Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 5, 30 June 1921 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

(Kak»u ia 110 ka ipomaikni o k ku Hoku Poe heluheiu) 1 kv kakabi»]a at o &tkabi ia ai k»w» kdtdbiakauui ln;i no, a iua. hop« hoi p ka paiiii- kakahiaka, ud k«i «ku la ka huakai bcic oke Aiii K.auieharneba »o kt 4 ku'uu» o kaiii c waiho uwa g Pu.luiku, a oi* hu&kai hcī« i kt* kahu» y ksl& pohaku e waihu ari* ua hele pu uu u L'|ui*ui tuc iiona aiu .il t »P*u, aj uk<tU pu ia uu b u i cko ujau alii » aiai aime m t aua bah u i pu nial U Uu hui nu oiMkaaiuaiu o Hiiu i kei* ,uiM.k*i 9 i:a Alii, •*:u* fa-c-fe .a "'lei j ik« uui uiu kau tt ka, au k.e luoiu nui uo hoi o .keia pibA kdiiaka u.a jh, uia uo ioh*: ia 4ua aku tu t » ae ilo ukj_» v hje a.t4 o Kaiu<;huuit'i)a e hooniuui La-Na-ba i'ohaku» a ua li'le "U i a>tt»k«» uuv ia $ ko U[iio ujau fciut., liOko ttu Uyi o kfcia puu|u k htie pu uei i «al>i'.o k.en» pohaku alii e | wikiho «uii, aia, pu ug o KeaweoI kahikoiu k« h«le i>u ala, u a e |uo kOiia mauau hoihpi ia K*nit.Ua. I ®«.ha, uo koua uo ao]e. -u», 1« hii(i dua ia Kamehameha ku ,hoo , |b»si ia K»ba i ! ou«ku, oi ii, oit iral-| :po ka tUe« hiki ke hoouiouf a hu'o-j huit ia a ua ku »"M<ituac jod aku oia oiai aku u u* A'ii e h«ie pu ud, ai liiki h u i i a«la kahua o « w;ūuo gua kfl« pehaku a]ii, Ilufco no hol 0 k t ia puulu ma ka ao«o j Kaotehauieha kela Alii wahiuekok » kit*.' kie # oia hoi o Kaia«iwabi.n« ke Ka\| huua **aUiue u«ua ke ia ' Ka«ii,ehiiujeU e imi i . ke kuikah* ui«wa«ua oua UK Keaweokabik<>ti4, 1 keia uiauawa uo bui e «eie uti huakai, ua kau aku •* u.i maka kiio o K#kuh*upio uulun* o ke 1 Ai»t Naha kiekie o Hiio, a io« hoij kela gpto a KaUuiwahiue ; ka.j 4Jbiiio «i, oie wtle oo k a . jeu«* htkt oie ia K"Uith*ißyeba kg kona poo uia ka ikaika hakak», uidk«uKi*u k'U4 paba eeuwaeua k«-i% m*u alii opio, a iua io i>ah% kus uiai keU o liik % iin, ht uiea k-a.ia ui*;h* ke L«uaVi;t ou», t'»| io ,aku <a no «.i mak.ī. kilo o Kckussaui)H> i ke ki-I lakiU io uo o ke AHu opio, a U oo3.imi».j.»o'io aku U qo i ke kuUua iiaik.. o koua ui«u .Ulā, a w.i k<* . aua ho'i o k« k:L b»V*ū o -u iabiko, &v V;g'a w)k J ke VulaV* fc*wAk» o kcUj AI» opk, a ou' tu> hoi k* p v t; Ut*. Ufiī o ua kupohiw.», a jVi*U*Ub*. k« uu»*u&a, * U«uV U>' puUka. a l<«. pu»;: bv.l k». Viu»3 i u*| i«i «oao, a u« W»Ul* Uoi ktuv U* **UoUa ehu kv> kvu A. 4 ī; upi*, 4 ua U»u«tu U k«i eU u, uiAcju*v, a U< koiUu.- ui uia ui koua ke u*u» ta aVu, a U4 **W ku { di« t<vu ke' tuH>ha!ik«itk.. k'»Uua m,u , !lc \)\\ u? * kioa kilakiU boi ke *uUtu e! k%t* ,\!U O{HJ o u* B>lo. j X*Uu* .»|4 ao** au» t*u o II» ' Uu*k*t a\h i Mbf c N«h« lV.aku. ua kan.-Uu», m*f ua Jt| .k"Vtiuv A'ii - u* *.u *'►» U< > e t"n!a»v. lt| *;u wauia* k<. « - k ; < kK o H* j «*S*U. 4 3' - k« la ** \A a»i. .30 ** * kv lt4h.Vi.ll «*

TTI]o man alii i ukali pu ma kd« 'huiikai makaikai i« N*fm Pohpku. [ «>jpēbeā ee ek« AIH? ik** no pah* oe o keia pohaku haiuu rta alīī, noU Ul»n\ alii keia puhaku, * no Ukou wale no ke kuleana e pH-kii i» |f*ba f»oTā*ku. A oia poe alii wal® no ke kuleana }li »ouio{ii * fi •otiu<! , hn!i ?a Po[l.ak«, ;i «tl If»aa tjOi feē knl-an 1 * i* e b 4 »oiK'(,- i.T N* «ha P h sk»Ī Vo"tta~w ß bi e waiho nei, *ov hoi e kuu t.aui alii. no k» I,a!an ! . alīi NiaUpio oe, rt mei' ?aha *o ka tne* ja e alaUi mas aī i kotj tiik r pono ke hoopapa a h ohulihuU i ; i. Naha Puh^k»." 1 ka hihe «na o Kanwh ,mehp kei t inan a kn M«*kuahinr o Ukmi, aoie tto oia i paue jki ftku » Ua ho,ijT)«t4 #kn U n,ī i ka hele ana ltnna ne kahi o Naha P"»hakti e *aihi anā. I k* hoea aua i k» t hl TT ?fahr e- wāih?> ana tai ka ,ik<? an'a iho no t> tia I.ani-nui-Mehameha ka waiho ae o Na1»« Pohaku, tfa kani koke iho }a no ka,»a titne keanokanlohu p», a karnail{oa« la no hoi la TMulani men* Alii i hoopuni pu auA ia Kaha pohaku i kpla mau otel,». **Aole io no keii he n.->tiaku, ak.t he kuahiwi maoli no He uku no paha ko U nei o n io:,i ia*u, ao ka oi loa akn no holokeakeak*« mai ia'u he pohaku Wale no keia i hioiaa ia n> ka līlanī Alii Kaha. Henha la hoi k«na, e ho«o no het pahi w«n i ko'« wahi ikaika uaku, «i oni ote oi a n e ! ia*t% «laHa, tia niaopono taa »o na uo leaoawa! ia oi* nei, a **. hoi t loaa 1 hoi ko ia nei onioni ia'u i keia U, •iaiia, hln to* kn ikaike a m> 'ke * lko*as ana mil o ha aaua k« au«ac ( *in» e !oaa »5. Ia nei !a fke i kuu 1 t>ikn, ni* n ei !a moku ka piko 1a e ! k* hoahanau. ** \ I keU «iu olelo hope nae a KaJ ttebam»ha, «a hul! akn ta ōta «e nattn pon > ia Keaweokahikona ke I Atii Kah* kauiana o na .io ka l*e* hoi * ke Kanīawahine Kaī-ini. 1 (wahinei oleio »i, oi* wa!e no ke 1 !Aiii oplo D«na ehookuikui ka ho]o| muaoko KamehaaieLa ik«iks lj kel« ma?i olelo no hoi a ke Alli ©pfo Kamehameha, ua h»Iil iho U ka «eioo-aka oluolu ma ua m.ika o Keaweokahikon», a m t - he ala « k%m*tHu m*ī *nt i* mau { l*fti miuo-*ka ia Kamehameha' koo* ho*h*n«n.' f K* K*h* p, t haku **«a e hoolilo i ra*u tioA anau no\ k« kahua |*u* | ! k*t* m*nawa o 0 hoi ■ P*it* K*meh«meha \ a.j i keīal «««olelo i hoike ia ae !* cu*!un«, j fm*noe*«U ta a U tsak«, *»» ī* aku la noj «k* poe * kw k v »koke *n* m* keU' «Nihi, k* Ukl okujko o kon* m*ui B»k«t * mino m*t i* kou* «*k« r * oae h<- «U tt& plha ko«**mmi «*k* Lke k >to, *o k* poe «| «8* *ku *t)« t*u u* k*u aaai !*] k* «*U t* i*koo. * m« he *]* he ] **0 kino p*prU* koui' i keU m*.' »*?•*, * 4** ik« pu m*i ia iio hol n*| «HA**ttt*n* t aana nu» »n i t keU t •00« okei* Ali? M»u pIo J Hootti*k*ukftu iho U o K**it«h*«iek* \ kou* kuUna hoo.i 1* H*h* Poh*ku. »e fevX? *tl.i| k«i tk*fc* B>*ti »im* wikaoi tua ga| >•o*o * *Ntli* Pohmku. * ai* hel eāj ifM%« © ui A!tt m? na kanak* ke! llMik* pewie m*\ 1* »atu«a oua, * he' f«a«* *no «u! lv4ik hM ! k* ma ! iw» o *»* i*«N» r- H?V, ai j >M» p«|N4* a w*| # V>i Uk,;u I ktU\ k* |>o* K**»eh#nv: a! ma* *o o Ksh* % ' *ī a*ke itt \ i : H*»ua w« uk* uvxf^ii 4 »* X*l.a I^Mku, «*« U km* « * k* *,«iM m*: >.% j i *W ; Iv*. s W9ĒmMĒĒ9&Si^^^^^^Ē

no ia <"> n,t m,>ru ni.ii a Knuai, aka t i henua boi u sa o e ) k e ]a la, aUila, uka hemo ao-ia o haaweuwe e paa nei i i>a rji.)kis np&u, f«īhīlu. o;a ka hoi oc « ke A-l", •« j!a yu hoi 114. hūlu auikii'iinina, a cL» pu !iu hoj wau ke K!alīuii t-" I hakalia no apftu kel» u;ar. a ke fCrtbuiuw«|i!>}e K>']ai»:wah ne , » « k;'- m.inrtWa n.j ja 1 n a ii fc i :'ioaj| kona tnau !ima i &ahi kv3pjno e \ a a ■ ai o Naha Pohakn ui.<, a aia kA m»ka o ?ia mea apau kc nana la t a Ua ano uml kekahi poe iko lakou h inu, oia-j, iu Uele ]«»kou * pihoihui ti<. kvfa haaa Uo u kal»-Jto a ke'u Alii oplo kaūlaua y JJawaii Kīiauli. ī fea hooaao■popo. anii no 0 Kamehauuch a ua r»ta pono leona m tt u ,jnja kooahao ; n t i aoao 0 Poliaku, aiaila, hoopoka a> ; ]» oia I keja mau oi-'o " *'Kl N th» o t », he Naha hu* ke am e ny* «i kou knpu, k ;. e >'i. au pio hoi wau, lu unahi pio 1 ka Wnniaau " O k» no u i uumi ihg aj 0 K.atT>ebameh& i koua hanū u hoo* jaiO(ii ae ]a hos i ua pohaku huo-gala-kupua j.ct 6 ka UlauNaha, ab ka mea I !oa n»rtt ike sr> āns kanaka aut" e n«na »feu ana, a pela pu nu hoi u* "g!it lehulehu o kttUu A iikv e n ftn a pu aku ana, ?ke i- aku !a t>o lakoii i kn oni aua ae nua i'uhaku īki o kik ]a! uii alii N*b» tkO!e waīe hoi o kotu om ■ ti* n», ina, ua hoohuli *u ak u U 'oa pnha'ku kapū uei u ai »1H n<»ba niat kouakuUna mua e waīHo aua, g hoomaopopo īoa &~c !a !&kou 'i na ofe!ol ano 4 ke Kauta 'wahiue iia'aniwahiue. a ua pn ia ne hūv i« niau#iira : n&ue ai» •i hoonee i d a ku ai o Xah a Pohaka mai ko.na safiuīi oīia i waLīo l un nut)f'ti A a-„ U-4 *lii uie u» |k.»aaiEji i īkekumaka i nee i# j'Xnb» Pohak» oja. ki.ua f kahija miia e waiLo -ua <t uā hoopu Ukiu \ ke auo naoe »r>a se o kahi a lakou e ku a o!» pah a r kek ihī :ii ea u-u* i bws pihi»jboi |ya ma< j ku Ukea iua »tto, &ua kat* naall u u ka we * ituna o I*kju u o k t ia eaau hookala kupua 4 K«iaui. NuuMeh»meha. t*4 Wa koke aku U uu iwi'en* o na »lu i m a ku ku;* ®«u hau&, o keu Alu uau* e „i?vts»ctoi *u& na o Uaw«i 4 oei, ae hooneenee aku palu < k 4 ooho anfe y r,a A'U ma u hi-pe aku, Ua o;do j;a uuo b y ; ma ka kei* K*i Auyuai k«tuUu.t o fc* Moio» Paklpik», k* nct h6r ī Eapa t* aiaiUīAb e asi:';t< Xii\)lK r* kip'ka'* ua Ulo v Niha To.hak tl 4 aaa* mau akū' ua K*ttJvb*an.b4 a k«tt* k.^,*W *na ma i* hvpc «i kA*ul mA^.īhookuU &l*i *i kva*u«.c iīllua, tVft 4C uo t kv* u * lwv*oioto *a« # 4 »; * ia stahjt IK-Lak-', * !&C BO oii i*u -ho i s.fii £U4U v!*3% "e'a ooi o Nnh* JVhaku .*'u c Jt<&4 Vu. * »4 e N*h* I\.'U*ku ;* m «ku i,na - ; * i k* »*"*** * «bmi W,* * j* 1 āaa4,, a* -"* *k u i* i i >. ' 1 U U S lAei l*"kr\i * K *S3v Ur**B« »'«* rMI i* i ®e. «■ W « kc :A »•••* £*» *i t* M» &*t « |**4* *♦ **4U '£01 -i-*, m**» 4^ •W U*-% b*- *'1 |^_ £«*»?*_* t « m .IM, V >M ; 4 V -