Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 31, 30 December 1920 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

■ MOKUNAv XXXI." KA AHAAI*fA PIWAI MA KA LOKO KAULANA O AGE RIPA,

Ma ka aina ooi a (waena o leela ailana kaulana, ua kiikulo ta nō na kii akua n% wabi ulnwehl i na Laau. a he maa wah» bootnaba no hoi no na ipo i hoomakawkau ttni ia me ka nani, a aiā no hoi iwaena o kela ulnwehi o nn taau kekahi heiau i kukuln ia no ke Aktia wahine Venuse, a 'he w'ahi hoi j hoomakaukau ia t»o na ipo hoolpipo iloko o ka ulu wehi ona Inau, • 'ā pu no hoi ma na kuahu i hoomak®. ukaau ia na t»ea itiu mai kahi Jwaiho waiAa mai oki Etaepera, a ua noa keia mau waina inu i ka poe apan lkōiflo pu iloko o kēia mau haaa lealea. tte nnl ākti tii lf» i hana ia ma keia ahaaina u!afa o keia poe Ro na, ai hana ia hoi no ki lilo mii i ka lealēa

Ua komo'pu iloko o keia ahaaina pi-wai lealea a ka Kfttepera «a I>oe hanohano apau o Rotna, a ma kela haleiaua hoi i'lke-pa ia ai k* Hmepera me ka MoiWāh»«e Popaea, at ka manaw» f hoe maHe u ae aj na mokuiaua net, ua lohe p« ia aku la na īeo himeni o kekahl maii kaikamnhiwe Vjrtgini e meie 'mā'i ana māŌoko r?ai o kela matt utuAau uluwehi.

I ka hoea tha aku o Kaīsirrt tne kana Moiwahine nia lokoWai 0 Agcripa, a kau aku Ja iluna o kela h>)elana mi ka Jokowa! kaulana, ua hoopunl t» mai la kela Ha!etana ua waapā liilī! i hoonani ia 'me na kahiko like ole, ai ka tnabāwa hol e hoe ia ana ke!a ase na poe ukali tehulēhn o ka Eme. pera, a iwama pu lioi o kela lehu* lehu na poe koa ukal? i iapa ia nn Auguseto ( a iwaena 0 kela poe 6 Vinicia kekahi, a roe he paha o ka ui me ke kilākn» tw»eoa o koa ukali o ka Moi Kab«r«, ae ku kokoke a»a hoi oia m* kahi o n » Moi i-Iu» e ] noho ana miluoa o kf» !aua woho : alii'» hoomikinkau i» fita kekah! wahi kiekie mamua o kela Halelana 1 i k* 'wai. I I ka ma«to ana a« o ke'i I|i!r* 1 l'ana me na waaiwa liilii e uka! 'ehu'ehu ana. oia no ka Bi*n*wa i ltihe U aku m na leo rae!e lehulehu o kekahi pw«tu himeni o 'ua' wu h»nt khulehu mar luko mal k! uluwehi n m latu, a» niuinawa pn * • hoi i »oht lō >kii a! k* kaui » u pu puhi ic l u'«rhu m-oli rM« hoi i ka v«au»w« i *uw ih*> m ka h.m-Mio ii* pu.ih himn»', • i= * k*\i'h»V I ni O »r«-k*?" i«ca | n . » 'V tn.<, 0 u-4 «»•, a t'Uulei-u « uk-l' a!a| aahope k» 11«! V "» l"> e-j p.ta kau<" »»t K-i)! ; *. w.iin; «•. a la h« mau \\m* «• 1 \ u 1 kal 'ko u aia k >m< 1 , J o ci< ka , '{ -i.e .» iej kupouo oi& xa»xi • *•' «•'» H ' «. a 5a 1 km fßae*wA rto hoi l oki :ho ke •»» <> m vtie o li « ■ -rjthc!*. *

aia hoi ua hoomaku ntai la | mau Haia-wahine lehulehu e himeni me ka leo nani maoll j kekahi o na himeui i h*ku ia e K* Emepera. a ua 1110 'm i mea hoohauoli loa i ka Emepcra, a mamuli oo hoi o ke auo maa luau no i ka Emepera, aoleloaoia e kamailio i kekahl mea me ka n a tiā mua ole aku ia Pete t ouiusa ( oiai, o kaua mau olelo e boopuka oiai ai, ua ILlo ia i mea ano nuMoa i ka Emepeia. U« heomaopopo koke mai la no o Peieron»uso i keia *ui aua aku o ke poo o ka Emepera a uaoa iaia, a āoie uo hoi oia i wikiwiki mai i ke kamailio koke ana, aEa, hanu nui a,e Ja oia i ka tnaaar'a o keia mau akua wahine oke kai me na mulie himeui i kekahi o ua nieie i haku ia e ka Kmepe'a. No ka makemake no pahs o ka E<uepera e 1o«a kekahi pane maj kaua puuahele mai, ua ninau ukoa aku la no oia oo kona mauao uo keia mau mea 'a ko lakou mau maka e ik« nei, a no na mea hoi, a ko iakou mau pepelao e lohe uei, a pehea la koua manao uo keia naau mea apau. "R kuu Haku Kaisara, no ua mea a ko kakou maka e ike ue;, he mau tuea nui uu ia e hiki ole ke kamaloi la aku, aka, o ka meauui loa uo uae i ko'u mauao, oia uo ka īeo himeui o na poe mai ka wai aku 4 oiai, ua meie mai la lakuu i kekaiii o ua uiele no Uoi a'u i kam*ilio mau aku ai ia oe e kuu Emepeiu, e lilo ana kekahi o ua meleau i Uaku uoiau ai, ana Aumakua Uoi o ke mek i uiakaua mai ai oe me kou ko Iar v i, i mea make ole, ae iike me ka loihi o ke me.'e ia aua o keia

' Imau mde lam, ai mele ia hei e kuu ; leo lani, pela po a ua u«i ka laibi oke ola aua o kou iuua e kuu ' Btaepera aloha, ff I ka lobe aua uo o ka i keia mau oleio keikei inahalo a kaua puuahele, ua liio ae la ia i mea hoohauoh loa i koua maaao, a ua huli ae Ja oia a haawi pu aku la 1 ka maaao mahalo no keia UooUia pookeU aiia a koua Luua hoohiua nui TigtUaua t a ia ouuawa uq uae a ka Bui«pera i haawi aku ai i ka uiauau mahalu, ua hookumu la uu ia mauao niahaio ao keīa mau oielo m?halo kiekie a Pei«r»iusa uu ua himeoi i meit ii mai a ka Kmepera i haku ai, a ua liio oa hoi la i hoohauuli % ka mauao oT»geii. ana, a memuli tio n«e o ka«a aoo hupo no hoi, ua kamaīlio m«i la oia i keia m*u oklo e hoomauaualo aua i ko ka īsm;pera mauao uoua, a oia hoi kei«i mau okio.

"Ua uiauao uo hoi wau e kuu| Emeper« tua kahi p na haueii uuku o oa wahiue opio o ke kuUfla-k#u-hak, ua hoopiha n*at la wau i ktia moauawai iae kek uiulaau oie ua u lakuu, «eiUo ana ioiau ueue-ahius aiuaiu ia aku *i .« «* paē«piy o keia ahaaiiia aui »u e kuu iiaiepe^a.' Ik» iuhe ana o ka Eoiepe:* Nero i kei<* ainu oielu aucr kupo'io ok« oo ia tn»uawa e kanuiiio mai «i, uu'i, » >a uoi ka uiauao uui o ka Et&«l»era Uuna o ka himeui aua i haku at,.ua liio ta i uo hoihoi oly ok* uo keU kamuīiio au;i mai i keiu wau oieio, u me he «I«i e olelomui aua o keU umu(.*u,Miit k«la mau wa'uue uy'u \ ou iho ia ka mea pookela t U»ko o keia U hovtkAhAkaha ma keu iokowai u a \& iuau^-j w.t no ka Kmeut tt i kua uli j aku J ai i ua kunahooluna uu; ue* oua t j » iuuu v>iciu «nu aak.i. i; I "l'a »kr ae !• hot iku uaat| i ticD«; ao mt.u H keu ma<vaws> e noli ' k<>k«uj ai\jj IkM ! h<H»rt;,? k «■li.M» ī;*"»', kt* ■ ,>»!, '.•n.l* tv i V ; 'ak -a „ ] V -V . • \ t n. ;M » • ' \ fc< Vfc'- 1 ?:*. ; } m»« ! i-i V.« i f»v, « U n»- | 'U * - *■ u v «a i, 011 k«'.. ■* KvL.;ut uu i m%*\

Hhoihol oleia ekon& HaVn'lĪßiepe.ra ( j alaih, bekti aka la kona m#n:io r,o| ka ahaalna nn! r»nA ī hoomakaukau | a r me k« nui mae'l! e ka 'ian» a me na niea i hoom&kaukau in. A ia iwaena konu o kela Halelana kekah! I?eena rnss lhoohj!uhilu la me ka «u? maoli o na niea hoonanl,; ai kona 'haawi ana no ! kekah! bonilnna i n» Kuene nui o ka h.lna, u* haule iho la na paku pale e tioonalowaie ana \ keh Keena nui iwi»ena konu ok& Haieiana, a ike u «iku !a kekah? papa.aina nui i noiau loa ia, ae ku makaukau ana na kauwa.kuapaa rae ka makaukau t hoolako um! i |na apau o ko l/.kou Haku Rmept;ra. la uookahi no hoi i Uooho ae # i kekahi mau Angosttn i tu 1t" mahilo no keia nani pookeia i wehe īh mai la Jm«a oko lakou mau maka, a ia aia manawa no-ho'i iku ae ai ka Emepera me ka waliine Popaea t a hele aku !a e lawe i k;ibj i hoomaieaukau ia uo lauu ina kv poo o kei» papaaina nui 4 ao ua Ko»< kiai "Auguseto (Oia uo hoi na Kaukau Alil Opio o ke aloalii.) u& ukali pu aku la iakou a noho pu ma kela papaaina Uanohauo o ko lakou Emepeja, a hoopuui pu ift hoi kela papaaiua e 114 Kaukau A1 ii hanōhaiu» apau o R(>ma i kouo ia aku eka Kmepera, ae noho pn aua no hoi ma kela papaaiua piwai o ka Emepera ua wahiue hauohauo kaulana o Ruma, a he pee hoi iakon e hooh.»noh»no pu ..ana ma kt-U papaaina mahina o ktla. Uaklana. ma ka lokowai u Agcripa. He mea jhjuo uv Uoi e hoomao» popo ia i keia mauawa e.uoho nei i ka Kmcpera oie kuua poe o Aloalii ma kela papaaiua maiuua 0 kt;la Hal«Uuja # ua pih .iku U ua Halelaua nei i kekahi uwapo i huomakaukau uiua ia. .1 he wahi hei no ka pot e lele aku at i uka u kela ks*e oka lokowai, a aku iloko oka hihipea o ka u!u- | laau, a komo .iku hoi iluko o u* ; hana ulaia e l:ke no hoi uii; ke auo I hoouiaua hooipoipo i hoolaa ia 110 akua Auuiaku.v Veuuis fea Aumakua hoi o ke alu^a. Iwaena hot o ua svaiiiue ui o fce. Aloalii, ua noho pu ibu la u-iike me. ua mea i hoike mua ia ae uei* ua Kaukuu Alii opio iloko o ka koa kiai kiuo'o ka £mē pera, a he poe hoi i wae wale ia uq , mai loko nui o na koikoi o . | Roma, a ua hoike mua ta aku aej i no hoi, .v ia iluko oia puuiu o \ iui|Cia. Iwaeua o kela4K)ekaukau Aai |Opio. aoit, puh* he o 5 pakeu i ukah aku«i ke kilakila m«; |ka ui pu e loa.» aky o \ uneui. Uc opio k:l*kilfl i'.neli uo oia

w* «uiau4 &;u,u. a iu«iuiu>i ue^, o kc[a .mo kaumalu c 'huili aaa,; iluua u kona hckb,clctu, u» like, oia rac ke ki; auK»]» i Aumaku» i kal.ii noiau as, a !ikt? ioj boi koaa iii «ui tac bc ouīmU % *ld,i a euauiuli hoi o kuh« auv ouuoaka'' oie, ua like 10 uu oit uuv ka Amn t* j kua Ma.uu» Uvu kn aum.iku& o kcj kaua aiu kp-i e Uuopi.iuu as, A Lcj leUukhu w*k e eu :!iuka i uaa» h>ci nie kd oialulu \ ke kukua kiukiu! iiiAoh iiu v keia Kaukuii Ahi upio.l ke kul-iua g kuu* kiuu. U« ku ] luu o kv kiuo kupv!uj iHi La uaka ! k«. a ht k»lak< a h>.it ko:n p^uku kiuv, «i oi a« Ui) koui kieku i ko**« ( UiAU Uo* r »c lU ko u keU paal^ |k .»{ kiuo k« litu\j)|vr4, oii Uo: ua Aiu ukali » k. Hm« jKrru m.i ktkaki m ;« r.«u UsH'auu.j,o o Kc(U x k*> faukc, i* like iu\ hv4 iHiU* iuu k\ v K.AUicU4t«eh.t uine A4.4 : k».k»u:; m*u Kauk'Ui A a >.> *•»•»*. * t,'c in'-i i «■*« kui i kl.R\» ti>j n\c u «1..k«- o w<>'» i'ut !., lioOi.i k.iu i. ] 1■ h i 11 le >• *« e- k«;-i luiu. O, o R*».ktu j *,t< s> ko«m, tic i\i vk»k ksc<o jj ted imi t«ku * n.| k& r %» ! *e «cU<* *nt «ii bMt rr -%« «a» a« t | ii' «.iwaiu!. Am*< 4 (|