Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 10, 4 August 1921 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XI. KA ANAKALA MH'KE KKIKĪ HANAUNA. Ua piha Joa no hoi o TOnicU ka * eoakau, a na U oia i kala manawa, u* atro kahiohio paha i ka waina kona Analenl:!.. aj 3H ai e kamailio i kela ma\i olelo imua o ka Emepera. O ka Punku o tca Ēmepera ua hoopiha }oa >a oin i ka hauoli, oiai, na manao iho la oia ua hiki mai k* man*\va ? liīhiula ai oia mlluna o kona hoa pionioni. M«ho{>e iho o ka noho. v hamau ana-o na «iea «paiv,-« no ho^ ue meu t »a e kamailio a«> i kvk*hj olelo. aUiU. ua kamailio mai U ki» * Kmeper» me k» Uo ano ma'io !oa i keia mau olelo. '•Heaha U na mea hemahema au i ike ai iloko o keia mele a'u i haku al, e ol* olu aiiei oe e hoike .mai-.'** : * r Ma» bilin«»i oe t ka lakou ne, mau mahalo oiaio ole, hik^ o|ē i keia p«e ke hoOmaopopo i ka io iloko o kela mau meU t»n i helu helu mai uei t a ui. ike ole no hos Ukou i ka manao ola mau huaelelo, •ka. ma ka awiwi wale aku i ka mahalo, ua niuau mai nei oe i na mea hemahema lleko o keia mau pauku mele au 1 nn i makemake oe i ka otaio, aUila, e hoike a»u o'q wau ia oe me ka hnnahuna ele ihu 0 kau tnau mele i hak u -i. ujt kn pouu no ta la VagtU, Ov,Ja, ame Homejr>, »ka, aole ka Ukou i ku. pono t kau. Aole oe i hoelaula loa i»ku t kau mau mele, aole i hooweU loa la kay mau piuku mele « k* wl-U okooko o ke *hi. K. ho,,lohe mai hot oe i keia. I na na Lueana 1 kakau keia mau pauku mele au J heiuhelu iho uei, i na ua hoike ak« wau he pookela m»olt *ia i k* Uikii oiele, aka, aoie e hookuku 'u kou kulaua me kou« ko!»ii» ( a ia ? ae oo oe maluoa o U«ou *pau. Mai j ka mea »ua v I ont *i tio keia j hau». h ■ no i. oe e bana aku aoi :uu ika ■ ttei mau hatu ana, ai kupotr<> as kou koUu« b#ku ] meie i ka u»?* » u» anuii t j»oni at j 0 k» piitksa »nlf no .iuie v.»e t hut> ] pib* pono mai : k« m ik-tna j>ookeU < • aa akua i ho*»U* m*i u »: *><, i hoopUi w-'le aku or 5 ka l»kou pe- ■ WiU haku ana. u kou piiikiā nui e j kuu Hraepera, ua ht»mL<c v?c 03abujKT <t .*xv#k-,*s ua hooUem-*hcma wa.e oi i k.i pookeU a nft ak'-U ? p nui ai m-imia ou I keU U bv ujn. p -m* e «U »e oe mat kou hootß«u»< • bem« w»ie »tt.-t tke la'.m* pi>.»k.t. » 03 »ka» i tn«! <*> ia Ua hiki ioa ia Ot» ke hoohana aku i keis«nj y keU ojau mr\\ «>- hīo »t Ukoti t »e* ua ka h< r ; bvlut>k * e w*« ! s ' v U * nsA k> k* 1 A\ a .U Vt, «" Kv U Hak-1 H i :tfl r >s ' '- 1 • {i *'' aka ; k* r*ni « *kt. * W» e »-,Ji *ku« i tīi*' *• * ;v *vleho > kn»

pono 1 ka poe e like me ko TakotJ | n«i ano." J I keia maoawa t FfteronTt3sa e kaaiailio a«a i kelf mau olelo, u« 1 auo oliuo 1* na aiaka o k Emepeii*. a ua boike la me k maopopo ioa i kooa piha ui> keia uiau oielo * I*eteroni»sa # J4o kekahi mana»aka noho hat«*u ana o ua tnea apau, a ua hootoi»o--l»po koke mai la uo k4 poe n.)oiioo pooo iioko o *eta piiali o ke alo ain, U4 iioouipaa loa w aku la no ka maoao hiliuai o ka Em*"P era maiuoa o keia Kaukau AIH Roma, a Ue kaoaka loga m»oli no o Pcteroniusa t ke kanaailio «na \ na olelo e boobci id ai ka ma&ao o ka Kme. pera. Q k» noea \ manao knhihev4a la ibo e kela e kouja ana la o PeUToQtuSa iloko o ka nmu ahi enaeHa o ka poino» eia ka eiilo k?ua maa olelo p*le uo ke!a niru okiu ana ttDs:a Uoopaa loa aiai : ka hilioai o koua Emepeia iaia, Huii mai U ua nel a kamailie» i keia mau olelo me ke «ao kuio, ai hoike mai hoi i ( ka oiaio oia mau olelo. 'Ua haawi io mai m ua akiic| 4a'u i kekaui laieua uuk.u t a u l manawa hookahi uo boi ua Uaawi taai ia.lakuu ia'u i ka Hoaioha oiai 0 ioa, be hoopiU meaai oie. ae Uoopuka mat aua lioi i kf>u& mauao uie ka huuaUun;t oie ibo. O ke kt<uaka bookabi waie ac ko'u aio alu e kama«iio mai ,8»« iuc ka ole i koua manao." Me keia mau olelo, ua hookoko-. ke whi ia oia t ke kapunl bwi>uu}t-1 haua, ae hoao ana hoi e puhi i keial mea ana ī k»kau«i, a mamua n.e' f okaa ia ana eke ahi, ua iaiaul koki» aku la o Peterouius» a hoo.l pakeie ae ia i kela paiapala meie a | k« £meper> 1 kakau ai* a la m»na> j w» hookahi no uoi i kam»tlio koke aku ai oia i keia mau olelo. "Aoie. aole e kuu Haku Emepera ( ua lilo k«ia «-aiwai i mea no ka pono o *«"3»ka, » he oiea Icupouj no hoi na u ia e maiaa k. O ktt nia. kana pookeia hoi & na akua i h ookau mai ai maluna ou, e hi>oUan a «ku ho» oe ia rea Oo iea pj&jaikti oka honua holookoa." M INA hoi h« pela, aliiU, e houuna aku wau i keot» txitīe iioko o kekahi mea t hoohinuhian * hoonani ia. M Ia nianfiwa hookahi ua puliki mai 1a ka E<»epcra U Petero-' fttu»a ia mauawa hwkahi, * ht»ike aku ana i kona pa u l<*ie i keja Rau-j kau Aiii Koma. *'Ua pololei oe e Peieroniusa, o ka'u roau oleio i kamailio ai mu keia mele a'u S haku iho nei, aole fa wo ta« ikaika ke »hi, ae loa a aku ai paha ka wela o ke ahi ° Poroe. t'a mauao nae hoi kau ūa ukaii aku no hoi keia mtlc n i ke m«!e kuulana a Homrr&, a ua ]i] u I io no ko'u hahai wale .tn<i aku no 11 tna m*te a keia poe hoo»iawali j wili no ike ano o k..'u mau 1 loele, a u» hookaak?».» ia-»i oe i kun' maka i k«tia !a. 0 k? kumu no u ie' boi o ko'u hana aua i keU h«na. j oia no ka hx>hqlike ana aku me uaj poe ka)ak<t mabsifa. at ko liiuu] f makeaiake ai e kalM i! ike kii m»*<*U o akua, e kft| !•»* Ukou i k*k*ni kumu ho» j |a mao keU ku hoobat:kt e hahai, |«k«ai iakou t ke.a kii aku.i aUkou 1 ie kaiai ,*o»4U au»>. Ke ike io nel 1 wan i *'»'u «uhihe*», oiai, «ole hoi »be k ilanak <uhate 4ua e ke Uhi. ae tke aku ai hoi wiu a \*h*\ '•*» mahoi* o keU kuUnakauUAk, i» haku »k\v boi i ka'u meie ps!: i !ke *hi e au* I keU kuUuiIkāuiwle/ 4 I "U« |iOtoWi e kuu Kmcjv»u, «o m«k« no la oka i»oe hakuni-: 1 ? ««iau». *e *v»»o i>» no e ' ts s kfk ;tv 1!1 M;S h*H;hi;'kr i®«'K.t e hahaī aka* o& -imh v^h. o fce k;tmu \ < • »■ ' r nn* \* k* V-r.* • kfta s\k\c> *t>** j na U o v s>o kt-

kalii Hiahewa, aileia hata ana n kpf« ua hali oaai l» oja a kaawi* 'lliō va*i la i keU tn*n oklo I pcteronnisa j '"I5 kit» Peteroflins», tia abewi *at»«i "kou puīi! an« o i s kē ahf? H 6funln oe V kjiaiai!lb maf me ka hunahuna ole llio ! Wh maoao *'K minamina anei wau i ks 0 ia ana oTbr>V ike Anle 'oa t kbmo dM iloko o'u, oiai, aole 110 ? puhi ia o Toro c I ke ahr, i na no ma? ka aiimkkua f*oremet ; a ] ke abf '{ na kaualea, a aole nu hoi e hoa!a ia ke ka'ua oaawaeha o Helene m« kekahi mau wahi oka hooua nei. r na no hoi ao]e keia ahi e hoopau ana u Torot, nlaile. aole 00 boi e hiku o Hoaiera i k.ina mele kauUn» loa e piii,t\na i kel» kaua 0 Torojatia. K* mat>ao uei r»o wau «a ktipooo 110 Ua pau' ana o TorOe i ke *tai, oial. be wahi kulaoakmihale lepo mt.bli no kela, a mamuīi 0 kela pati ! ke ahi i ia ano bautuia," Ikftlohe anj» v ka i Ikeiamau oklo a I'eier©ui»sa, ua ano oljuo !a kona mau m«ika. a na katu.<il:u ::iai U oia me k 1 leo ano hauoli ia peU'roiiiu:>a i keia mau oleio au-) U<tuuli i koua mauao, "Ke manao nei wau u.» kamaiiio mai la oia i na olelo ano oiaiu, a he mau'olelo hoi i kupouo e hahai īa aku. I oa vc t»o k<* hnku ia o ke« kah mek kaulau»>lie mea pouo io |uo e uohai ia aku kekahi muu mtia ftneka min.muna ole i me<i e hoek#! |ta »i tja mauao pookela i baku la| latuatneteaU.Ua lo.ia maoli noj | paha i ieela poe o Atenai ka haooli*! IoMī t n» lakou hot i haawi aku ia^ |Hcmera ke kuoiuuouiialiki m:.ikai : . • j:■ - i* | i loa e hookahuu ai oia i k;tna mele . kaulana loa. Pehea la auanei e Iwa ai fca'u kumu hoohahke maikaL loa, oi'ai, aole Loi i ike j! kekah: knlmuakauha.'e e aa La *;■*' eXa lapalapa 0 ke | I ka iohe i<* ana t keia t»au olelo a k* Hmej>cra, ua i oho hauiau i'io ia na mea apuu iloko o kela rumi, atkahaltani o kekahi miuaw'a, ua kamailio iti! !a o ka Puuku oka i£meperJ i keia ma olelo » ka £meptra i "K h v >olohe mai e ka EmepeU| Kai-sa r a. K i mai oe ike kau-' 'oha ia*u n>> ke p: t:i aku i ke aUi ia; j .%4ietima nei, .u* hooku noke aku| |no wau ;ā ou «kaE.e.! pe»a. I ua boi ut.«D9 «- no keia mau hale ali? naui, a mej keia tnau hak uuaui o kuauA-. kauhale nei, alaHa, e haa.wi Uiai s>s>. hoi oe i ke fe*uoU4 ao ke » uhi u| akti o ua mokn «ehulehu e ku cuaJ nei i ke »Aa ku"n.ku. Ua hiki ao| hoiia'm» kukulU aku i ku'aua* mu ka pu,u « A;abaua, ai k* pa# ana qia' Imhuakauhalk, a!aila t ua h'ki no bci ia ue ke J oha ia*u e aku ; ke a!;1. ao ka hooko koke ia aku ae ia ka u kanoha. t*a aiakeuuke auel yv | e hana ia aku pela/' | ; '* t Ow»i k«J makeoiake v aku i keka;u :'ju\\aU:c w a-a »wjie m*i *«a> t*a utiK> aku la u Xet4 I kona pouku utc k!c aao U^w.ih!*. waha, a tama-lig Lou aki» U : keu tn«u **ia Uka keu mau uyi. uj-» eu* kā ai,u vus*:. k i ulu W v u eka u>at»u. *. iu utlt Ut; i w \vjal i'K'e ' bvoaj*uj a|ku «i .k» V* U;k; «U au 1 kon kt pa ae auu», a hlo Uoī ktia V*u v> T .r«c 1 b»>«>n4Uru<«laiAA II kou naau pouiiua." | U» kei* <aiau oivl .i a Ncr|j | '»ei Wpihoih. • | Tc. a|4Ue A;u ;kt aie tiac -h V* Uwo'li.u ao.oii ;A i Oiak \,.a i,v- ~ i)ai ; otu U » . t#;|* v % i* »; k» taU. 1C *. ko! V »u., .* Aaaki .U » K *'\tr 4 !