Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 17, 22 September 1921 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

4Kftk«u ia no ka pono AĪkni o ko ke Poe heh'.ielu) * a . h ,ota»DaO pu no hoi e tco m»-; ko » poe b<iub€to o *<; l a Koa i ka. tn*i)k moa ia »e uei uot,« k« iooa o Kaieie*. he keiki b ( »okaoia ei» «f> Keoua Kmahuuia, a» i»wc keiki h ,ok#a>* u e Keona mamul' o ke kai«o» koa m«oit o keja kfca*kv • aioleiu ia no hoV®« ka 9 kei« ki»»aka oi» kekabi o na kan*fca koa loa o Hawaii nei, a he a»a hOMkaika, a u« hūt kaan no »aoa m.a fc« kahua k.aua luahupe m#i, aka, aoie loa he tnea o Uua i | īauaaiia maluna o k«kahi, uiar [iiemau kauaka makaukau ioa |iaua i ke paie ii>e k»ua, a ua ike jp«no &oi ioa oihaaa iua h**aka jmawaena, a« hiki ai uo hot i ke|k»hi keku aku ma ka hupohopo |oie ' iinua o koaa hua p»io. Aok {a*e hoi i ino ke koa «kiwooleo k«U ( Koa m* ka aoa u o K«ou» |i nea &ip,aai m ā i ika UnakiU m« f*a aoar o kona Hakv a!i) t a ma |kua ho«»karoa hoi o a a, afca, o Ke. jkut»*upio hoi ke koa kauiaua io* |.u»a ka a s *ao o K»uiehuaiehtf. uh {hoomaopopo ioa ia kona ak«a>at |ai*kai k»»a ana,aa alakai mau | hot * kona Haku aln ma n a bojjnee kaua lauakila a»a, a oia ao jpaha ke fcumu i hili u ai uua{Oii «I uo o Kamehameha ia Keku. ihaur»o a»Da kumu ao kaua | Ma keu bel- ana oo hoi oae Alii { Keooa ua hahai pu t»a: k uo koua j Kahu kauiaua oi« hoī o Uhai, a he j K*f aoleio pu hot eaiakai aua : ta | mai»a.o o kana alu aloh*, a «a h,ek |pu oo hoi k«k*ht mau "aikane" a |ua Aj*i Keoua nei. a oia p u e hoi (oe poe uo hi» iakou i wauUua pu |i a« ko» me ka w>mo . I a hek |m»t ia k»ia h«a|t«i ielekawa a , | Keoaa ae koaa mau ko« « hoea A: tic*kabi wahi t kapa la o Kejmo 4 a! jfea wat» hoi keia m«w«eaa u Kee> i ooe a he wahi hoi * jk»oa ouai Ui ka niu >a manawa, 0 j »c*a paieua o K*tro me Keei, ©.j |ka heonpaka ana no >a o ka poe buli j j»*nope o k« Aiii Kaoehameba ( a |kc wahi k«ia i ia e ko K*<&e--f taaneh« poe kaoaka ta mauawa > |«a k»ta oae ua kaaaka iehulehu i | K«»i t aa u<eu«iu, a ike oie t»ai i k«ut haua hoaia kaua K***ī*u O |«mm «iMk k«ta haua tki kumu nmj f K«oa«« he h>aia ta i k* kaua ma , wa«ua v»ua u»e K»*aiao, u ui # uj Kiwaiao ka&a i ukiuki •: ue ka< Hw>ne!r H ra iaia 1 k» **U*aw!n*' alna." *n ka »§« kupainaK u#« e k*t*«tai!« « K»«o», o k« .m' o kana t»a«a K*}a kaua a kua \ k* •i« o ko |Cam«hamthft poe ! (• poe m«i*io oka |ti« • K*t**b«i*fHo ko Kao&ehameh* ik.»* kāuUu*. £ t--o fcv ] Uke p>* heiuheMi^«.» ke Ut« h«na oki *»a %u«»i> jfca k«ala i»t »o la > kt kiu«. <Mi ,j |«Mt ka t»*nao o ka p,* kihiko 4] ik#t* at«a he "*k*Bak« «0 k* ku j Imunio* at ©1« a* hoohaHke .« oī»| |tt« Iw kniaa* kauaka"* a pe,| * hoaha!t%v t« a« *ahikoj 0 4iu* t f \tfcOi, ane \ msr>'' U .» ke \*t »¥* im «* u!tt m ka UiH: o k« kv«i • ta 1 1*1» » ** W 1 •* #kt k ■'k* Sj » |ki m* V,

mele kaulana a "'Hiiaka-l-ka- s |>ili.o«Pele M al kamaHlo ac ai 5 ke-| k«lif msu kaulana M k»ke| ka a-I», uw«lta aiamane,** JfotaliaJ ida uki* ke Himū niu. alaila, ua| m« ke ka;ifka m a ia ® hoailona no h'oi oke k» tla ! maw«*ena o feekaTii 'nau an! KIP-. , kie o ka. «in*. A 1 "Mihnpe ihu o ke!» ba\** ku muniu a ua Keeua u< \ u» pau lt nō paha k& n» o kōn® l vna]nft r,u kuī tuok« o na kumuviu. alaila, k««so*. ! t«tt m«i U oia l k'«na btjatc»! n 0 J fte«i ka home boi u ke koa kaulaii*» ■ Kekuhaupio, u ua loaa mai 'a iaia. «ekahi po<? Alii me na. tnakaaiuaua| e hep nalu «na, «o kona kēna lanoia i kona mau koa tāuians» iē pepehi i kekahi p f >« kanak», a a» pepehi ja iho la be ekolu mau kanaka i make ic a a hlo aku la m a ka iima o ko mau k*n*ka ko«, ao kekahi poe lbo ua pau aku ia i ke auhe«?. I kela manawa i hoea ai o K*oua i Keei, e noho ana| 0 Kamehameha m« Kekuhaupio j hi mau i» ®oa Keei, » «a ia nae i | hoea mai ai o Keoua nu ksna po e 'kM>fcri. Ke«t t 'iia !j&la aku ia o Kamehaaieha me kona Kua kais-' iaoa i Kaawaloa i,o ka hui kuka | ana me kekahi m«w A'ii nui o na| Kona, a oia no h o i na Alii mua t • hoike mua : ia &e nei a>a kekah wahi o keia moolelo t hala aku uei. | Ina p«ha o keU hoea ana o n*J Keoua i Keei ae noho aku anao'' Kekuhanpio me Kamehameha, 41 n» paha «a halawai koke n > Jak o u ' ke kahua kaoa enaena, he AUi »ljba Kamehameha, a aole hoi oia e ae wAle aku| ! ī ttft lukn waie ia mai o koua poe kanaka, O na kanaka t make ekulu! o na poe o Kamt»baroeha ma ktia ( kaua kimo-po a Keou--. ma, '.>ia tu>| o P,»omahoe, Kaiinu. a me Kaihe kiou, * he mau auo koikoī 00 hoi keia mg k<> «oao ao ka poe no hoi ia nana, kela uiu niu ; uki waie ia mai e Keoua ma, ua k-* uiu» i > »« m«ke iho la.hoi.ka .poe n kanu keia mau kuuanum leUul e iiu. M*W«tio «e o keia maa kac.v«koīu 1 enake i n« po* e Ke ua. u» j>-ia ipiopu mai n he elima poe hou iako', a u» t«w® oia >a aku !a i« po t l a hai po hoi me ka p t -« i make pu, jn/n* kauoha a» it o K»Ofa <:• hoo►eii« i* keta mau kino make «je na xs|« i ke Alii Kīwaiao ma Hoo»tf**au; O ka maoao o ket» hoouna » u a ō K*mt i keia ®»a kino a »k# m* o« kioo Oi« im«» o Hoahenau K'waiao, b t b«o* hoao keu • t ka «anio'.o Kīw»l»q # * l«« e i»we o?e o 1 kei» m«u fci«o a b«i aku iluna o k» H«i»a, aī»U«, aoie oj« t *p y no i keia h«n« a Keo»a, »l»ii». o fca Ikoii no»« o ko Keon* i»»&»o e k«n« koe «ku i« KtwM«o. a ma ho* 9 t«*»e ot« \ keu mau kino ; homna ia «kti k » k»n »fcu h«< tk* ltW al«ua, u» hfce i» t»e im»« tak«l«®«M k» pono o k» h«n«. «o k» hope ,'ta hana iW, * k« «tt« o K«>«* » k«tta kee «• K.»««k*i«eh«. oj«t, u« waile l*k» U oi» ;ke "kamu Mu« su*J }«r«en« o Ukou. ' ou kO( k<l« eIA ( w»i« «ea i u* kuoiumu g » me k» Wi*h* w»ie »n* !nn ®« ka j fk#w* oi« i «o K*a»«:h^m< §»«« | ikiA* W* k* K«o«* e >«vh«iit aei •m t« m o k« *o «tt* «•««i< k*«* «»w āf r« „ u* Hv*. h*n*v, *L«« *• aa»rt»*a. ! ■ i k v «m«tt M a»te\! iau* oka M v a Ki*a,;- V *; 'ieMKNi »o» 4 l>« h* Ji<v ka»»k« i|»t« t ta e Ku««» ili§»tl«, »«i**« »ka i* i m iHMMk* ei«kr * H «; aka I* U*o« «•»*«» «•» *»« *•*"* * « l'» «*»■"• •* i« .= ,* , L « | kott » *•* I-* '* mm «* m s "' " iK% «.tt ( u- i *. \ t ,' <*a\ , te*| ft4\-. k«**v. ; |

Ika i a \\c i M a na u *wro t> K<"ua Kuaahuuia *i» 4 kjke iby la oia u» ti|>uiiw u &.k<ū*o ; 1 kaua i han s S{|t, ko;i4 iiī>y|iuit . .0'» u khiia tii»u liaiUa t i4u«* i JJJ. ku li'-'AW. ( C» hooill U |ij- uw u Uyii maH'aeuii >J ku K.t,gu» w» k y Ka»feiiitjjidi 4 t iu A u »he k fc u'j| uat Uq: i *».u | u i-a *"►***, ii- tr«iU. i ptb<* la y k tt uuh u k y i.> , hijo ii 4 ]i: 4u4wv,ai;irti v {44, *^4U jlu# t ai ta h4 o k* l4 w uia w kcj<i iUa.Uii. k"iU4 ma waui . ina»atua '.y liußAUn«u oie J 0i |k PQ k® 01diii*W*i i iO 4g jkti kiu# uui u k<; u Jtf*kjMi*i -i ia b o i w* ka uj«o;eio tfawaii aei. 0 k* iuua uu oka uee aua e kokua ia Keoua me ««ua auo k«ua liiiii. oiauoke AiuAimoku KiwaUu, a uiAmuū boi u ke &&• kai aun .a Ji;«aveju>ubiit ma, , kekahi ojau aiii hoi i mauao qu» >ko a huii afeu la e |koku<i 14 Kiwaiao- 0 ia moa wt a | ui«u Al»i <»ia o Kaoekoa u UajWaku* a .u,oa makuakane |Ao Kaai«bausebtt 4 a ua haha; pu ao iu«bope o Kauekoa o |Keabta kekahl AUi i luanao i« n 0 jkv K%'oeb*aieha ao»u, ao kekahi pfet " keia aiii o>a y -> o Kajfe*i»«ofetlt Aiji K-hai i olelo ia j«e i«, ua hahai uo pabjk oia mahope Kinekoa, ojsm be buafcBn;»u $>q- • o\>i uu >a ou ua Aln aia o Hama{kua. ta.buii «ku 1« «o hoi na Alii j0 «n Abia paha kekafci © I*. |kou kekam ■.<» oa kanaka koa iu4 |»a ka aibttna leaua» ai lua ia u> a » | fco» e Keeaumoiu ka tsakuakaiit, !« K««bomanu keia kai.a o jli<»fctioua?, • make a; oia i ks:a |Aiti kaut*aa uaa ka au ac v Ka* j *k«k*m«btt t «i» ka ae» * mat.*c ta |»t« k« Aiihikau* uyi ioa ma ka (••»i»o o K«npebamena. |„'a ōleiu la |ata t* hapanui o Aiū k-ui nu |kd«o*o o KtKftito, ae it]o aa» bwi jkoi-*ou aUk« ia ana e Ke*«i. «*ubiii ke Ain koko k«eki« o H*K •! p»epae ia ajfci bui ui* e oa Mahoe K«>o* o Kau. M« k« a«»ao bui o Kamehii&eiiii u k« Aaī KeeaUuaoku i u o» Ma&oe k*pu hoi a Kc. k.uiike, o*« o K*fli«ua ff « *««<■»-oaoau, Keawe-a.heuwu a»c u<j heu ke koa keia oki ko K*mebameba ai kakuo mnika 5 ia m«l aa b«i « Ka> «ehameha « koaa m«u k«;4»:aa # K»Uim«m4bu t K«we;ockaiar 4 ; 4 « or« kooa K»'t«io« peuui i** Kiu i%o»a*ii>ku «vt u• i ■ ke.p>o- u kakui, «» ike i« boi m«bope &«: e K«* iua<ukai. » ua p« oo boi kek»bi n*u a?;t «•»**-■*§ o K»»ebarueha, a &• #V c 4 * k»k«x< . kr N>ko» H*StJ «lii .'ia hoi o r«i«« K«|«ei*wU! A * sau Uiki «lrt op,o ?>o keUi; : k v «oo «ka iioko oki ebu jk« kau*. o »«kabi »«< o e* taea lo« i k«b o JU>kuob*;» «t bc ka bu?i »aa o k«*n* ke k<« §ptf> k»u!aua La 5 ke k*tu tt«bv?s>e i> ko K*®*:.*uieb* ww* ||V« «k« U ', k.t tc.c twe« ī>oi. v>j* ho* ke a:.* «.G + J» H*V, v> k* <a *** >*k» «el* «e * ke ue SM kt *; .>** 4u* f» K«ttwfc*Uiei* : k*. »••• k»t » kau« k*~| I kfsa AU« 4«,« ,v>a a t»-«* ite*kiekac at s»t* »f.t t** : t w£« ktii fk»v* *n* ** "W kv." ckr 4S ,v |«iwo «w «e «. keia a,h |# Hil*»*** t«k«h; » ns 35** * j tw*H*U *k# k« ««.-. i:usa e «,& k*8«4 k* «v*-. «. Ki»-*-U*K * 4-':*k.«e :4»c* u r*. !«* K itt *k> |we i»»! t i* %ti«» I» k« ku.ttt« ♦''*«,*»* a *fco k*v * k * :",*■»,» *f Ttt. K-#* t ?I, .1. »4 » *®l §» km'-* ,~V.-- 4 ** ||n Wj» t '**?**«* <3»- ik4|L^ *|- . . T -