Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 23, 4 November 1920 — HEMOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HEMOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOK I'N \ \XIX , KA. HIH HOl T ANA O' KA ANA. K.ALA MK KK KKIKI ' () ktia wahine e ku i't i iluki» o kona kulaiia kiiakila, oia no kckahi cua wahiae i «>ki iajt kana 'kane, n-he wahine waiwai »»i ai hfc hoi i ?|akai m na h:n);i k-a le» o kc aloalii. He w.<hint- h,»i iuwa'ka inoa o Cart k ftima, a ht» wahioi» iio hoi i ho3g mau e h< ohibi a ik«mau ;i o o keKa u k a u A1 i opio Vī«icW. Ikotv« īkt io nn ri!;u no i kei« kanaka opio \sauv i nui o Konu, ūa 111 u koke be li uo ka mauio hooinhi i'oko on.i t koi mai ia V»njoia e k-nipuaku «h ia. iluua o kona kaa hololea'iea, .. { Me ka nounoo olt- tio hoi o Vmi- » ka hopeu i o kt!a ae ana ona i 'keia konp a keia wahine ana uo i ai mamua. ua pii ie akii Jft.no. oia iluna o k«la krui, a mamua o ka hookeie 'uuv aku o ua | wahine oei i k<>na kaa . uaui, ua

huli mai !a oa i k?t«J«uiio mai U ua KHiik..it: Ali' c ho<>pum aku aua -i' koim kn4 i . u»<*t»awu. "K huiae kakuu ma kuu hale i kdi ahuhi, «i .ha*w! au i vau i ahaaina t» ke aloha i keia K iukau - Alii Ron»a opio, kouio pu mai' hoi kakou e hoohauohiuo pu i keui whaaina o ke aloha *' I ka lohē aua o \*mici i i k* i«» mau olelo kouo a k«ii» waame pun l lealea, ua m»nao iho la ola e lele aku tnai kela ka» aku ai a a k ui ana, ak«. ua ike iho !a oi»- lie buut» Uoohaahaa loa ia nami e haua akui ai, ae 'lilo ai paha i ruv* hoo-wi'ui- | waha ia ke hoea akn i • 1 >uo iiuuaj o ke alo alii o ka KrucjH!ra, uolai'a. ua ae rikju la pia e'lwwe ia-."e . kela wahine no kona home ponui, I ka hoea a.ua uoal uo hoi o laiia i ka hale o ua wahine oki m.~re U tiei, u« lp»»e aku S» iw oia » ka ha;i\vi ia ena aku o ka kauoha hoomaka/.k iu no kekahi uhAiīna mii \ >\ \ kīi-i, po. Ua oianao hou i!io liioia v h «.»- i lele hou i kela »k<» ua' āue ; hiki oli* no oat" nu < ke h un mia» ! ae iike no hoi'ine «a. n;i o naauj o, j pela no hoi oi* e ae w ikts uvi kouio ilako o k« iipena ka n«na.| . tt«, 1 I ki hoea an» n»» i na hora o k'* ahiah» -ii k.x u»-t'> 4 u\.i h» 1 e malu 11 >a 4i kel.i iha;*iu« uni. u* tK>ei s • mai ta uo ua ('«h.' huh-hu i k* uo' īa, « ma k-» ruu»i *h.uu».t uui o. Uv'. wahiue \ ok» uuu K« e k:»ua k<tM_, malai a .ho I>» i .tk<'jkoa »i ki te* u l«hu « ua Uo4-ai M :u-ho »ha h» s o' Vmieia tn* k aoa«> o ki!a| Moiwnh'.ue o k « »ea\a. x uj.i» J la i a» kii'h* wam* • h.t««i n nui j e ka I»m.* k"'.. vv.sn.ue p-iui 1" !«•> I O kv '4 < na -VI 'o» o Vimei* i ka \\mv*. ih hu k*u kou» *<>< ki '»ort 'i» 'uUii uku 1« * kekahi kiih# >\.i" a uli»»m *ku • t n«t ! m»i o ke . keli wahiUe iio •; * 4'» O kv o kei* h.ini #v..« . \"',nvtā '•

(kela hana ano kuj>ono ole i kona I kamaaina hogki; a, mamuli u«> u o I ka hoopuka ana tnai o kt;J.t \vahinv i ka mt-2 j>ih i k » inoa o L»gir>., a Jilo ko \'inicia lohe ana i ke kamaiho la m.w o k< ini>a o kaLede'opio n ka Akau e ke ano wahiue e likv me keM wahine Koum ) oki i i oia e kpnu k.uie i mea Inihu uona/ l'a hoih.o i ia aku o Yiuicia i ko.na hale tnc ka ike ole i kana uK-a e ha;;a ana, oiai, ua ulnhia loa ia ol.a e k a ona k«lii>o!ij)o oka waina. I ke" k'ihi Ui ae ī ka manawa ] hd taai ai kouH noonoo m iikai, a 'ioomaopupu uia i kana j Jjana ai ma ka hale u ke' i wahi». 1 knulan;i o Rotna, ua liio iho la no u i mea hoonaukiuk; loa n .na :vin iho. Aote nrie . hoi j iiio~kda haoa a Yiuicu i mea no ka Lede Careotima e huhu a* ia Yini-: icb, oiai, i kekahi la no ! kelu aha inu \v:<ir.a ma ka home o kela Leile Carcotinia. ua hoea ae ia qo ua wahine nei i ka honie |u>noi o Yiuicia, a koiio aku ].i ia Yimcif<»c hele laua i.ka holo kaa nia ke alahele o Apiaui, he wahi hoi e hookaU<ikaba holouoi* ■ ui no ko'Koma poe kaulana. Ua aei

aku ia no o Vinicia i ke kouo a keia wahine, aī ka })<vu aua boi o kela hukni holonoh) kaa a laua, ua kono «ka la hoi oia i ka L«?UeCareoiima e hele laua i kona liale e peina ahinhi oia la l'a ae koke ia mai ia ia ieo kono o ke Kaukiu .VJii \ r inieta e keia lede puni lealea 0 Rotua. Me aneane elua pule o .k». ike mau j;i Una o A'inieia me keia lede 1 okt ia e kana kaue, a ua lilo koke ae la ia i mea kamailio ia e ktkalij pje puni kamailio o Konii. li mauawa hookaiii no boi ua hooniauao ae la o Vmi.cia, eia oia ke haua uei i keia man haua e t apono ole i* mai ai ia uiau haua e i,ugia. Ua lilo iho Uia i euea hoawahia maol' i koua man io, eii uae uie ia ike uo ona i ka . lilo ole o keia mau hana uhauha aua e haua j uei'i aie i hoohauoU mai i koua uvu-1 nao, aka, hana aku la uo oi' ii! m«ūi huna pum lealea. Me ia lil<> uol uae ona i keia mau hana U-ale;t uk v > j .o'le» ua hiki ote no iaia e hoouaīoj aku ika hoomauao mau au \ t ua ] maka aioha p Uugu», av like me ka | uui o ka oiauawa aua e komo aua | iloko o k«ta uiau huua iealea. p , (|o ka hpea mau niai o Itek 3*uau maka pahia ole. Ika wa hopi loa j ua uoopau we U oia i ka ike mau | ia aua me keia wahine puui h-aku 0 koma, a hlo hoo aku !a oia i na haoa iea me kekahl aku. ae hoao ana ho\ e hana i ua haua j apau e hiki ai e hoopoina i tu nii* jka o Lugia. i ka wa no i kupouli j ai oia i »;a hana u ka waina, ua | poiua io Ui. oi.a i kela mau m»kuj aioha e nana mat aua iau, aka, Ki-; ia no a hoi aai ka uOoiioo aiaikiU, 1 aiaili, o k.\ hoi hou mai ia uo la u| ua hoomanao poiua oie. Aole i lilo ] jka b-uli hoi mai o Kaisua n tnau| | ia i mea uoua e hooualo aku ai \ ka, |uojnocniau aua t;o l,ugia. 1 ka, 1 a uiu» uke a!o ai» o ra jj k jui aoie uo i komo aku o Vini-.j ci(* iloku o ka jx>ai hst:oli u m«u| oui, ua ane iiilahiia iho la oia t| !tu U.itn *» na l'i ouuuia iUo. | no i uv!c tkt āku e ike i koua j Anakaia a luki waie no t ka hee j una umoU *n;i mai oka Anakaia i ! « k.in.i uuivs Kuuwa e k}v! UM' \\ VnnctA. | l k« hai.»wtt aua o «ne \ kar,;» Au,»kas» i\Mef"tnu-i m Uut- , kv Aki'. ia v>ia i U-:u mu*; i nau ! n<> keU h<iUw.u aua, | i aka. i maiMW * h*>ok.t!u i.ai ei noim an» ii » ?U»ko \»tn ke •»" s hft. \ '* : ho» < U »a»a i ho, ai i* h.t! iw.it ,uu ; me koiw p!iikdut k-. kvke laa , 1 uu. No kekahi maihoi>e ih»» k»'n.i aiu> .*ku i ke ! ■■ k**ttiulio t kek .h' mva, a hsk,' wak- n-» i ka n»anawa a 1 - kv-:u Ana , kai« ' k.i-iMtlu* ro«s ~i no kx tt«<i *k* w v{>:. o ka \k*u i V. v 4 k i

| niea !ie .ie i'kona m.ui ma ui o,* a |htX>tnaka aku la uia e hahai na t}K'a apau e pi'i a:id iiu kog|P~ imi lioomimo oua ii Lu&h. pu aku !<) no l>oi oia i k i mta Uqs~ i kahi.waieuo.nana e .ake.ikea mawaena o lau;a, oia nu ke'u Uiii* I nai l'.ooaiana | Ik* hope loji uae o kana maul oteSq i koua Aijiaka£a, iu hoike akUj la ora -lie kanaka oia e ol i aua M| niatiavv,H me ka nele uiaoli i ka ma* tuol>ina, a ua ano pouli kona ola. a!ia ja mau !a. ,Ui like oia me k:<_ mokn e lana h<le aua maluua o ka moan i* laul i epe ka maopopo ole o ; ko a\va t- pae aku ai t * . ! ī keU a k«ua keiki| 'hanaUna e- kamiilio a:i i i leutuuo-j lelo nn- ka leo 3110 nele i ka oiaua. ole, u.i t»aua pono aku la~u" Pet<?rouiu<;a i na uuk-i o ka-j,' keiki hanauna, a lia hoom iopopo iuo aku la no 1 ke 4110 loli loa o koua

l ano, n ke hooti}aopopo pu aku \ m !no h'jiui» i kc auo ti:iu u kona ! mau niAku iki olioli, a ua lawe inaoli no oja i keia uianao t' l ' l i k<H3 I opio oUa akau i aaea l . ui 1 o : i iloko <) koua ol» ana. Ua hee'au Īlio ia ny hui ka uiauao iluna 0 kn .he tucu puuo ia|a a akahele lna ! «ana tuau mea e ka ma;!io ak« aL I ka hala aua o kcr kahim*na\va mahope iho o ktla mAM oi* lo A N'iuieia, ua ku ae !a o Peteronlu>)a a hple kokoke aku, la, 1 kahi a Vnncu e noho ana, a . ke ibo ]a tnamua pynoi o kahi a kue Kanakn ojmo e uoho aua , alaila, ia!au ;.ku la eia i ke oho o rnua o kona poo, ae kokoke 'oa ana hui i ka pepviao .k ui, 1 la uiaiuwa pu j no hui kaaiailio aku la oia « keia [ mau oieh>. "U kuu Vinicia uiaikai, aole, paha oe i Ihio'U iOpopo ke loaa i:ei ! ka hina iluna u kou poo, ai kei» mau la opio loa o kou ola aua. 1 ' i "P'.-la ie no paha e kuu Anakala maikai. a he mea hatj'uao uo iaV. ka lilo uh: aua o kou mui lau. oho keokeo loa i keia mauawa, a. ke.mau nuekeia nnu auo e hekau , ne» ilu.na o'u, alaila, e heea koke mai ana no p.th vua la e keokeo pau lou aku at kq'u lauoho/* Hui hoti aku l\ o PeUrouiuiia o» k«fl;i wahi e floho ana. a uolio hamau liuu iho lii laua »o kekahi j manawa hou me ka ekeuiu ole o kekahi i kekahi. lle kauaka noonoo akahele uu .a Peterott;usa, a ;t« j u.' oia i ke kulaōao| kaua keiki hanaimu i kela uiauawa! a laua e unho Ila iiie. pouoi lo<» iai;i e ak&hek loa i kaua mau| mea e kamailū) »ku i;. Us hooau-j opopj pu uu hoi pu, ina e hiki I e hoomoliehe ia na.ma uo ahiu oj kar.a keiki Inuauua, ilaia, q liiiei

| uve ka ih>> iiiu uui oka uwila ! ; ika a hooUi lo i k.. kahi o ku, mauhu.'u li iuinaaa,, }-cla iho. ;}» no .m;i ne 1 ka pihkia e haUwui. |atu rcc »a h<ri;us 0 k:i iu i»ao o ka.:u | ikeiki hauAuna. EU oi.> ;.i luaiuuaj | rna kahī kokoke Ijo *i k t lua o } Vesuvi.i, » he hi«t maik;»i U\. UwUa; "k.t h<»otutka ;uia Aku u» oUlo <*tto. h<k;mdticlie t ki Itjtat pvk* o ua u*« I na" .ihni it-»ko ua Is!o alolu oj 'k* \mltiU i k.ut]i h«u«utu i , tue* uuP.u jnU aI ki luauAo u^*' h*>jV o i*£,ka v. Ak a! 0 1 io. I ;; 4 wu ā j hiwo e .v> iku i kei.i ka:-,akd oj,>io ui <• U , .,> ,iua uo i| i kwuu e ulu «» k.i ,tuw»u.tUati.i iw*.; eai o l*ut» tu Uil«, uoquv.o ,ikahtjie { lo« iho U c\i i kitju iuva e k*m«ijio! attu At Visj t {.-id i ktla r.u«.u\ a!„% j U«n e noho hAtnaitt »t;a iīuko o kql* . rutai «. kon* 1 ka \j,a: bo|v? !« *uaku h» jtt U 0,0. iluqi* | • 'uk aku l t\ianiu.t p. 'A-.-. v » kui.A, kvjk; n*iuntu *• Maui" • »k.i tw? k* ?*o ; s \\ ; kam kfik| 1* ! kcs* nu« »•:« loj. ; ' he ttun h&o U ~ ' juh* t k> w v.;i ,kvt* .tl ••{. t kuj.<o.d. *u *. kA(tt*t|ta j ! aut u'u \ k.U «a. ! *nel e kuu \ us*ik A ; *'? I % 1 , ' I»; i Ao- |j