Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 26, 25 November 1920 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XXIX KA H(H HOU ANAO KA ANAKAL\ MK KB KEIKI ' "Alaila, ua like uo la me ko ka\ia oleio ana ae t ua hoomaka ka maiamalania o ka la me ka pouli o ka pe, aka. aole paba a kauia hoo, paapaa lrootnati& aua, oi*i, aol e paha e hiki ia k&na ke hoomaopopo loa i na raea pohihi o kela hoomaoa 0 keia poe kauwa. Eia ka« e mnqu bo»i aku nei ia ne, eia no anei ot ke manao bou nei no e kaili lima nui mat ia I<tigia"? "*ole 1< •» wau e hana hou ia hana, oiai, be tnc« hiki ole ih'u fce panai aku i ka ino no ka maikai a Ukou i b*na mai ia'u. a ua h*a. Wi aku #au i ka'u oielo .hOoHiki | hanohauO aole l'oa wau> hana hou 1 kekahi liana waikai ole raa!uua o ~~l^igia, M ' M Eia h r *«-'keia «inau a'u ia oe e kuu K h<>okipa mai ao a auei oe 'i keia Kristiano*^? "He noakemake no wan e apo aku » keia hiVin a i <> keia poe Kristiaoo, aka, o ka pilikia n.u'i nia ko'u | aoao, oia no ka kue o ko'u ano j •; ka oiaio pookela o keh :»no hilmai j 0 kei« poe Kristiani>, ;i u.n anoane biki ole i ko'u auo ke hooiipa tuai ' 1 ua eiaio o kela poe Knstiano.''! U* kanaail» o ia keia mau olel« e| VsnicU uie ke ano leo ano kau- | | "K hiki anei ia oe ke hoopoin.i . aku i keia wabtne opiō o ka akau j e kuu Vioieia"? **A«le loa e hiki j ia'u ke hoopoina iaia, oiai, ua lilo qī* i ®ea pili pu i kou ola ana # a tna no wau e hoao ana e hoojx>irn iaia, ai kuu ike ana nku no t kek iln muu wahine opio, alaili, e hoala koke ia iaai ana uo na hooman io ana no I,ugia. He wea hik; oie loa ka hoopoiu i ana aku ia I.u t Ma." 44 1 ua ua bik| ole »a oe ke hoopoina iaia, al»Ha, o ka'u e ao *k« oei ia oe e hele kaaheie aku oe i k*Mhl nsau -tn« manao, a mea| paha o ka ike ana aku i n » me a j auo hon o*a wau aina, he i» e! hiki ai ia oe ke hoopeina aku i keie j wahine opio au e ne onoo nui uet. la manawa no i kii ia a»*iai lau* ē hele aku t»o ka rumi j>aina i aiak»ukf>u i na »ēa n ku t >ontj no ka Kōiēpt»ra, M !««• i heie aku »i uv» kt*-U pa»us »ii ulu huu aelai kekihi tn >n inauao ano hou iloko <*; « o« »o koua 'nun«wā? i kaniiiio ak« «i i» t«*u oklo uk- k *' h<jt*hak*iia ole. ' | "l ;i lnolo aku no ma kekahi J uiau tvahio ka twnu» uei. a ou hek an« nae, oia »«> ka he!t aua o k« koa ri;«i kokaln « hi *ku ai k< -' kahi wah* aku t H ma i* » oii, a aole ho» i s>>** o« ka m u>uvn * ltuj»ono e ' ke!a mau waht *tr ' wnle »e a> K htle pu ik me mak>M> t \inwi, « aulr •»«< * hwM** ll ° vTO ! na mnnao heV i Hrle«e H* m\u Wii loa ' iu i ' oi i e »Awt , keu huakai hele, *!•»'«, »ok o

nele koua noho ilei Iho m-i teeta amf ; keia wahi ana e hoet aku ai, c hi«| meui aku ana ola, ae makana ia; uui ana p<*ha oia ina lti lanakila ' ae kotsj ana paha oia i kekahi man Heiau o na akua, a lawe i ke-j kahi mau waiwai makamae i hoo*j moamoa i» oo na akua. ai kona huti boi »tia mai i Roma net, e hul! hoi m«i aua oia ma ke auo *'he mea lanakila." Ma kela huakai tuv boi| a ka Hmepera ke Uc!c «o oia, ao!e e aeiukoua Uele pu me na poe lehulcbu loa o kona alo alii, ota hoi na puali o iia kane nie ni wahino o ka poe Augusftina. H hele ana oia me l:a lawe pti ike ano o Apolo, ai | hui pji no nae me ke akua o ka inu wain», oia hoi o BekiivSa. Ke manao koho e nei no wau e lilo aua ke!fe » in»ki"i makaikai a ka Emej>era Nero \ mea kanlana lon iloko o ka moolelo.o na Emepera." Ia tuauHw« hooki ae lu o Peteroniusa i kon* kamuilh arui i kela huakai heie, oiai, ua hoea aku la laua i kahi oka paina au&, ae ku inakaukau mai ana. ua kauwu ine ua lei i «a Uuakila e hookau ia mai maluna o ke i>oo o Vinicia.. me konaAiiikala I ka hekau ann mai 0 kela mau iei maiuua o ko Uua poo t ua noho iho la laua me kn uoho pu ana no o Euniee me laua j ma kela papuaiua i luuluu i na mea ai like ole, a no ka pau ole nō o ko | Peteronsus»a mauao ma kela kamajilto aua mai 1 kei* inau olrlo no ka j huakai a ka limepera Nero t Hele" |ue, ua hoomaka hou niui la uo oia ]e kamaiiio hou no la niea. | "O kau i ike ai i kou w« e uoho | aua > ka oiUaua koa. he wahi ike j uuku wale uo la, uk-i, o kou ike j ka iUAnawa e hele maknikai ,iku ai, ; -oi» k» ike īua mea ie hulehu * wale la. Aole Oe i makaikai hoieokoa i na Luakim Heiene me ko lakou niau mea kaHe«lua o'u makaUiki i hele kaaUele ?i eia *ok uo i pau pono loa na mea > ka ike ia e a'u. Aole oe 1 hoea i Rode a 111 tkaikai pono 1 ke kahua hale kupainaha j j hana.ia «i kekahi luakini kamah .o Ima ia wah}, a ikt pu hoi Ike Kiai hoonianao kupainaha i knkulu e f ka noiau nui wale o ke kaa»La> i Aole ov i hoea i 1 inijK>isa ma Po^ia a ike, hoi i ka iepo paloio uU.uU, j *o ka lepo hoi i haila u aike kat>a* |k« o ke ao ner, a aole uo hoi oe 1 jhwa i Bapata, ao kahi hoi e wa.ho 1 nev ka hua t hanau ta mai e I,ecia, M>\e tao hoi oe i kipa mak&ikai ae i | Ateuai a ike i ka s*r.hu kaua i hnna |ia m«i mat ke kapuai cūm o ka Ito, rio boi ofe i kipa akv» 1 Knhea a a ike hoi i ka Mokunui kayl<«i 1 •> Asameuona, a ik* »«.1 aku Uoi 1 ke kiaha 1 uwi īa ai ka wmu oim ka umanma mai o Heitna. Aole 0« v ike ia Aletieneria, Metnat>isa, a hoea īoa aku paha iuu lNnmuh. ao k#Ui boi e w«iho nēi ke oho UuoUo o iMsa t kona manaWa i unUuuu ai mamuli o kooa mauao k-uimaha uo Oj>tnsa ke akua. He akfa u»*oU oo ka fyo®oua nei, a he w.\bi nke uuku wale uo kau 1 ike at. aika, |u kau hau.i kupouo loa 1 m a u |ta aku, ota no ka hele maikni aua i k«u mau wahi kulana. I? he!e pu aku kakou me #1 k « h •» *ua mat mai koa huakai hek hoohau»?hauo, aiaila, e fce!e pn ana onui Inieuueip mobat m« kc ku;u!lu ltua K,upero. ae mohai aku ho» 1 na Imauu »yna maenue ma ke ,'kuaanu-o ke akna wahioe 'o ke Uioha, a Oīāi « ka «lakemake uui ia I o Kumee neu ae hoeko «ii.* w, at t : kona makeinak* ." Ia maoawa i hooki iki ae *\ 0 : IVtert»til\ixa i ke ana no tu »*a ana e v ho\ptba aku 1 ko Vtntci* manao t »t h*kt t>«ha tat« V »ku » kela wahiiK ep«o <> I ka |uu a-.ia no uaeo kuna tn«u nio aua, ua hlit«at aku U ota m* u*'i 1»s o l.uinoe, >a uiiMKi»* i»rti)« iho *t K«n ee, i k*i* mu\ ho\>h«a

\ haa nO iain iho „ | * 4 He kauwa kuapan wan tmi, ao !«« apau au !e/mHlrf : malce *»!,. bf 4 hauoli palena ōie nn'u ka fu>oko ana akn ia mi'u mea n kmi Haku i makemake ai." 4 *A inn kunpaa na'u, alaila, hc kauwn 1 ki'.ap.ia hoi wau na ke aloha, oial, ua lito wa« i pio na ke alohn, a ke, aloha akr« nei wau ia oe nse kua puuwai apaii.*, Ia mauawa i hiili hou ae »i o Peterouiusn a kntnaM ; t> hou uku !a i Eana k?ikl Vihicia i keia mau o!elo. "!? hele pu kakou i Kupe o, aka, tnamua nse oia huakai hel? a kakon he mea pono loa ia oe e ike mtta i ka Kmepera *!ero, nokamea, he mea maikai ole no kou pon« ka maalo o!e ma ke ;i!o a'ii o kn Etne* a hehaawi ant aku in ia linusa he wa kup t >no loa e ]>ekapcka iaieia i na manao o ka Bmepera nou. Aol.? no ona tnauaof,no pUikiuo iia oe, akn, a<;ic n=.c ona aloha ia o e !e kuu \'inicia k? keiki a kuu kaīUa hoike aku tu«kou !imitH o ka Hmt'pera r.o k<>u nawAlij wali, a oiai \ia lohe ia kou maikai, e lio'ike p.i akn uo hoi oe imua o ua |Esucpcr4 uei, ua lilo kou ano uajwalnval: i iaca upho nou i kauhale. a Uiki ole liul ke hd.hu ī olw tuai tua. hope o kou Kmt:pcra, a ua lilo hoi i mea,p.«iuo uuu ka hele pu ule ma kana huakai a lohe i kuua meU lauakila aua ma ke Kuluinkauhak 0 Napela, a ua liio uae kela ma«4o laua uo ka lohe aku i koua leo luui i mea hoola i kou uiau uawaliwaii ki-io. O kei» uiau mea u katualoa aua, a he uiea kupono uo hoi e-h-'oaiakuukuu mua kaua i ka paut kupouo loa e paue aku ai iaia, i koua maiuwa e uinau mai ai no ka L,cdc LugM, Hc tnea maikai uo ka hapai aua i kou iinu i wa e uiuau ia m<*i ai, u kamaiiio aku i kek.,U; okio e ia «t a»anao. ma ka hoiki aua ku laia, me oe uo o Lugia a 'uiki i kou mauawa i huli ai >aid„ a ua uaaupopo ole oe i koua wahi i ualuw.ile aku ai li oiuopupu uiui ana uo i ua , r.ci ka uinuao oiu aie*. ae hoikr V'U i>ku 110 hoi oe imua o uu uti, uj iilo kou monawa, i Uic<i ueliu uou i kauUaie, * biki oie uoi ke h«uai ule uiai uiaho{n; o kou Hmeißrrt. a ua lilo ho, 1 |>oiuo iiuu ku hele.pu ole uia k;iua huakai a ioho i koua meie Uuakila auu ui« ke Kuianakauhale 0 a ua Uio uae keia maiuo Uua uo ka lohe aku i kom ko lan' 1 uiea Uooia i kop mau uawahw.ili kuio. O keia ro?u uiea e kamailiō ia aku ta oe, o|,a ke pale maik;u ioM uua kou aoao, a ma e Uoao kei* «ieiiu L-tluku o ko kaua ohaiu e uoa i keia maia ruca a'u e kaiuaiho nct la oe, aiaiia, e hoka aua oia> H»a ota ke imt wau uei taa uua e uiki at t*t« e ht«nwatt\va i ka auuao 0 u.* &mep?ra, huit kue mai <ti ka hmcpt r« īa'u " ''Un uoooiaopopo anei ov e kuu An»kaia, cia,< no.be ihk c ola uci,ma Rom* nei t keia ia ai makau c]e i ka ho»ej>ci« o Kpaia, « Uc m<u uie kona noho ana uia keīa kulanakauhaie. «i oie OcJc aku p»ha ou aia kekahi wahi v *ku. Ku ke ola u«t me ka oie uu|ta , nm man-4wa apt*u"? "Ke boomaopoi\> aku la uu \ kau nie» v kaouiliu mat mi, uta uo ka i'oe K.nsUjiuo tuua e houhull ktau ttet ia i*e e k«u Viu»aa,") "Ae, eu no k-la i-K eoU n u « tat ka pihoihoi 4tc i kekahi :uuua b««iut, *« oU aaa ai: 1 ua maujo!aiu v jT,u u*c k*kou e itul tua . aua i ka \w |b«k> ia mai e k,tA Hmepcra n *i | h<w>p4kc't' i« ka ko ]hfle ana." 1 A«le t ipau. J | s i) i**x 4ka H ku o IL*tu i ke ta> o«kv \ *»* i.iU • iku keia ■ , r - ..|, ■ ~ - ,