Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 36, 3 February 1921 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

o f.ugia, » he mea e ike h -n w;in if»ih." Wahi <i'Viiih*'i» 1 kam ilv.) iii mp ka le » nn>> :ufilir', >» i« munnwn i'\\ ; »» h'ō i h "'io.n'p, p» akū -ti b P» i U-r -ni.u-; ■, «i ■ h finpopo (i!c maoli im kei-i kauak.;t <.»pio ao k« ieeilii h \i i« 'k.in» ki.i'iunl'in'" 4 ka p >itionvii uia k>» Uua lualK-ie. ■ M K'kau VMii<*itt, ua ike an»' e ji naln e n»>?)o uei u, Lu;; m, h i h <i t mar.h(t nei e ik<± ipia"? "Ahlp Witt i i'«H i k »ntt wahi t

"E Vu» Vinieiii tu tifeai, <- «niho « aka kaui» i ke kaiuailii' a»ta «io 1 poe I\ri.-»tijjio, ae hoihoi ■. ī ' ku iwua «B}uailio an . « 1 luJf> kai a kt« kusnu i paa ai frouinoi uia ka heiUna <. kai>oei beU- pu nua me ka Eiiiep»'rii- A- l* no h** maua') nui.lou o N*r> i ki-u hele p» me i« mni &<-:* h■.»«kai„ <i. ua hoou>aop )*,>o no uit he ko * kiiu oihauH «ole n<* bi>H e i i ■ he mea liaku mele, <ti ol.e iie Uneo »kaaiai i ka *hooluaua oieio nna ai olf i na olelo h>.>wKaau paha e haun}i ae ke alo hl:i, ;« u.l ln|»e tuau i i iio Uj» 1 • kou ana tj;iw«liwttli, nolaila, uuk ; o ok'Npm k»ia kono ui ue uo keia huakai he'<f. lle hikj no i* k rt ua ke koho ihn i ka inea.-nam i ho-»paa Ikuu iuoa iwaena •> n-i inoa i makK h ek>i Eije:>er-i. a <> m ala nMoa i ho >paa ) ki U inoa, »nle ia he mea ok -. tk.i, o ka Ktne. p«rn wahio** Popae * «o i*, ■« Ua hik) t%oia k«u» ke kt>!io iho, aole i pau m» e heoUiM «> kt»:« wahin* * kn !Cu i» ot, aka, a ia n>it'koo i.oui* m «uao ku innke-. iii&ka i;.i Vcu Ka<.akt ui'« kuu Viiiicia."» *' iJe Wdhiue h'iossiii fci>pj:i '• > i o , u h«»oh;iu,» nri i I.«i.i mu n» > !»pu>ieona, a be uj*>h iua;i»a; ole u«* k.t l'il<>uiii i eueuo uo kela wa- . hin< , H hr.' ilUll.i HnO.iOO tto h' i «iiH t liw'iH uei ue kauo wku liila il-.ko »t k» kamailio * Hi'i.a unu wlel'. e ViuiO(ii me k;i leu huihui ole. "Ileoiuii» itJ Kci> :u.iU ;>lcU» hU i kau.Hiiii- u.- . )>', tik«, aolr ia o ka nieio ki.'pouo i k<.i.i uiauawn, Kt honia i» kout) uitua« e Kr akua Wnhiue Vunu«f, a> .ku nuaiakua iioi 0 ke aiohii ipo, a<> ka'u « inauaolnun oei « alakai «ku ioi« keknhi ip i hvu aku, aka, i na io uo iluu» ou .fta.ua h.;ohihi aua. alail l , he hana kilpO-uuJoa lua k,»u aoau ka ; makaala loa i n i mea e ti«>ca iuai I aaa. 1 k*ti;t (ii6tui\s i ia ojaal" at la| pHha.'.ki> uno hoiuu* nui , u Umiuiu 1 iiia, t ua lilo aku U Upohihi ia liul>.-tn. ke Kahuua | wahine o ke aku,* vahine Vnt?et r , t>i j ote ia ia Pfcttrt ri ti« ktkahi o u<»| waīuue ul lo i o Kuiha uei i kviai iiiiiU hi, .4 uiAiuuli p.iha o keW ike | .aiu o P*jUii4s-i i ka 1U j »ku o k«j a'iuha o fta Eui«p<;ia m ti ihia aku,: oia pahn ke kumu e hoao neī oia e j boopatpai > ka E:uet)t«ra uin ka hoo-1 huii ai:a i k ina tn n»o mh'une ou e: kuu Viuic'.n, -1 ū>a i ko o!e ana . koua ivi>& i hjubvhi ai| Oiaiuua ou, al»ila, e hookau ana oia . 1 ua hoopai «eiiweii !oa <uatu(u ou, m owili pu in aku ana p«uia wau t iloko oia hoohihia ia # oiai, ua no >- j maopo|M> ito oia he pt'ikia l ol wau i» oe. E akabele lou i* e kuu Viui- [ Cia no keia mea." j **fi kuu Aiiakal* malkai, aol»t t o he wahi i iki o*u tu> %«»!* fft« 1 hine o m -»mti! ne pafca oe i kuu kim*!H) aūa aku 1 t«ā krM.t w.ii.i kokoku i k.i !oko-, wai o Agr»ripa, a h )ikc aka r 0! hoi ka hnnahuna olt Iho i ka' Uio ok« u ah>ha t ka «e* t>ko*. me ia ioh*- ho o a wahlne ta i j kela miu olelo a'ii isia. 00. ! mano t»ai ia no'oia i Ke aloh* °. ka t»«f» i hmh.ii «h aku iai * ." j "Bk«u N'mwU. e akaheU !. a ,? kau e kaiiaili ■» n«*i i k#t;v m*-| tt**a, t k ».<»• whl- 1 no t.u. a i ( h*wp*i eU k :i i *.*** ro»t »wa.' ©iai o k w wtit it st naua t h-o ' iio kou h*> «>Se »n« \ kt! i j « ihi'. t o «a wah:ne Po|v j ♦»*, a īn» i ik«* t"t ik«» ■* i;-.! *UPa, io. len h '!«'*' t:il R ■* « ' hvKjp#ie!e u..i< k * li.i.n * ' -m'. .t * o k«U Kw inrs walMii»-, uoUiU, ♦' kuu Vini*na m»ik*i, e alah» te !o*j •ku * i k-i» <" hMta akn ai a j mai h«o «k t i k >u p.«' U « kJ /hi« kata f l:w® w hin# " t * f Jkv4e o*o wahi m*u*o ? k» ■;« - o» skf »■. • k«u , | 1« f»o *o*n :»■» ..> »panm» ! \sn* J

MOKUNA XXXII HALAWAī HOl' Mli CltO KK KILQKHX» "Aoie v*u i ia uie« t e ku«« Anaka'* aks, <> 'm'u e U>« nei, n* ka'iisiii(t ro«i oeia*») et)« i nii keia a»> >ujh (»' kn p<w KHst!*itn i hnuoU okv ii!« hiih. Kh fiHe h<»i ka'u v h'>>t«aop»ij>o I«>a «u i i keknhi atu> 0 ka lnkt)U «o liiin, e ho rtmi anu i kt kuUn« kuokoH o ke kaunka, ne lilo »i oi« i meanlakni ia e kona lumitk«h» lri potmi ilin, a anle hui e n'»h6 hi)D»'[w> waIeMKU !i).)lalo o ka ai'an* hu >kHUutbi>» o kekahi tne« hook»hi Ka oiel(» pu na : no ho: ve ilok!) o keknhi o k?iu ;;»*u i)le.o «i e Imk». tw\. ' Kf neho alti ūi'i o Helone uialuna <> i»« '«<>.« li-a-iii'». Oiaka e hoohihi ai, a o kak<'U hoi na poe o Rotna kt* noh«» alii uei Xakou inahiini o ka. "mimi." A-.ihea iho la ko kakou mana k* po« ku «ko < <> Rotua, oiai, e kauoha wnle i:i um' ana m> kakou <* I ra sku i k'a tn»*:s a kak<tu i makei»Mke ole a he poe hoi kakou « noho an« iiwlaio o kHit.ai.aokt i i ti okahi"? ;££ I ka h>ht t a IVt» ronju«* i kei«'nau o!tl</<• ««•. < keiki hanaunii 'V»ntci'', ua hih> hooial iU wale ae la no oia, «i k;i hop»-!■>» o kana niau ka«iifiJlio hoolalau auā, ua kainailio »nai 1k < it ia Vinicia i keU inau olel'!' "I n* o* i makemake e »ke v kekaiii tn«u dm-M pohihi .<> kt» u!o *na, āiaila, e kahea «ku oe U Cuo k« Kilokiio M«lene, a aole no palia 1 nele kona nlakeukau e hoike n» <i i« m i kekahi uiau tnea i'ili i k.e ula *na* Aole w«u i t»afl»o e kaftiaUH> »ku ia oe malinia o na olelu akeakara«ti, oi.»i, aolt uru i hoalu keia /nanao i kt?»a nat ava a Kaua e 1 kamaiiio uei, at wa'ho ae u kauu i keia iūhu kaiuailie auK no ia uaau niea, ua k* poa m i i ko lakou ana iii» ka hv uakaiui kaaiailio ana, ae hoohele a« no kaUa i u* kawailio an» no k» huakai helei Aaaiiuuia. Ua utakemak<* ioa wau e kuu Vib!c;a e hooum:opopu loa q<i k*i« mei, «ih kf k»U uei'he p->itus tttti i» wm* keU huakai heh' Uw' Ao*Mtua, lu. hiai n <ta f ho.> kuko ikaika u»e Urcsa ka n n m t uiu» «ta aKU ia C»r >uctu kt k a ka ikaika o uei, fa U)t jp m» mīikia t 6 e w.uho U u.i kou aīahele, ua h'ki no nae ia «ī? ki> alo ar ka he!» ai a aku I Aiiaiun» t iike tue kt koi a ka Ēaae. |H fa i* o«.' f "He p itio «ua AuaWua'. K'a i-e kak ou i on U apau kr aiaaio tuAU l uei ra* k< *> kn u> , a h« maUMW.i tnle i:o a r |»»IK« oh> m. *Uu*, n>a;i'-> aku I» kekahi o kakt ti ai*:a s«..h« !• , i > i:i na* kn a.c* t p >oireU r.t ka h:!i aī * k*ti |»>e K«r . >tHt,« »h iako » t «l«i *ut uie ka ho.>oh»*iv oit- i «aak- 4 , .»ia\ i*a ao ».« Nkou k ««ia iu« he «fani hm •ku uo lakou « u aku *i meka r.ut wih {<»• »h < v ka tUasvit »15* v kt\t .U

noh > nM, a*«, ke manao n«i. uu nae. »hi; e i«>i akn iaia i kfl;i f<iau ia aku c hoe« mai 1 * e h iao hou paha >jt e imi iai.'i ma ilun kahik'o ft p.»K. KirwV.atiO ,l iija!iitna i kii liston'muJ h;sl.iW|ii, ai ol«> e hel* *ku anei w> mi keN aouO o ka M'uliwai <> e imi u; ; aī->. ai -Ip e pii !oh n > pi»ht\ - i k i ak»o e irm «i iaii"? 4, A >k' i mv»j)pj!>ji ia'o ko'u helei k»*l» tr.«\i r *»}»i ac." o katuuiSi'.> attf I», aka, «s i.O h )tO no ua t waU ko'ti manao «• inu liou naii vu Hkiil no wan iaia ,i hiki, i ka tur.uawa e. loia ai oia ia'-i. tl«- uw:» p >\\<\ e ike> h.>u wau ĪAiu." l T i?i k.iuiail <> la ktU (Uu iKmo - Viu:c"a tce ka leo kuLe-I "E kuu Viiiicii>, ua ike i*o wau u* ;)i ako kr* n;» «iaauao o kelā wahine op>o niaiuua u kou, a noon'ni (lia n . ka p.ih'kana o ola, oiai r>n r.»«•> Ue Kriatian6 o^> f aka, i!fi kn: 1 n aoouoo • i kou Jn !ail t, ua !i >uo ii t-'ioona'ōn^i^ jaku iain ibo ji*i kcu alo ak u. A. iia h.uia naauuo a k« Ju wahiue Qftkī 0 ki» aknn, u\ kokni iufli t. poao » Vi'.v't ia, a hc mea uO hoi i% ' n:tu e no > ..m iho ni i k«!j i.i;o hasJ| I naauao a kfla waliine opio." i "I na aole io no om uanio ip, | V.o'u oli, .alaiia, a't!e Itia oia e liuoj pakele iā'u :mō lin.u kakauha; Imai o l T ruB t, a he hoailo-na n«> io o ! kon-i manno nui iu.'u, Be iuii aku : ana no wat: iaia.'*. "'E awiwi hoi ha i k.a j;ni ana Ika Lf.de' L ! ig a imt o h>i o 1(8 hoopuka an i nai u (;uiitiuii Kelo. awe i kmt kuuoha n<> ka iu*lc m* kana himkai no Aiuliuia. E hoomanan pu ui> ho; v auu Vuiicia, he h'ki !o.t no i k i RJme|>era ka ttoji'pn.kn at»* 'nni i ka (lelo hooholu tn> kt iinke.mai sela Wnhi m \o -iuei'iiiua." r IN hoolohe <>le afeu Uno o Vi;;ieia ia ui«uoleio hu|pe a koaa Ao«uia., Ui haalele iho la oia i| k«U wahi o koun Auakal.i, a. uuh hoi «ku i* uo kona Hooie poaoi. i . Uil ta« Cxj ai*We. *; huh uoi au'a uo koua hotue 4 ua hooyiha ia kuu* ' manao nc kana m*;;* e aluhu uui,. 'n«i, a ua lt! > n-a ho >weliwell «] Ikoaa Auakala e pilt anu i kt hoj-j [|>ok« mai o ka E.uepera Nero 1 ku l ' olelo hoouolo hoahewa i uu'a ok ij [ aooa umiiau, a ua. iiouUoiu iho la! [oooiai kona oiaiino e Uoa> hou| oia e iiui hou i o ka Letkl ! Lugia e uoho pee uei Ia Viuicia e j i hoea ai i kaua haie .pouoi, a he j |n«wa pokjl'.* >Vi!cQ.j mahoiie ui.a. |ojAtunnawa, ua hiiea uaai U kui K({»kt|o Ciio : kot:ji wa?.;, ttu*i la t k««*hi o $ta Vin eu i Kaowa iiu kvina loa t'| 'hui uie ke Kaukau Alii Homa, ai |ka luhe ana o, N'mieU i ka i akai u CtU» i k 'na wmhi, u.t kauuhs ikuke aku la oia e Uwe in ,nai iuiui! |o*otia alo kela KihikiU» j Uak>ai tß*i ia m K h:ktio 'kna nr/a um iu ike ut«t k ; poU»c;, a ua bek hai * , nab*rhav kaahu v *i<« U , Q»a;«* luu e iik* «ttaUA| iia*» - i uiaaluaio ma; ai kr».a u| ki . v«is» AUi lvut;u \\u U4v *, a ū * uaua aku la o Wu'e.» ial se'A Ki' \'l II«. ;*•*.« u.e tt* *ks, » ta r, a ;*j! ■ u*i <» V 4 ttib ia (uaiii»< at <j 4 i»w uoh ka h-Hta i»t.a u*ai o *»***! |i aun» iiah, vi«;, u« ium! I u*o th • i * u > » »»,,0 k*U w*«4r im! 'M uw« t- .. .*;« d ikah, « »>«,« ♦'* a»v4., Mj| ) i»o kv %>»* »ku oj»r (. \ ii.u «a x «t <u*u» o ar Ki:. v *.. . ,1 | A*:« i,T4a ' ( I