*uio Aku nei, « fuai kaniiltis hoi o*» i ka*u mf»u o!eV> i keii enanawa* a ra»t hoou:-ukiukt tn«t hoi ia'u tn« ,ka hiiinai ole |ui« lu.u i k;\*n uiAu v>k!o." Aole i pau. ;