Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 11, 11 August 1921 — HEMOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HEMOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XI. KA ANAKALA ME KK KKiKI hanauna. **Ke maalo ae ivei na la o ke kau, s aole akn la no hoi e ne!e ka hauna o ka ea ma Romft, «*» He mea hoonaukiuki maoli no ka hu!i ho'. aoa aku e hauu i kela maii ea mae» ( o kelā knlauakauhak, »e komo pu j b,oi iloko ona paani oke Kau," j Ua kamaiiio iakt!a tuau ole|oj maluoa ae eka Kroepora Nero me ke ano Soousukiuki. | "A ta « hookuu aku ho; oe i t»a j Auguseto, alaila, ua makemake hoi] w#u e kauiailio pokole n»e oe e k* BB««pera KaĪHa™, wahi aT»geh?ma: ka pupku o ka i kam .ilio maiie aku ai » ka Hmepeia, Hē hora paha mahope iho o »āßaw», ua huli hot aku U o V»nicta me kooa Anak»la no ka Haie o A'mieia, » ,8 « a Alaoui e hoea aku ai ika home u Vinic«a, ua kamaiiio «ku la 0 Vioia» i keia mau-olelo i kona Anakahi. VUa r>oi «laoli kuu pOioihoi j kela manawa iiU i kamaiiio puhi i ke aui i keia mele a ka Kme-1 pera i haku al, n manao iho la wau j tia oua īa ta oe i kn waiua, hi nop* i

000 ole ai qc » kau'mea « kamnilio 89«. K kuu Anakala eia <h? ke paam nt;i mt ka mak*?. * he m t a pono lo« »* v mtk»aU lo* i ke »00 o kau mea e kaiua lio ai, a cn»i h«>otikuoe 1 kou poo ilok«> o ka waha e ka lion» puni koko./' "O kuu kahua paaoi hakalea i«, wahi a Petffroof«sa i.kaiiuiKo aku at oie ke afto Ma u>aoao iho «a laoakila loa.wau maluua o ko'u inau eoemi, ao llijK){iotat»u Tvjteliauai ua manao maoli no oia ua hoea sku !a vu»,u i k..» paiiu hopu o ko'n ola aua, a fao«ma«j:K ! po liae 0«. e kuU ViniciH, o» oi k>a ae ke'u futiah«!v i ku Sme t *r«t 1 kvu uun;i«a mnOiua o «'h ī h-la hku, !• h«>o\»t»rt mai aiu ua » kela ovle a'u i kauuiho aku i.i iaia e puhi i kv ahi i}oko u kek it» pahu i h<»«>na-i» i«, ae U'o «0« hoi ti <ahuguU 1 vcabi »i«a ! «au hoouoh.i. l'a han - i keie tuoa noka h.»obei »t. aku iu Tt'|{eli«ua. «e ike a 11« nei k-tu : 111« lĒeia hopr koke e hoora*ihr." eoai miiA L«-i* fHp »p< tamu m <h> p 0 llēla a'u, lilo ai h<-i 1 «|>e#it e iw-hKi si r trta & r""'; 1 kuu« iuaua*t» e hoae is e ho - aa»kv*k.* - k i»-« <»*'>' uieU\ aiail*, ■e I*4*. .»<» "ue ka b-A n»Au;v 0 ■IVr a he ber t h< 1 i i;akiiku ia i ke kauU. *e p\j» ia aoa Vt, psto e ken.i kahu, «si k.» me hakL huk! :.i .u kek-uiU. ao ka hoomak* ao 11 i k» hiah*lHi]j 4 ilt kupamah* io ><■' kou *k«m»t ksnusli,o, !•- *r .A „t s k- ulvtotn.<i k* > h»>t*j*o;ro 1 kou ■!<.»• ■ ! » ' «we* o» n« o k« ;'«.ish''k » krf K»(jvr* K kmi Auak»!t br ano :U nio' n 3u«} VeU ***'" ui*.V • ka Kvn«rw ' * r 4 j

*'Aole no i iuo loa, p he mau me» aaaikal t»o Iloko o mele & tF«i «ml Kele-iWe; aua oi aku no k« maik9i o kela mau t»aniqa oka I,acana i h»ku ai. He. Bmt; per« o Nero i aluha toa 1 baku mele ana ame ka hlmeoi aua i na mek, He elua ta mai keia auoawa aku « tohe hon ana kakou J kekahi me!« aoa e haku bou ai, a be «nele boi < himeni u aku ana eia ioaua i ApolO. Aole ana e niele ia kela meje i ka lehuleou* aka, imua wal£ no o kekahi poe kakaikahii ao ot mea'oa me Tulilo ame N?var> opio kekahi iwaeua o ka poe e lob* 1 kels himeoi ana \ haku ai, He , him« ui kela i piha ik* eha o ka mea hanau keiki, a hemea kupaiuaha uo hoi ka ha*u aua o keia Ne'W i na himeni oia ano, a me he ala he mea haUoH iaia ka ike aku i aa «siaeba o kekahi uhaue. ae ike aku «ua uo kakou i keia mau la iho aoiameleanai baku ni.'' **Owai kai hooun»opopo e ia mai no ka man-*wa e u a» keia ano heheua o ua Kmepeia oei *e lilo io ai na eoaeha o ka uhaae |kanaka i mea hauoli noaa." Ua | kamailio ia keu mau olelo bope e j Viuicu me »ce aoo uuonoo ole, aka, ;e hoea lu mai aua no paha ka ma- | oawa e hooko ia ai ia mau olelo, a jaa ke ia mua «ku 110 paba o <eia imooieio e hoike tnii aa hiohioua jhooko la o na aoo puuwai niakoua jo ke»a ae lilo io ai uo ]hoi ua enaeha o ka uhaae kauaka |i mea hauoh io i i koua maoao. Na | keja ohane p*'.;» o na meie hoeh*. jeha ī hoopih» t ia i ua oiauao aioha joie. •» ka e haehae ia ana ]ke kmo kaiuk* e ka maiuu t» ke } liona, ae iohe u aku ai na leo uwe ehaeha oke kai:«ka a wahiue hoi #®e na keiki o ka poe Kristiauo t oa liio la i mek hauoli loa i na pe. peaa., o ka Hm< pera o Roma. K uee »ku nae kakou imua ukeia moolelo walohu o ka jx>ino o na poe Hai. pule i ke kau o ka noho filii apa o ka Kmep?ra Nero» ao ke [kau boii puhi ta ai kela I kauh&ie o Komn, *i leapilipili ai ua !Kmepera oei imua o ka l»abui ■ Koma, na ka poe Krisiiano i ha u a kela hana karaimaiua |.oe o Roma, ai hoaia ia ai ka huhu wela o na Poe o Koma i na Kmiiano. "Ow*i auei ka mea e ike i ka haa e hoea mai aaa ao keia ano hehena o ka Emepera, ae hoohana aku at oiai kela maoao kuni ahi ona," wahi a Vinicia s kam*ilio ae ai me k* leo malie, oiai, a ia ke ulu mai la ite ano ilok» oi>«, io hoohana io aktt paua keia Kmefpera b«ht»a maluua o ke kulauakauhale o Roma. "Aoie pah* Ue mea e hoohaua aku h na i kaua mea i hoolala w ii« ai, aka, owa| o kakou i ike i na mea * hoea mai «na. Ua uiu io irai no iloku e'u ka haupu ik> kekuhi uiea a oa Uoiiuuii Kekawe uei e haoa aku ai, aka, h«aha a ua n«i ka waiw«ii ē kii wale aku i kekahi o*<ino i Uooaiaopopo ole ia, a H!o i mea na k« noouoo e h<*ohaoa w-ue *ka ai. Uh U\v» «o ke kauua »ha o oa piHku o keu la am. ke ki* o >Ie aku i oa piiikia o ka la K kuu Vmu*u maikai, o kela |u<laiO pahiialu* o kt>ht ktu,., Ut>i o ka Lun«oieh> piulo pah» ♦»*»-, .uu. makaukiu maoli kik * ka haiolelo ] a ti* li © i mea noihai loa t %ekab| poe kona hoike ana mat i keia Hooiuana hou ok» p%»r Kii!»:uno. a ua| lilo wale «ku U kekaht tx>c \ pio] m»Uk> oka ike kamai!u> o kela . lu«ian {»aha«hi«a o kotu wahi }«U-| ku kmo. He me* |>ouo ik« poe e; Oihnai nei i n* «kua * Roma «' h«' !"<k *rkan s» ibo me aa! aklo p,U a C hik' a: hoi ial t*kou e k-.\ *mua ka iiukaukau-j j ke> \ ka! 11«' h.i< v iw u»c :a*u 1 * i hOCM*'j .kn -a V,^tt t 4 './.o . Ka;<aui|

*K^stialio 9 ala:!a, ua palek iru i.o 1 u'o ko lealeou mau' ola. Jg|ia nae ke 'īeaula l atakai o ke "lelo ? maī ncf njs k.»na tuau ku! 110M9 lttfia,t'na ka e Tj|o k? i i' Kftetiant> ( a h&hVi -ku h'»i o*eiiiC risto a !ak >ti e nu^ ne!, ah[ila # t.- li!o ana k» ia i k;itiajta o!aio, a he' me.i hiki m<H>, popo'oje ia ke hfiuiaiQ ia nij n«i olele a'keh kanaka Tudaio. Ua hiij ote Joa ika makaukan 'haiolelo o P'aulo c| Tarcso ke hoohuii raai i ke knnaka e !ifce me au oi»:, he mea hiki ole i ke kanaka Wou a kehopu akn i kela oiaio aqo huikau a keia "poe hoa'• h'-oohnlihnli m r »i nei. O ke leanika op ; o i' like m*» oe ke aho, no ki* ap j koke aku i keia manao hoom<ind hou o keia poe & kapa nei ia iakon ihe he poe Isabai niahope o keia atakou e paulele nui toa rtei. M e a paha pololei poe j»!akai ho<.<m h>* j hou (&<t kekahi m «u a Ukuu, e knkalk'mni nei,' aka, -ke nef riat'\vau ua lohi" toa ka lat;ou : heleana mai e hoike i keia auo ho6toana hou, a lie mea paakik; loa no hoi ke apg aoa mai i keia s ano hilinai hoomana hou. £e make. ■ make nei Wt,u e hooili hou u'e nva;: i mau haawe kaualua ijci ko y u mau j poohtw) h buu aku ai. Eia no wan ke nana aku ne» i ka make me ka hopohopo ote t a ina no e b»ki mai oi\. .īlaila, mh Isi 1:t itu> 1;v! uo pau ae la ka noonoo hou aua i «kn no kekahi oia hou a keia I«uiu-j o!e!o c k«*lahea m»i nei " "Ke minamina loa nei wau nou ekuu A»ak3l« oiai,.i eia ka o« ke oia nei ma ke' nele' maoh no ika u j kt ot-> hou uku mahope iho o kt>a o!i sna. He kuhnuī poino ai;io;i ia e Uni,» j ana i keleahi ae o! « iho k»; oia e hke me keolii manao'aua oiej 0 ea holoholuoii/' Ua ia ieia niau olelo e Yuiieia me ka teo ano kaumalu, %, Mai kauiiiah;» <>v uo'u, oiai, ua ikf no wau i na mea e io il. I ko". manawa e lawelawe ana i ka oihana koa ma ArcajenU», ua »ke no wau i kou ake uui e ho; uui 1 Rotca, a ua H!o hoi o Kom<> ia ee i mea i*ui nniia. 1 keia .maimwa ke ho3aaaojx>pu bou uei ao wau j kou iini mau e Uuii 'hui .»ku iKouii, He oiaio auvi ke.ia koho a'u. e. (kamailio «ku ».» «>e e kuu ! Viuieia"* | *'Ae, e kuu Anakala maikai, a| lia i Rotaa kahi a'u e j»kt lu ' uei e I hpi kokt aku, akii, ua ike ;jo oe jkuu \nakata ht Uiva iaakiki ioa no ka hooko ol« au;t i ka laake, make o ko līmt;^ra." •'U* poloiei kau hv>ike aqa ujat ia e kuu \*.nīci« aiiikai, aka. ao'e iiae hoi ov i hoike m>ila & pau pono lo * ka oia;o. u^e. u'u ke hoike aku ,ij* oe i ke leuaiM uin loi okou iim ium e lio: kokq eku ; I>o«ja, U» hi aku oe | kek«bi Krialuiv-, ue uchvj kah uaai la ;a oe ai.i k*H- e ka mua,, j«ai o Tsl#āU. Aole .ao o'u pahaoJ \ hao i* uiea, a aoile no UJI * ahewa ana aiku ia.ui: V''v.' aua ui kou puuw*i i kc]u W-ils;«c op ik j Eia|| Wilv uo ka īUe* uau» e Uo jp4ha*,>»!, llrtO i ko'll ttlf [i ou i k«i* K | riht!«uv, » aiu ua uiaio iK' lu.i l A" i<4 oj«» v<;J mii keU hoomAu* tjkOU e Ui'.iu«u aku \.ti. ak-i, ao"o i ui«uūo ac| n\*\ kou ujau heUhe)eua a*. kv uau«ju u oka mapa.i k<uai*Ua.! M« ka *ku ke uk*. t ! *ku ;u-i o< m.»h •, v vj k4 I.cdt r^ttl»'i 5 M«*SUU4 o„ kou» ana » k?.J k«U o iu I.oU i* uauo.» ouu Honia "n#! sk », • k *j_. iu< g I m i kev> h!ootr>.»i'« b,< u a | «ukon <• Ki m k* it! «M» ♦> t* li«n >*a ' .va, «o k*[ )»06ia#k« \u> i* . w<j>% ae.i U m*. ja.:a «1« ktXA j «Mtt aka ua, 1« i lia'* nkii,! Jkua r i £>*« 1 - ! I