Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 4, 24 June 1920 — HE MAU OLELO A'O KUPONO IA KAKOU [ARTICLE]

HE MAU OLELO A'O KUPONO IA KAKOU

! ka huuuauao ana m.ii U b«* 'kn» na Hiiwai'ii, i īkih h5 k»k<»u i ka Unkou uj«ni <- iiana jii <4 Kei» mna [a'ku, pela'k':!» wahaoU'o a ks. !t*hui mr»nft' «* ® pflnee akn miua o loukon i !ih Wk* s ko kaknu ? Rre!e 'AHi Kuhm i kaieiu mai !n 1 k*»Jcjihi Oiwi flaw:)is o ka K heluhelu iho me ke nkhbe!.r a'e ioua uo maneo nul o kH:-. ia opkoii, penei ua feka »!»: W#kiuek<ji»a J»uie i, IU2O. Mr Jia, K^ouhm», iiaw4>i. Aiohi kau» anui l«>a; Uahalawai mal Ja wau me kau l*k* •Oa ikē »ho 1a 1 na mnnao. t!0 :tmi ka uaau i ka ike īiio na h«»i mai trt ia hna' !1 iWaii o kako« ma k*> kakou a<W, nia lioi <> Dav»d Kwaliko. no ka mes a<>!e e hikl e loaā na fnoa ano uyi ia fcakoo, ke mau no i>"> kHkou nom» mnk»:Rhana ana ma ke a:" lahui Nm io no rta e «.lu-ilu »na i ke ttu!atw lte n):».ia >!an a hoi ke'a t> knho ia mia! ?.na mh kanaka kuokoa a »Kaika i ka rai ) ana i ka pono o f>A kanaka Aia ilai!a k<fkahi p likia nui o kal:ou, o k« koho i na kanaka hiki o!e ke ku « paio 1:0 k<> kakou rnau pono. I keia kau aku la i hala ka isua u ko u ike aua i «.a loaa ana <j kekahi mnu Krtuat.< ikaika. a ua pu.uiaikai kakou i ka iuaa ana i,a kakou o Wiae īiuko oka Aiia SenaW, no ka uiea ua kakuu he mea Uiki a ) ka hui ia k? paio ia keia i,oe kue iLau ia kakou, a i.ma pu ka lanakiiaNo ka piia a kakou, ua holo ihu n«i ik>ku yka Haie u ua Lunauiakaiinana, a.eia mak )U ke hooikaiku nei e holo iloko o ka Aha Scuatē. He r.m na ku« e loaa tuaī nvi, a na ia mea i hvKNiui mai i ka paakiki u ka poka ann. Aka, eia no wr.u kf a!naTu nei 1 na hoa!oha e kukua !n.<i, a oiai ao nae h<? f!<ia wale no la i ke e, oia hoi <» keia auie ka Ia apop«»,■ n»> ka mea e lioopauee ana ka Ahaolelo i fcTa !a6okeia mahiuu. Eī» maua «».»e John ke makakaau

r»fi e holo no Kikako no k.i Aha' «I*l* moho Pehwi'iileu'a", r ila:la ! no h.ū makou e l »ā« ai kahi huikau «ktt «m» nn kanak» nunui o ka ' »i«», • in« no hoi e laaa rdu fca i Waei* oka mak<u moho i aiake- ■ imnke ai e loa» mai atia tio na po- • maik«i i» knkon- Ke hooaialkai nui| a\u nei wau i na keiki o Ilnwaii i te kokua ana mai nei ia Jolai ij kona ho> Ana aku nei, no ka mea o ke «lanui wule no li e loaa ai ia' kakuu na ineu i uiakeioake ia e ka-| kuu. Xo ka mea okv kak ju haawi niau aua aku i ka hi,liaai aua i aa| bajie ktkaai kuuuu loal »* kakou. Aoleuo pah» he hewa o ! ka hilinii ana i narhfole 1 nina mao ■ *k* ku niahope o kakou. ak s , lie ' mea hewa loa ka hilluai o.au aua' aku.U .poe t uo ke kumu aole o ia ! kw «Bak&u*ke ia kakou. Ua hiki ia kakou e ike il o i ka uaauao o kfia kanaka o {I ; a i o kato* aUkai aua i Si' . p a u ! !tti Būa! la ?a kakou ua elele. JmU< io ao i Ualo luai uei •» Btl*ia, a ua' iiiu wai iaia Wia« kooa noho. iu M i ■ hawawa kana alakai aua ia oukuu ina ua komo iw: U j 0»tlc, a pi-' likia no kakou maiupa v,fc e i A u.nau.,, E haa«-i iho o« i |uoiw * ua, o iau«. ' 'KUHIO. Ma ka h»oixiao|wpo aua i *t ano, oui Jka»a leka eia kakou na Ila-; waH ►« |*o iik U3ai Uj«l, « ko&u i iwikuamiK) euakaukao a aaauao hnl, I hIM ai ke paip ui ka |k?uo k* kanaka llawaii ma ko kakuu! Ahaoleio. Aoie o ka po# twiko»aioo • biki ui« ai ke paij nou e k« k*Mk* Uawaii, Ma keia mau oieio |aka£tt|« •Mii a o# poioUi I maoH # *. eia! U ,uaUw a aakon I k«ho «k« »11 na lu: imakaaiuaua •tt»#tNksenat>a no ka iuij ana ī • Hkn« j*on3 wa ka Ahaokle, «k hm» oka k«k»< Uiea no e ike -it\ ««bi Wi «e o |e l.uuwa; au« nau o kakuu ai»le au ho! o Wa hoi-i bm ia «ua bku« \ ke KaUn^ • I,ib mi iho. a ki l«*j «ki* M m «ina aiAj>uul o Vakou. At*« mh 4# n«i i ke'* ako 1« i hak. uo a kanakail ae j: a i- v l»tt« i« i fe*}Uui%t

i ana i kfkahi Koiiiī.si , ,:a nu ka !»c)h iaiiA.aku imua o ka AhHoU;!'» Maku tt t* i <>i ai e hookaawale ia rnni I >tinft ui' ua. walu iUwaii i ku* e IhooiiUlapula ai. Ua ike iiakou eia fli*«ia *anKWfi.ilke noonof>'ia m«i m* hmua oi, \ \hiioMo Makun. t T a holo fi ka h«Je o na Innainakāalnana a ! I *o«k *« ak*i, ht» mai.aolann 1 !bo k*ia waha«>Jeto p hō!t, niA'i ana ! 'no. • 1 IC aho ik! kei» lu loaa kahi p*-pe ! ian aina ?a lEako» na Hawaii rnt* * kumuluai Mnhah loa, he ok' !oa 1 hof ka nele foa. Mai nanā kakou | 1 na okela kanawai i ha;i.m { i* m«i ta, he nae* hiki wale n<» ia * ke hooponnpono aku mahope le| *ohō ia nae ka poe iwlkuamoo a makau ole ke p*io ujc t,a eoeuii ka ' laiai&ao kakou. 1 Ok* ioa» q ke kāuawai e haawi! aua nu kas<,u ua Hawaii uiaj *a mea nui, a loaa uiai keia liapa , umououi> paiaoa m kakou, amii#,' nouoi (iou «ku k*kou i ka bi<p:i .iku, i kue» a he a-ea Haimiua ile oleio *<e» eiike uie ka iua» ana, ia I kakou o *a hapa tnua, p«la uo ka| i>bptt hope e ioaa iua> ai ja kakou. ! jfi kapae ioa kakou i *ia inanao, niania e hoouuinui o kekahi p>u ej uieiu nei he kanawai inu keia, e, Uoihoi ia ana kakou ua iiawaii i ita, mauna a pela w»ie aku, i wahi tio kakou ua H»waii e.like oie a: * hoo < uaau no kakou i ke kue ia kakou s

jibo,o k« l o kakou no nai j Hawaii ke papau h« rr ko ka uaie. j | Kaoi no ka aks a oa oialihini oiai • t ua hana no Ukou ala a 010 ke eke a ; {ke keiki n Poha. Mahea iho ue e kn ; i kanaka Hawaii? | j -Aole ka >ioi kakou na Hawaii 'j | ike i ka ino o :jei kanawai, pau e' j«o ia kakou i ka belu ia. Ke olelo j { mai nei ka Bjko Nui penei ;iE. 4 h£- j {laoeiu noi oukou ik K Palapaia He-i | uioieie e uHiiao oukou he ola ko j foukou maiaiia, oia hoi, kuhikabi | I mai ia ke Akua ia M- ae e pi> i kaj imaunaa utt»Uiia ua Kauuwai he| j uim oke Akua. Ke oleb mai ce>j i iioi o*l)avid<k iu% kana llaieit\ e [ t«iehsv aku ko oukuu uiau u>aka uaa i toa mauiia iailn mai ko : ukou| ) kokua ei< »ea niai ai- Nulaii*'me kaj f hoohewauewA oie ke uielo iho, kej ikuhikuhi ia uuni nt*i kakou na Jla-. I waii aia ma aa aiua mauuu t Laa; j*t ka poiuaikai ia kakou, a h uiu| j bou ai keia iahui kauaka a ]am>a'i | j ht;u o Hawai) Kuauii. 1 I Ma ka aiua mauua i wa.waū ai o l « Uiki i |ei« la, tca ktv aiaa j maiiß% i waiwai ai o K- Urt Hind,J Makuae». Palani Wood ;peift waieaku. Ma ka aina mauua o j j Muuua Pohaku i waiwai at ua Mc-; j t«uE»oua t keia la. Aok« am; m l<»wa, tlm ke»a i ka uooiam aa» u« iiklo, |* k* Akua? | j iua Uh makeonak*» eie kekahi poe | <o kakou no ka hoi ana ui» na aiea | ; kuahiwi, e noho no hoi lakou nia |k» k»Mo* h.>: lakv>a i' j papa? oka um ame ka uiakemak«j aek»hi poe o ka hoi lua na aiaa| . kuainwi v oiain «i. oiai e kokua ann ke aupuni ia lakou ilike tue k A , n sriH(? o ke kanawal aiaa v hana i J i iai ia tu* Wakinekoua. No keaha ,h u kakou e kue waK' *ku aiv O kt! ,uai iut o keia wahaoleloa ka khu*! , .«huieau o t» ioaa oka aina e hoi j

«Mwai oj» Hawaii i ka ttakuahifiē| » nonua a hwiaupa'? hou aku i ki | , Lahui Uawaii elike «« ke au i aa j i kupuua o kakou i M*k»koo u.anao o keia; »Hfk« • ka KM* Kuhio ke a\> ia twai] |twi k»kou ta«t httto\i wale i»ahop»j |t» ka fti«io « na bao}e % oiai|«ol« U* « u«ua utai aua ia kakou. ak.», paio k«kou uu kakau ihu oi»i k« Uoko o ko kakou p-Oio iuua * ;k«i« la- Ke i omu imu ka Oielo kau« } iaua |^au#<» Kokua k* A*u« i k||Mi kokua <a iakou ihv>. Pehea t kokua Hua «uei ke Akua t k + h v>iHika;t»«* • hoauwepuu i ka ponv> o m |U a«««it k« iii,' »* keia |kiMU k«Mk« x kci« oWio »*o U kt-, «NO i U« M •< t*kttu* ( i*oo9uga K <-«« ' &a haole ht: t»ta. , l«av« ka ha*. '# i k« | ilaaka *a tMptx% i <k« ia'? Ua, i hao io iiu ka W4e i ka aiea am« *k»-irhv> M >f, * k» hsMk» *Vē a*! k«*<w k* aopani k«k<H>. Aole «r»ei ua »kc U llnla «Wv*t i | NoiaiiaoMkaw ka ike «ti4 o; I ki> lmkott SM« k\\\ U% Mte kat AO :' i ka ali.a e n aU r * t!a«r»U |k? n * *akou "V • t « e k| *\ i m, 3ta ! I ■} "

ika)ks n-ai in oiit t luaa ia kakou k» . aina, ke'ialn -mt puno 'apau % f liiki di kt- kiiiakw ĪI iWHĪi ke %/) a M"l" iluna 'j k-> iop .he,Mui .m!», alaili», e 1to?1)e«.!s uo i<nef fei»fer,u tka <•>!*'? K* 4 n » ju mar f.ei *no hoi in kaVou rmu hi!in?ji i ka *h*i>fe Aote e nāna mul nua k<i h'anle M k > kak< u p"M.t. Alaila »' pt>U anei ! k:tk n u is nlelo s'f)? t Ka kela auie keia Oiwi Hawaii ♦* ! t.oonoo t ona Iho. 'Ki* <;I<-I > h< u u,ai f » ei ka Koi peiu-i: I liolio ka 'hanohano ma k<> kak<ij ain;r.' f? -hanohano ana ane* o* 4 e ka Oiwi Ha«Hii na )m m.alih!ni e ru!« tisai ia oe? Aole !oa pel:'. aka, ra ka !Tftwaii e fu!a i ka Hawali. Hano. hano ke Kalaua o Ilawa i uat'.#•■*! īīawaii e Ui'a n»;i. H.iu >hniio ke kan*ka Hawaii o Kuhio Kalttui-| ka E'.ele i W.ikWfcku,ua. H*-wa ia la? J