Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 26, 25 November 1920 — HE MOOLELO KAAO NO Kepakailiula KE AHIKANANA A O KE KOA WIWOOLE O HILO HANAKAHI A I KA MOKUPUNI KAULANA O MOKUOLA AU I KE KAI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kepakailiula KE AHIKANANA A O KE KOA WIWOOLE O HILO HANAKAHI A I KA MOKUPUNI KAULANA O MOKUOLA AU I KE KAI

(Uu «Uuoielo X.ttiiiku o.H«uait N'm) , Ha htili ae Ta ua ' Kuwahaik) nei a mua mai la i keirt knnaka ui e ku akn ana, a ike rasi la ne hoj 1 k» ano ali? o keia katiaka| opio, alaila, hoolkaika ae ia oia fe l ku ai Hona ku ana ilun ; i u;» haa*-? tn,ii !* i kona a!oht ia KepakaiiH. M'ithnpe iho o-ktla manawa, uakpnatkts la ola i kanakaiknmahiue e hoomnkukau i mau mea«i na lakou e ai t aku ai, a ia m<nawa no iioi i hoomaopopo loa aku' ai o KepakaiHiiia i kt a noe io n.o' O 1 keia kauaka imua o k.ma alo, ai lik« ole hoi me kona " ano •ud a laua i haka ta ai. f*a raaa! > *ku ]a ke ano hihiu o kona mau helehelene, a na hoi maoli mai ii 110 kt* ano kanaka iluna ona Ika makaukau an» o n.i mei a; i htvomoa ia f t,ai en« lima pa»u"palu 5 Aak?a. ua ih., U l,«ko«

i»f i * paina i na meu i ho uiakau. t«u ia, »a paioa pu ;nra no hvi Q Aakea me lau« nei, oi*i, e aole pah # i laha aku i kukulu o ,ke kapu o k« ai ou «na o li wahine me ke kane. I ka pau ana o k« lakou paina 'ana, u* nohn h lonanea iho lalnkou nei no kekahi mana*a, a sa ma. |nftw.' no hoi o Aakea i hoike t»a; |ai i kona makuakaoo i kv o kona ola a» 4 tt ināia i hala aku, a me kon* lito ana i mea • ke ola o na kanak» malaloo lakou, a ua nele mnoli 110 i k «tiaku <•. V ko lana «;.hi, a ko<i wal'j no ,k£ kal.i aoao o ka nina, a mea j>ahn o hoopnlapīilii hou ia aku ka Uh«i k*ivuka f o);irautv o hele mai oiu |>o»» i ku l«ua uei wahi t u.»hu iki, oiai. he ao»o maiksi loa ko !aua aoao e noho ani aka, n* k& makau i ka make tke «kna o Kuwahailo ka mea n*na i hooweīiwelī aku i na kanaka o kela *o*o • 0 kekahi u° hoi ua h»ike »ku !<» o .\akva ika nc;\ atia o koua kino i ke:;t Ahi Ki<ekieo lUwaii ae like uo hoi kit mea \ wanana mua k ai. A uu iilo la i naee maik ii i ka m.muo u Knwahaīlo oiai, ua houm*opi no oia i kpla weuan». a|mamua hoi o kt>o* !»k» «ii* i a*ua a» kanaka. U* apono 5 * «ku !t oia ik* ikAio g kane a «ahine hoi o KeuakallioU tā« Aakea, » m« k<.»na 'mauaoUuA pu t mti kekahi kiek?e ot*i ?o\.o mai ko l*via t»oho k»tK * «ah ne *nu. Nohopu iho \a o K«?«k me it*u Atti *. I ,» kuku);u a K*h:ki, a noi r tike ttte kcti haU a» mua a«* o laUA, ae pee|*c. *»a f«4Uk> > kela h?k : e«. *k*, e»*>hoa»a m* kv ,n?f» h« «rai (KH»oi. !fata ae !* kfk*ht m-u •IMhuhei u fco tK>h % p« ««a, k*ui «aht«e «*•, au m*ua«* h«vakAUi no h.ii UeU *ku \,t ©i* no kekahi o tu .*'«», . e law ?»»i *«* t «* kauaka me hak,wahm* * "*h.N puUlHiU*' hou i kH* *<-■■%- o k* ai«* k«n«ka -k, ae ike W Ukoo tw> Ukou «a h*ta »kn W na % .a »*k4tt i* « ** kin»k», «|«0 »Mf V%u* ka\k* hn..hine • i» u k>r*k» % \*e cil«. 'n *-><* *«s t?*f *** \\ Hoi «8* *»*',

Ao aku la 0 J ano o k* noho au.a ma kela ai« a , «e ao ana b lak' U i ka noahī-', »i ka oihana tawa,ja hoi e potio ai k« noho hoolaupai Uou ana niatun«l 0 ka aina i n«le i ke kanaka rm--1 mua iho o keia* mauawa. ltlfi ia mau ao,maittai ana a ke alii kauaka ui o Hawail uui o t m<.-a apo ia mai e kelā poe kauaka, a uit hoomaka mai 3a ko lak<,>u nuikai q kanoho ana, ae mahu.ihua mai an a hoi ko iakou lako maiuna t » aina nr»ikai, aiiilu, «u./) ih :! 'a

uia e hu!i hoi no ka * !»jn, t o Vn n a makua, oia'» ua ?.no hiki mapa ke aloha o kana wi/hiue 0 aala Utu qlc 'oia hoi 0 Maiio?ēa ka Ui kaulaua o !ka aina kupo!ua i ka !hS a Ehu. ! Ho'ko «ku U eia i keia mnnau, lona i.kana wahine e■ uoho ana i ka jilj ia mau la, a me pu aku no hoi, ua ike aku 110 hui oia : ka Loupom.iikai i* o kgli"tua iii-ho» au* uiauiīīli aim o Aakea. I kinoUi ua iiiu 110 keia oi4U olelo d K.cpaki.jliuU i oiea auuuinoui uo ka muuao o Aakea, j aka, uiahope iUo uo 0 ko Kepik«ii. j HuU kamailio mai|ui uii* a me ke Ut i maikui aua aku hui jj kona iiiakuuhouowai Kuwauailo j ua ue aiaikai loa. ia mai ia 11 Uoi uo Hawi-ii n^i. O kekahi kumu ue U u i nauu i Uuoikaika ] V) a ko ia nt-i uiūuao hoi i Hawaii n. i, ua io-.u 4 hu U t< i ia utt kekahi tu v euhane a ma ja moeuh.me k-u t i*c aku «i i ka>Hil"~ q ka :!.a uet wahiue i kekahi n;i: 0 OaiiU, a u.i lilo hou .iku hoi i kvt;ih* t,iH o Ku«i, a m? he al.i

kal ea uuu \r Miik ( lca jaid uei v, k'uakue uiai. ua| U*e lima »ui u oia v aiū īkaa Uc>i)a heu k* m<.u hoike u ia«i uia xiei o KakaaiaueO, ae lohe atuaii a uo paha k>kou naa keia muu iho i ka hoo-li kaua mawa e ua o Kepakfci!iu,a ok ktu alii. Mamuli o keia OkOeuhaue iae kuia I'-o kaliC« >ka w«hi-»e *Iv>lu o Ua Ja heu ole ua hoouiakauk.au ib ; U Q KepukailiuU i koua waLi v *»a i haaiele i»i i kekahi : w««luai.ka makaukau aiu o ua mta upau e jiouu ai koxsa h.Jo muaua aiu, a U4 kau aku U hoi luhi oka hulo aua„ l'a hui hw;>e ae la ītvia me ka w«ih'.ue aluh.i uia m«u U, * k am «M*'° la i ktia uiau vik 4 ) . "I JSO.HU* ua uei x=e u īunau keiki «i kaiu, ai uiaiuu uo bji ,ke ke;ki e iaii ae 1. ka. tuā*u,< i liaS\*ii, aiaiia, htokuu a? uu Loi oe aka, i mauau ao hi> oia e nohu uo i Kukulu o Kahu.l u«i, ila.U» , uoho iho uo e hooma,Q maikai i ka Uuui maikel 1 ka makaukan a.ua o* r>* ok* ap4-. iuu aku U o Ke{»akailiu!a ma ko'ia wua. a Uu'i *ku U uo ke alaUeK* iio: i Hawaii K« 4 "*', I haU aua -e o kekaL iuut U, ua UaU<M: ;hv l* u-e k«k.aUa iiw uui Uui»a cls «Ui, a n.> <.tja u me ko la «)ci i < »u* e ;:a ;kaika e ka U u;a uaw* pu u3 Uoi < *iu ua i>«kaua ikaika, ae k*.chu Ji." •* Uoi k* aiakaui oie ka *ka 4 *4 ai>toU Ua Uke fcaui *** Oii u*i me Ju I a*4,i *i ar*a Uav. *U uu'uua .. ki k-ai aitv.a o k s ;» u v \ i w«k iia « pa««kanA -Ha a : kv,i* uuahi *ke *uj>.uUft.tU 4 i;« l b»»*: ttl»ī *i ta« k* V Ku«ihvU»i. 110 .* u«i ikv aua, 4 h«J mi i««i « »* **i U 1 k.e a&|U, a.. i. iu*kc thw *tu na tt»*a«aua v,a H«.» -e aV. «♦*> «U4 v5.--«aiali .k »ik * j ka m -w.- luiuiuu o ko i \ «e> v\xV;i 0 ke *n īwi kh» ws!e * |*iW|O «s|t. k- luli3 *•"*% «n* i** k* f"»« 5 va«; \h «V 1% k* k ai4 ,s 4*vs r.»c **♦*»* e V'V-av; ,»♦' f? i U inyx* !v * ak» * k'. «»fv j>o I,i * * < %**wi la 4! »n i *k»i *Ja :

f»ift aku nei. Hoko oia mai awa pi|iltia. hOomanao ae keia ! k«na hoi o!e ana ma ke alahele e ike hoa •I \ Kupunawaliine oiia ma ka «ma Kupuā o f» mea paha na ano huhu ke kopunawa. hin# n«i> i d me-a. a huouna mal Ta i keia iuo uu! maUma oia uei. T« manawa i k.hea ae aī ke:a , !k« im>* o kona mau kupuna mai" ka PO twt, n-M ai!» hoi i ka Takmi (&ftH huikal» an« -» me lea lakou rattu kokna ann iaui ncs ilo<o o kela kUlan a pilikia. I hakt lia uo a

pMa ka ia hei pj!e uwal<> ana I kona po® Mit»i o ka po, ala la» o k=t hoo«ak« 1a no ia o ka inalie ma ka meana lauia, a hoi mai ]a hol n» *k i ko Ukou kiil&na maa oiau, !Ia maU U n t , boi oka ino epa ka aoa, aale loa 1 k ; >mo wahi ik>ko bia n«?i a ua i*e eiaoh iho 1-a •• keia i ka puikis a k& pololi, a'atla 4 ta keia i ka pale o kdli wSa oia nēi, a lalau aku la i na way. bea *i ' hoo»»kaukau ii* i [b« Hm> aloha Okant* i haa. afco !a i Kukulu 0 Kahlki. Pama jho la keia la manawi a! ka piha āna aku o ka }ua o k'* inaina, alaila. oo ko ia ueī luhi wiaoli ua hawle iho 1;» no keia hiauioe ku|iipolipo' iloko o ka luhi uui. I He eltia !a me elua po ok< ia nei ! Wmiho ana iloko o ka Liamii T;u! t [ai kon'a puoho ana ae. ua hoopuiw* |t« kei« i ka ike an a aku i ku i iii t tn«i malunH t> na »le kekahi |btwt *> kekahi alna. AoW n«e he [hiki nei kē hoomaoi*cpo ll* k*?i* aiUrf a ke ai: e la*e nti Uia,.

Mai fce{» V**rthiaka a hoea i ka, ahi «tia mai oka j»o» «a ike pona [» lc k?r ki«kte a ke!a mauna [* btK»inaootipo ?tio U i>o *t:a aaie UiaonA i> na mauua.i'k'anaa* l aīt?» iaia o kur.-i M( km uūi o FtaIwaii oai M ,** \ [k o !* ljo toa ji k*l4 po, a htw*kuu ako .a w t i ik*hi «.«« 0i.4 n*;. t |esvi Ui ekc 40 J« liktf ®e keko i« i u ke'au u tna" liniw* I k*k«k«hiak:i at* o kckabi *Ht «a ik« tnat,popo, K;>! «kti !a keia Ii k*i» «ina īmu» o kona *\o ōia |k« Mokopuni Ai aliio Rak»hshewa •o k«» ia nef ae U nō ia iaa k* 4H>ao o t»W puti Koolau, a h>a *e la m* Va aoao e pīli :$!-i tne liotok«i. a p*ea«* ia ku ij t;ci wahi wmm ma Waikiki, ao ka home ho «« aIH oi* «»aa, Ike u m.ti ka ia oei «rahieki j\« o ki ra» % «t ko la n« pa<- atu «fcu i «k* fatn*,'ua bōom;iop, koke ii* mai «o k*i| o kr AT»i KT ;.v o i Oia l»oi » is!iis!s, ae tk* *!ii hoi t be*op?« ai i* Mani ♦ Hookipa ia *ku kēM k« liiw ham» *ke *īf? o?a mokap?ir- UvM> makalakau mai !* na e p v uo *i ko*u wi 54 aTia. ai ka imakiiikan «ita i" n* nes \ k*!u* 0i nwhn iho M kei* a r a^'}a 3xc #1*1« I* .a«* r !><-"* *«a '«.t b «!kc W*! U ali ; t:c; :k* mix>k,lc v k* «r.w 4Um ~ ■* kv A. i Kaua. ōkl k*u; Vu u _e ** «u V| hui|ka; m* i Ufiv u i c *&._ - . . , * ;*lhc 4UA uv g K€#*iAU;tii4 ,t k«u m<»u *k v Aiīi > O^k. 4 v*4 4 , i l««a £< i k« A,r,4 d K«k«!« KAik', -4 bv ka le# k*Wt u;., % v k » *U1 ®i v' &.a m, «*i **f* akti U n * i i« &.k; «i»*lra e kok%sa «aai ui*. «4 U a«* »*i ! n* *»* ' T*i-a \tii • %fV »v, 4 i» a **»**{ ** k- r>* I Un*m*. / i.c ■»{ u >Cv. 1 ' ! 1!4, - * - 1 | I . A'" - •«*»» % , ( I U* cl%* ia «a ae i» »«« %a* |U** 'A Uw**t a keu &*«*»>. *<* $>Um * ka 'i * U «4v*)Mbw