Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 25, 18 November 1920 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOieUNA XXIX KA HUI HOU ANA O KA AN'AKALA MR KK KKĪKI t'a hanw mii bp !a o Vinicja no keia mau hanfl a n>e kēia rosti i.no bo«»laala hoowalēwāle « kon» Anakala, a «a hafiBo p«fW l l 3 00 hoi ota i ke pla wairvnuhea 7 6 ia A'ai*' oteta. A ua ano haikea ae la kona he!ehelen« īinkekāhi manaxa, niai, ua maalo mai la imna ona na hoomanao ana fto honi hope an i ona 1 oa lehelehe motni o Li;g'a, oiai oia e iaiop ana ra luna o kela : moe o%a ma ke!a : ona i tntl9TOa ia aie ka poe ino. I na-paha'i ' nf»1ow»!e .o!e akti O I,ng(a m<i iaia akn, ®nei no hoi e uoho j»u laua il o ke «lohaoiaio, <>ia kekahi m 10 n< n f * wlii «iJai !a iloko o Jka ;;.anao | 0 Vtf>icia O ka trif a k upainah;» m« J keia hana ;* kona • oia hoj ] k» 'nnhao ana e hoopoina a.ku ni j i ka Ui o ka akau eī* n»e h* m«-a hoalu mat ka i-> ī ka mmiao no ia tnati oiaka i nalowale akn. •*Ji Kuuie*, wahi a Peteroniu?:ī i kamaiiio ibo ai me ka leo o!uo!u loa. hele aku oe a ha.«wt i ke kauoha e h««na ia m vi na I i wloha no ko kakon mau poo piikaoi, a i.i iu<nawa hookehi no hoi e kauoha aku i kauwa e hana i«n mai kekāhi papa ai >a maikai !oa no kakou l)a ike no oe i ka mea aku ai." 1 k* !ol»e ana uo o ka l'i Kuniee, ua ku koke ®e !a oia m n kahi an« e noho »n« raa na kuiro Peten tiiusa a he!e aku is e hooko 4 be!a " kauoha rae ka piha o kona mau «elehelena i'ka hanoH, ai hoomaiemalama ia hoi ia man maka e ke "aloha oiaio,*' 4, Ua hoike aku wau īaia i ko*u manao e hookuu ku.ikoa aku i*!a, pi kona lohe ana i.i manao ak« iaia, ua p»ne mai U oi» oie ka pih* o tu mak4 i k a waimak.K a eia kana p.ine |*ooki*!» ia'u, *'tla oi aku kuu makemake # noho kauwa "5. nau, mi. iuua o kuu IUo ana i wahine kuokoa na l'« ht»!e loa mai ta oi« i kel« pon * nni i ai e han» ake ma!utia on*. Ua hoo kwu aku no nae wau iai» nie k nia ike olei keia manawa, ai keia tnauawa »-kaua e kamaiho uei, ht wahine kuoko» oU i kelsi lunnawa a jim n«toi4 e ki, «e a hele aku ui.i' kei« houie afcu, ua k»aa i iia k<»!a | i ke'a »a inn noj ota e ku #e a hele aka i»*i keta| home aku, ua !cua iaia ke!a kn!e»tia : 1 keia V* n«i aku wau ij k« L«»*kii«a*f>i nau* i ntawehe E kona kulana kauwa kuapaa. a -j hoike i« Oie» taia. < tat so!e loa i x e'*e an» i kvl.« i* s' v ' n «i f keU l uoho p*° •*"* \p!e r.' 1 o 1 v ( Kw»u~e ike i krj» n* |.)OtK> ap*ti o kvis h<!c nei, a nu' ua < momi kuaiiukuai iuii, a tti«» fta ka. ? hiko hooiiani * n.e na noua pKiio! keU m u vrM*ii i ke;a^

lla, ae ill aku atia hoi mahma on a k;? haU aku wau ma kela aoao mau o ka make " ■ '' ■ I k» iiuoki aua iho o u» Kaukau Alii Peterouius* nei i keU mau olelo ana, ua bete holoholo ae la oia iioko o kela rtimi, a no kekahi manawa ua uoho lumau ibo ta laaa, ai ka hopeloaoia nohohamau aaa, ua kamailio hou mai la no o Peterouii'S« i keia mau olelo bj Vinicia. "Ke hooloii oel |ce aloka i ke j ano o ke ola ana o ke kanaka a| wahine a ua hana mai ia anoj u'o, Mttaua oka waiala vahinej "ka'u waiala punahel»; Ioa ; aka, il I keia oianawa hoi, o ka waiala vaij Joleta ka waiala punahele loa ia'u, otat, oia hoi ka waiala punahele ]o« ia Kuniee.'' Me la ra«u oleTo ua ku itfo la oi« ojaraua pouoi o ke aloo.kaua keiki hauauaa Vimcia, m kaauilio hot» aku la t keia n>an oielo. "l£a, e kuu\i*icia aioha, lna. mua aku nei oke aha lā hei kau | uiea puuaheie ioa? No ka piUd lwa o Vinicia i na mauao boom<iiido no ka Ui o» ka ak«u ia mauawa, ua hiki ole iaia e pa»e ai<*)kai mai i kela nioau a koua Auakaia f aka, ua paue mai la

īoia u2e ke auo pakike u keia uiau |oklo. ... | '' Aole auei hot oe e oluolu e waL |Uo m«lie oifti ia'n, .a heaUa iho !a j kou uiauao o keia hoouluulu wale jaua mai ī ko'u maoao i uiauai wa"? . | "Ua makeuihke svj.u e ike jx>no joe ika ai o Kunie', ae īke hoi oe » }ke ano loli oko ma.ua ola ana. U. j kcfcabi kum.u uo hoi o ktta haua ja u t houikeike ibv tivi iiiuiA ou i j fcet'£- «auawā, osa no kn lioali ana J mai | koū manao auo poho, t iaj, |.«a oe ke iaii nei ika aaea i kalii j mamao loa, oiai no uae ;i ta ibo uo |t ko aio kahi i w*iho ai. Mea uq I hot paba, u ia' no iwaeua o kekahi o k»u u«u k<iuwa kuapaa au i hoo maopopo ole ai ka laau iapaau t hooia ta ai kei-* ano mai ou, ae liio ai hoi i mea naua t hooi oma aku ina mea i hala aku la Ke oieio mai uei oe ua | alo'ia cu.u o l«ugta ia oe, iiiea lo no paha ua } oiaio uo i rt mauao ou j>e!a. iūa nae Uwi ka'u e nioau aku la oe. O k t awo auei boi in o'ke aieha oiau s - h»aioha e haalele wale iho aiia > ka mep aloha mahope e uuho kuwou Wod wale aku iioko oia aloha mao popo ole. Imi ia iho uo ke aloha i ko aio, ai waena hoi o kekali o kau mau kauwa kuapaa aii i hoomaopopo ole ai. Aole īoa wau e kuapo aku la Kuniee uo kau I.ugia e «cut boomatto wa!e u»i, '* "Pela io no j>aba kou ui«nao e kuu Anakala. la'u i ike aku oei i īoiu ana i ua ki«pohiv\ i o! Hmm* t 9 ina o Lugīa iluua o ko'a m*u kuli kahi i uohu «i ia manawa, at na no e b«mama ae ka honua malaio o uwua, a hooualo aktt ia tu*U4 no k* maoawa m*u lo», a!a «tn., e hele no wau w ki* hauoli no i* ano uiake, * ua' vi u t.*" : i kuu m<»ti*o mamuii o kuu noho iho ur kekahi mea aole ia o Lugta, I kwu ike *n« aka nei i ka ; mau hana -e hiīn* anā imtu t kuu alo, 1;« k- mmai U no keia manao iU k<> o u aole lo* wau e hookuku *e ia hun- • >ce me kuu L\igi», oi*l. ai>ie loa o Uinniee*: hw>kok«»ke aku t na ka ! pU4t o kuu Lttgfa, Auie o Luj:U o i Eumee n, *k », aole I*o paha oe e |ilte«t)«i ka like ok 4 mnvien i o ha*;U. O!'i o* lu.upiha 1r kou m»tt ek* «la hookanian! o ka a ua h<>o!o|i t« 'iou |*«« eke aioh» i kou puk*>!.u | iaka. oke *teha » j hoololi ikv | sa»»o o kuu <la nna. .v-!e ia nv* k*. pukaihu wVe "ho » *c h.-'i> vms" 1 w*!e i» īho «i, *e oK p»!;a e ! ! knh wale ihno *e kvk-- « vs •0m <n dkv f» ke loha V-«* «a'u i» mai ?«>ko Mo' | VI m«i "o o Vt keena t:un« ** kuu f

putiwaf. : a tf i tito boi ia atohi olaio loa i mei» hoo!otf i leim «hanp. Me keia noho kaimahi* no o*u l kei» oinu ]a, aē Ko'īna Wate aua no i keia atoha e waiM m.i44c ne! iloko oke keen\ ksp-,i o k«'i punwai, aote Joa he mea e hiki ko hoohan. mia ae i kela keena laa. r>ia!i.a taa !oa ia nō Lngfa, a aote toa he r?u:i tiaca e pani kooa «nakaiua itoko o ke.ao *"ltta iho 1« pe|la kou pilikia e kuu Vit)icia, aKil'a, ke manao ne: no oe aole i hana kauttke ote aka ke atoha*!a oe* He'kutana nae> kou e kuu Vinicia maikai e hiki ote ja e hoooiaopiopo aku.'' TTa kamaiHo ial aku keia mau olelO e kona Anak.'itaj tne ke ano leo ano boonaukiukt, "He oUio ia mau olelo au %ka-j mailiomai la, aua hiki o\t no ia! kana ibO ke i ka Hkel oleo kokfctia mau makenoake. Jsl Waiho malie no ka.ua ia mea n>s! kaua iho. " Mahope ih<J o ka hala ana o manawa o ka noho hamau ana o laua, ua hoomaka hou mai la o Veteroniusa e kaumlio ho.u mai i keia mau olelo i kana keiki hanauna. ' ■ ■ ■ ; * "E ale ia keta hoomaua Krisliano eke ahi oka lua «hj. Ke boopiha nei lakou ia oe tue ua maua\» hoonaluea, nke p,p c ht nei hoi ika hauo'i honua o ke kai:akH K hoo. p**»» ia lakeu eka matm oka Luaahi, oiai, eia oe e kuu Vmicia k e manao kuhihewa ik*i he wahi aatmaikai iloko okeia hUiuai hoomaua 0 keia po<? kauwa kua paa. lua ua n, k keia hilin;ii Uoomana i ka h >a- | wi aua mai i k« ba.i oli i ke kauaka. l ae booujaopo{x> ai ke kuuaka i uiva aiaikaiī loa w kv ula hauoli ana, ■ou hoī ka »ai> , a ka Ita!ea, ke aloha kaurtka, ka inana. ka waiwai ( ao keia mau e kokua ana i ke kan<«ka ma kona ola honuii ana, eia keia poe Knstiauo ke kap» nei i<] mau mea pookela oke ula ana he j mau raea "lapuale," K« uei I wau e kuu A'inieia, ua wl hewa { la kou maoa<yt kei» poe hiliuai i ka mea i Wake i ka ui ike o ke wtku«p*a Heah i la ka me < e pa. nai ia lUai uo iu mea e v>luo!u aī ka noho hauoli aiu, eia keia ke ake-kea nei ia mau inea hi»omai i kv oli ara o ke kanaka maluua <i k« ak«.«. Heaha itu> lu ka lakou pau.i uo keia mau mea ha**«..,li no ke ola kiua o ke kanaka iluu > \) ka homia lakea"? | *'Ke <>lelo nt i n<> keia poe Kri>tiauo, aoie no e aku piha is» au« ke Ikanaka hiiinai i k«!'ta hoomanA ma| k«ia »» #o oke ola hotu.-« ana. aka,] * ia oia kela noao o aua, t, l«jaa «oa i ke kanaku hitinai | 1 keu oi*»v Knstiauo ka uk,u j»sha i 0 koiia hilum hoomana aua, a ua j ui *ku ko lik«m unauaoiu hilina! i| ka uku e ioaa mai. «na ma ktla ao- |«« inaniua oua maikai r so;ia j |aoa ia Ukuu ma keia aoao o ke iaua." j 1 "iikiiu VniM:i i mnk.ii, «ole wau * lekumoaku «tu e īii. ve, Uoka uku a keia jx»e Ktisu#<uo ij mauao ai u > ka uhane o ke k.:naka oi«i. aole no o*u hlilmai i ua uiea i j ike maka ole ia e a V akA, e k* v u. no e h M»maopopo i'»et, 'u uwī ia ke', ok ia t a'u. ak*, 6 ka'u i:C e htx>-; <uaosK>)H> uet» u« uwi i i ke oto ana' o Coronoto e ka iuuam o kā) *k*u, a oianao ani'i k.uia e Uk.i U' | *ua o rrus» laa k«|-ta aoa » aku mo' kaua i h *ua ai a»*h»n* v Cot .niot N * j Kc mauao nvi h« ho »t»atu auo s ho »k. n»aut keia hvxvmaoa a poe e Uiimai kuhihewa uei." "I'ela w no p*l!wt kon k«u An*k«la. aka,, -aote hoi ;xtt ko f Ukou tiiUna *n». >;»-!. «ua kv UkMu ; httiU4i akaa an». t< kt m.»ke k < puk# e ak i 9\ o k* U} 1 - uoY:, ua |'ono ;* *.jt. % kou I-auol' ;k* rUiiit\** o *ake - i k» tr.v &k u r.i 3* 3ki: e t o ka s» *kc i ' \«Vi 'p»c. ' 1 i f