Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 35, 27 January 1921 — HE MOOLELO KAULANA NO KAPITOLA KE KAEAEA A HI'APAIOLE O NA ULULAAU O VEREGINIA A O KA HANU MEHEU POHIHI O NA HANA KARAIMA PUUWAI ELEELE KA MEA NANA I HOPUPIO KA POWA ELEELE O NA KAIAULU AMERIKA (Unuhiia e Hoolale Kauakanilehua) [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO KAPITOLA KE KAEAEA A HI'APAIOLE O NA ULULAAU O VEREGINIA A O KA HANU MEHEU POHIHI O NA HANA KARAIMA PUUWAI ELEELE KA MEA NANA I HOPUPIO KA POWA ELEELE O NA KAIAULU AMERIKA (Unuhiia e Hoolale Kauakanilehua)

MOKLNA I

KA INONI'I

Ma keia wa'ui r k . »u< i helnhelu e aui aē a 11.111*4 »k u no ka ilikīni.

Ia N*li«sa Kleek* s pae aku ai raa kela kapa o ka .onihwai, ua ik, 1 ? kokt ia a.aila oia- e na kanak'» uu»a k« kib.lp.li hui*R nia kela aoao o ka «uuitw.it, a oij ao kona w» iki it. uwi i'.i i J IU » jli a, o>«. muii 000 ka ulia laki o ka inauAW > ua huli hiu wale ae la no k.i poka » ka i.ew» a pakele no kona

tja kanioe n«lol» i ,nku Ja o KieeK* no kuh> a KapUola ī htw>paa &i i koua !io, La loihi ne keia htk aua a Nahesa Klee]e a aku la oia ma ka'ni hoop» a > a «1 o Oei?-e, » ks« ae la tio hoi keia maluna oua, « aiutto pohilei nini i* ui.i ua moali aiauui e hoe* akū hī i k&ua wahi i nianao aj, \ r a^e * k»na-

Ht u»e« piaio ē ka mea; heluhel" no Kieele, be kaiaea o« a iio ka Hema, a ua *gamaatn a °i a ina luiha »ps»u o ka gi?ia, aq|e hoi 1 liio ia i haua nui i k a huli a«a i aiiheie nona e hoe» maalahi ai i kana wahi i manao ai. O ka hau* uui waie no oia no ka hik 1 aua iaia ke hoopaiek ia Kapitola mai aku o kauaka o k l ® Hema.

Mo kekahi mannwa k.) N<hesā EkeK' f»aku Utl« «11« o kn ujuia*u, yin boi, u.i 'noea maalahi ku i«t «.eia a» a kekahi mnhin* aī ! * ulu ia tos V ke kulina. 0 keiā maliiuaai e ki«»i i a #na 111» Paeh», njaili» me k* eku nui, ua ko! 0 hele>ku la ua Ilik ni ala, 0 n» Wawae ame ]im«, a hoe t i kāuba!e o o» limnhana PaeU». I k« ik« *n® 0 f>*' P Ae^e iiei ua oui ko lakou piima, *. «a htK)taaka iku I* 0 weh«te.ehe i ke ano ' riu> o fc*na hu«k a i, * * lohe a^a *** a Pa®l*< ht hoopakele 0 K*besa gteese aroe Kaj>jitla nu ua P&ete o ka Hema o Ut m maikmi maila lakou las» net e buna i koo* l'o « hiki i ko tiu® w« e ho®a sk» ai Mt kā emo olt i b.i»tctr īho ai o i£fthts« Kleel» ia w«o» a motio po\ithi tqa »ku la n« k«hī a Kapito|a e pm an», Ko u« ktn»ka hoi e «a»! a n «' aiāhope o Kahe** i ka lak<?tij pae an» m» kett aoio 0 ki mnti*«l UA hoaenak» kake na '.:to htno meheu e h«i)i wahoiM 1 o nēhe 1 0 u A 1 īikini «U.' *k« «i», u« nu. «.« k> m«*k« o k» he!#» *n* a N«Ettese ma kona ntāheV. I ka hoe* »na o na ilio i k*k«hi w«hi k»hawai ut» n»'ofr*te ka mr heu * ho>»A W»t« Uk»m. Nol3iS» tsa iiio k.i nalow«te honua an* o k « lt-«heu o N#bv>l» K.t»«-'.c ; "'ea H*Uvi x hoiuUahu.i !aa *kn i ka p»r e huli m* s.ū«. I k k<]\ ?m 3 \aV«r« R>*le i 4i r ]e ih.i »i mn t*Ji«-!v ua »h».*h- : « jc iho .*ku «!!s botk* i* 1 n«low*U «« k* hu'-» k* «*nU.*n a t*o!uU aol*" he h*"* 1 U nt«* k* hoek ' % »u« aku 1 pe Kap^ Wt* J

Ia Kapito]n e kali houmauawi». uui ana ai» hoi u« lioopuiwa ia maiia oia i ka aakeke ana iho o kekahi mt*.i lualuua pOnu . una, a aole i liuhu p;me atia leekahi Ko Kti(iakA maluiia ponō ihu "na, E

Kupito]a, em no anei maau*- I '* Lohe pjno loii ae lakeia i ka leO 0 kona hoaioha, u pane maila. Ae, eia ivau ke pee nel. ' O ia nei ht ji * «īnil.ino i»' [mai kahi ana e ana, a laiau maila ua lima o Nahesa Kleele iaia uei, a kaiieai naaiU a kaii keia 1 i'uua. lioko o kela wu ua loh iho laua m-', ■ i t!a alakai h«le akti 1» o Xabesa Ekele iaia nei a huea i kahi a ua ;i/a«iu e uuhu ati. s ai ko iakuU ike lananiai i keia koa opio. uj nui wale. uit hoopiha loa ia lakou nie ke aioha, a oiai e mo[ia atia keia koa opio no ko ]ak<m lanakila ma ia hopfc aku, (7a e|eu koke raasta .ua poe I'aele al.i no ka 'hoomakaukau ana ai na la"* nei, a noho ihula aohoi laua nei ai. I ta niaonii ana- ua haawi niaih» ua po© I' .ple a!rv i wahi m> laua nei -e mO'.; aj, a mamuli o ko Kaphula i maluhilulu loa «a baule »ku la kei* ihiolani me ~>TTolopua a p«u ae ! a ikonn ike .tna ike niua. ! M» kel.i po f.o!e i moe o Nahei»K i Kivele. aka, fi fca«a haiia nui oia i o ka noonoo ana no ko laun hi'le n kekahi !a ae. Oiai-iua keia »ahi a laua e hele ak'u ai ua piiia w»le fi * me na koa, a ua kiai paa loa in ka aiua*ma n;i ano apau. Ma kona an > i;*? īlinini no ka iahui o k« Hema, a>At oia e piji kia aka, iha nae e lohf i? ana he mea hoopakele oia I kekahi kru mai k;t akau mai, alaila, e inake ata oia t n ke klpl. Noiaila ua lilo loa keia mta nf»na i hoou!uhtta aku i kona noonoo, Ma ka wannao » k*-la po ua loluaku la ua f!ikin> -al.> i ke ao» 0 k» ilio mamao m«i ka hnle aku, a ho!ai]a ua pūiwa ae ]a oia, a hoala aku la ja Knpiiola.

U* ala ae la o Kapiiola a nati.» maluna >-u nti, a ilok'o ; sekona pokole tia luomaopopo koke iho !•* o i fca m#nA t > mi« o ko N«he<a Eleele hoa|a ana iala, I!oko 6 kc!a wa i kuino tuai ai kekaKi "kanwa Paele mc ko u»o pihoihōi a pane o lau*' nei. ,

I Ua poino kakoo; i-'keia po, oīai o makou h*k« u« h ( *.i ma! nei i* nei me kek*hi m.u kiu o tc* Hema, a ua toaa ko ohiā nieheu. He hookāhi kanaka naiia i lH\v e mai nei s* t*kou a m"a ka oielo a keia kanak"' *ia maloko nei ht Ilikini amekekahi ko« opio m»! k a Aka u mai, a >u>ta?U e hulna aua 'ko rcuko<i'hate, Ua puiwa'k'oke 'ka ho keia me«, a oisi nn kouii w-i t nonoi niai ai 1« K.»pitota ina pahā'he mau paUpala kekahi me la] iiuku o kc;\ w 4 !io ka ha«\vi *na m rt i ma konalima, at*i!:». e hookuu' aku o K«p>tota tava makelapu,] Me ka hoike pu aku \> ka lUkinl' ina t«ui e p*« pio pū ana atait», e ike ia iina k«U h»iu pat«p»]« »<*j ko laua poinō ōo'», j hoi toJe 1 utolohii kouaiuuuoo, UuUU» k*kavi kokv i kik.ihi paUp«U 14 keKaUui e hO'.k' uku kuii* }\iitK\ nu* ko?> * h-*ou: » 3t;» aku 1 kvU liiku»! » i'WHa. ott» uo ku hwike v(u» «k« i.ū* 1 «ta, mea »i>«u h k.iuoh« p\> *kn «u* ?)0. liiū i«il ttd k« lanok'i* na k N Akau, *iai?s ( e tmt maUakon 1 »Ut c?e t« pakeH' hj. ! k* p*u »n« o k« K*ptol* k*. k*u ,u-a »1 h.taw*> m»|!a oj,« i lok a «ni. 1 o* pi.ap»!* «»* k« f U poli :*N'ahcm t'*VrV, kon# pAn r pt\ &n» mii i.*ta. V.* ke Aku A e kiai \ kon a «UV?? ;;ot v i o « t ; vi!.; *kv: ;»i 0 N»ht*a iw*ko «* »»!*>*»!* iiok.»

pneleele. Ia wa pu no lioi Ua h<omakaokau iho ]i o Kapiiola no«a iho mattun o k« kom.> a«6 mii -> na koa n pan oia ik« hopuia. .■'"'■■■ ; He inea oiai » aoh.? i hala he m.vu minuke pokole mahOpe ihooia ht.i hemo ana ka puka Ji> k i« n, i ]jale a konio mai'a kekahi Vanakri kino 'pnipui »tne elua koa nuwahe oj»a, u pane maila 'imUa Kapi* ola. Ilwko o keia wa he pio oe ūh'u, Aia mahea kela Hikini'lapnwale? 0 wā no ia i anehe m«i si j,a koa elua no ka iioopaa ana }ka Hma o Kaf»itolj me ke kupe- ha .. Aole o K a pitola i pane aku no keia nin-au, a aole uo hoi.oia i ike aku ia Ia»ou i m'<uu" kue no ka hoopaa ia o kon • ' m.» rtit* ke kupee hao. Iloko oia wa ua hoomaka iakona kinu ehu]i, a<>le nflt lie mea i aku. •'■■■■■

No k i lima ole o kekahi palapala me Kapito!a ua hooj>iha !ta ; a o Makakoneb me ka inaina, a oiiji o kasjjjoa ia o keii kiu k i ILma oia uo ka powa E!ede i kau ia ka weli ma na haua pepehi kanaka apau. t 0 teia powao Makakonela Eleele he k-.maka «ia i piha me ka maalea nui wale, a lie kaeaea hoi no n* uhalaau o Amerik.i He koa a.he wiwuole ofa ma na an > eipa.u, a.>he >in.i tuea e weii ai, a u.i p.h:v i>u uo hoi oia uie ka lokoiuo e Ul'ii ole ai koua punwai ke hoopalupalu ia. 0 keia paa pij aina o KapiluU iaia he makaua pookela lou ia lloko n koiia ola atu, a e ;i]o ai.hoi oia i kaiuk.i uuī ilok'» ko Ilema, a heiv malae'ae ai kaua luua puuwai eieeie «aa.ua wahi apau o.ka. s?iua. Aoie i pau