Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 19, 6 October 1921 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKtJNAXUL 0 KOMA XI/)KO -O KK OKOOKO \ KE AMI • U i ho,>ikaika wale ae 1a no nia i k«>oa iP<in»oa uee sku }a no mnā, a aole \hh c pio wak- ia nia«awa aka, e ;:e«- akn nn <> poino e halii tu*i la imna o kon ; , niau ajaks. Ua ntnan iho 1» no oia !<ii« ilio i keM uiuan. *'Ii hoea aku anei wau i ma. tia\Vd kuj>om>? E loaa aku ai.ei oia i-'n me kt- ola ai ole u* waiwaiv.lt; anei kela hn.Utai hoopikele t* hoU) ak.. nei"? I*. hikj aijft aiifc>i ia rrusii ka Kauw» hoo. pono a kuu Leiie ke hoopakekkon* Haku wihiiK? ! Xa ke}a noanoo liope i hooeima' iki mu! j kona'nianao, oiai, ua īke' uo ui.i ua niakaukau no kela S T unm| o k.'i a'kau e h .awi i kom o!a n<»' iennA llakuwahine. a ii.a he m..n«' kklu i.oku o kona mau lima e hoolukeU' i sta IA-de o k* aktu, alaila, e liar.a ana ke!a kauwa hoopono J ka hana hoopakele. lle mea }>uomauaonau ka noonoo »e o Vi»MC!B i ka .poino e hekau roaj aua nuluna oka mea i aloha nui ai, a<* owili pu ia a" a pab« iloku oia po»«io weliweli k« lehujeUu o ki-U Kulanakauhalt kanla a 104 o Roma, a fc.e p.«e >uii i kukua pu i ita hook'Aulnna Mia i K«l.iuakauhak k'aohwn loa o ke *o nei, ao ke Kulenakanhale hoi ; kapa ia ia mau Ja ka Moiwaht«e o ka lionua K>a na'e ofa iloko oke weiiweli o ke āhi/ae ulupa puia iha- kona mau Hale alii kam«ha t >. ti me kona mau hak uani |>00kela. a hoopino nu ia faoi ka homelehnlehu o na kanaka, ao ka m e a t hoppiha loa mai i ka wanao manaonao o ke *Kattkāti .\!it A>i °' a RO iMt'» o pu-o ka wahiuf opio nna • a!ofta n u i to« ai. hia nae oia itoko o ka m*na kiai oke Kmi'v« n * i tt, a? hiki io aua anei ika m »na q keia Kt»stū a ktt I,un»oleK» Kawlana Peteroao»t: ka ! unao'elo Paulo i hiiinmi a» ke ho< jv> >a Lugta mai kela hopena manaonao m*i> llōkuokeia tu»u mauao ūlimwi iloko oka puuwai o ke K'-nkaU' Aln koma, u» hoohiki aku la ma ka uioa o ke Kri*to, i nu r hoopakele i« «ana mea e aloha noi nei, tti B)rtfctukau oia e waiho aku ma n<i o keu Lug»a ) ak>b< u«t «'« i »au ; «aiwaU'He a»o kuMim- n,> kt»ia i W ae'.i« o ka |.xm Koma, oia hoi k? Dootiiki an* & hoo{a i ;ku i ke«-hi uiāu mohai no ua «ku» kit a !akot: l kuhinewa ai ( a «umn'i n paha o iipia ksi;\tma o ka jxn Konia. a tne h* *h "»» u ano p*li* V Vintda I pa« i keU ouu o'< !o htn (> l** 1 kona mau «at WA} «i '.U£»« r P*. .et» »ui uei. v) kA »u-a tu> ? k UkaoA' o «.e k ««h* i Rom v ,>ī«' do ka hoopakeU' sa o kar..\ mea a!oba «ui ai. -. vt

laia i ma«}o aku ai ma na wahi kokoke ; Alabum». ya ifce *ku 1a oi» ina kanaka o k*"i a w>lii e pli ao» liuua o ko Ukou mau hale, ao leekahi poe hoi iluna o ria kutnt>i»a« kiek e, ae napa aku ana hoi i ke kulanakauhale j>o»no o Rottl« iau* e ike nei i ket» poe l*kuiehu ā «a auo akakuu roai la'kon.a. man tb pit»u«boi, a ua u}u mai la iloku o Viatcia ka noooeo. aja no hoi o Urusa e kia» ana i kon* Haku. waUiue, a aia. pu uo o l,inusa ka niea uona ka h«le o T<ugia «-* noho «»na, a aia pu tio hoi ka Luna. oleio V e utu e kiai yu »na ia Lug a, %»aiuna ae hoi o k eia mau hoaloha ek'iai aua i kar.a niea ) alohn nui ai, a ia pu no hoi ka mnn*» o fcc Kristo a lakou e hilluai nui nei Ma.'auh u keia mau noonoo hou iloko »na, ua ano oluolu ik« mai la kon» manao ano pihoihoi Ma koua m<iUao iho ua 01 aku ka mau» ilok'j o ka i xnd o Pttero mumua o oa koa o Roma. Mai ka *sanawa aua i lohs mua ai i *a Lt?naoJel<? Petero ma ktfJa ilina o oOs**turiiua a hiki i keia mauawa, ua hooiua<jpj t 7O loa oia i ka oiaio luaoa uo o ua ok-4 i kauiHilio .<ī| m*i ek* tikujakuk , ai ua kaKau &ku nu o Viuici t ia me a !

iia Lug>a i itb mauawu ua llfl ' i - ,a " lakou i Uiki aLu &i t Au»ltma. I',» pu no hoi ota \ ke nn . lokoinaikai niaoli-o'keia i.ouaok'o, oiai oia e wnho uiai auii u.a kela Uoi&e u»ua Mna > hoao «i e kaili limanu i ka Ui o ka akau, Mi U uiauawa a Peieio i he > iuaika ai i ko laua aloh» me L»g ia , iilo keia Luuaolelo ī niea hoouanohaou lon 'a ilok i o ko , Vioicia manao, • ua uuua a,ku «ia iaia mn ke ano be mea j \\.«iho ia mo Kekaiii mana uiu e k«. Kri s to 3iia e ti<»okauwH nei. a m4»qni)i o keia hooaiaikai su» o ka Lunaolelo i J eieio i ko laua aloha. ua hilinai iUo i« oia i keU m.anawa ana e pitiotboi nei, aoie ioa e hikī i k-«' «ia oke ahi weiiweli ke hookaa | waie la iaua, t»mi, ua hnopaa ia kv>j l«ua aioha v keia mau olelo h.o j niaikui aka Lnnaoielo. K pa\t i u j ana no paba o Koma i ke ah'. «k. . aole ioa e naule aku ke ahi huna ahi iluna o ka aghu o Lugia, oiai, ua paiekaua toa oi a mamuii o k« mana kamahoo o ka īloola Knaio « um Krtsit»no e hthti«i oui uet iS*te axu i« o Vimciii tmu* o kdp wahi ana e koio nei me tia mau«o iana hou, ame he %U ua luhei; #ku ia ua «uanap pihoihoi mat i.»t.»J aku, a*oa hoolaoa ia kona mat.»o « ktia euau uoonoo euu aua tljk v o kon* m-uao. h, h»law«) bcu oo Uua m* keia aotv o ke oia aua, oja ka. mauaokua \ ulu ae uoko o ka nunao o Vintcia.] Ma keiaj byokokokr uif'" ] aku oua t ke Kulanakiuhak oj Roai» u& htK.maoj.opo \bu la c;a ka iehuiehu m-»oii o ua huakf.i Rh-I aak* e boio uiai net uai Roiu« ma', j «i huao i*ti,% hot e pakek wat na] poiuo weijwfl> mai o ke kuUua. kauhaie, ae ana hoi e h >ea iiuoa o ka puu AUhaua ksht • iatc ju i|maua'» ai he puuhonua U no iakou, «i kaawale pu m#i hoi * tu uwahi kenakena o ke kuUuā Jtauhait iH>tnc o Kom». Maaiu» o koea hoe i aa« aku ; l ! N»tutt«j« ualiiki. ou' «ftit « hoto oiai, ua piha kr #!a(i*)e i oaJkao»ka k*httk hu. ao ke kahī kumu uo hov oua l huohel* malieiai t kona Uo, oia u'» ko»i n«n* «kahele «na i ka pw e h»Uwai ā«a me i* m* ke aUnu;. a nir» tji» pnha f k ; t e mi\ ke &n!«n,\kfn>t,»k oia; k-iin» |sjv e hoao uei e hc p« k*ie t* ō k<ta aai'i o l urima na hek ha «Unm * piha Ku s ika btuk«t na k<u* »ki ni H»n»a mīs.,*r ikr la iktt ana iH: na 'lke o ! o l k»u nab* iit t:kitt- ons kJio<kA. al 4

fkep« i«t aku an* nohol n* koipaa o ka poe aho kuonnotf6 < h4»«?e afca 1 na uk p na makawl s ; <.< ko lakou mau īlaku. M* keliahi mah w»tii k«a wateo4:eisrVShr; «<"< kokulu ie U P<><? i ko ttfkou »•0 liakpaa, ae tiCukipa ana f %n l»kon mAii ohana bft]oko «»' IIV hmo 0 ka' poe* no tiof I lakoole t n« halepea, ua nuho ffio ta ma|u!ō o ka ro4lttiuatd o n<t fako, t>wa a l na me na teo nUi Do ktJa poīoo i hekau iwal baīuria olakoil, ae kahea ana hoi k*katrf poe \ tif* moa o oa akuā o Rotna e kok«i mai i» Uk'ou Oa tio o aku la o V«nicia e iiinīl. ninau i kekahi poe no k*k.ahi tnali mea plli l keii paaaHi nui o Roma # a m»l»ti!i paha o na piliku i hekt& aaluna o lakou. aole e hiki i» tako« k< piioe mai i k«m t»au ninati, ao ka tuea 'wale no'e loi»? ia m3| tsai ke ieaUi f>»e rnai o !akou f eia no kahoino o ra ak.ua t ke Kuiana* kauhaie kaulana o Koma, a mamuli paha o ka haal 9 le wal - ana o 'ka Etoeors ia Roroa u* haalele J»u m-i i.i na akua kiai o Homa, a >ka hoea no kt-ia o ka pilikia kaumana jlo* aialnha o Roraa, a maluna hoi lo ka honha holookoa, oiai, tna ka manao no o ka poe o Roma o ka honua holookoa iho !a no o Kouia O kekahi o na louo i heopihoihoi hon mai ! ka opn,vo o Vinii-ii, oia bo kona loh» Iki ann m.ii I ks hoao o kek.ihi poe lapnale O e hao ' waK' i ka wMiwai o icck»ht p u» na. | WiHwnli, ai ka roan«\va 1 haawi ai j kekahi mau koa 5 ke k kua ? -k;r! p\t e hoopiKkia watr u '«u, al.ula,' .» ka tttu mai la no in o 'hukak mawaena o &a koa tuc na j>oe 1i o} wal**. 1 t la uianaw» koke !no i ifce ak" tj 0 VinirM īa īuoia kekahi o no' Senatoa o Hoan, ;«e hoopuni ia' •na hoi e kana tnsa kanwa lehu-' lehu me ke kaumaha i ua akma o Iko l.itou llaku, ae lawe ati.< hoi fkeia Seoatoa o Uot«i < ka njivn:t o fi ka HaJe hookioa. n wailiu aku 1 kona n;»u uk,ovn iloko. Ua hole kokeaku la o Viu!uia i kahi e k«.U hatel!"okipa, a hui ae la me U t -īa |SeiUtoa o Roma aj k o na ikf i:>a w#' 1 ke Kaukau ;itii opio Vi:'.c:a i.o» hihilim» aloha ae la.-lana, a rnai kēia Stuatoj mai i tohe pone :ti.» 4 «i o Vi-nicU i ke»c;iht tn.»u m< ;< *p:li a k<;U p«stla&i wtt wlli o ke k-n.i,' kfvtih»k o Hooaa. ! T a >ooi:i*ka ks s o k • ahi mai k* Hatekeaka naai oM;i\iuina : * he *ab? uno kokoke aku no hui | 1 kP.Hahaiii o na Kaisata, a ua' [uve a*riwS aku la ka a ana o ke ahj, i waena konu o ke kulanakauha'e. 0 kela Ha)eke.ika i kamailio mua' «a ae la, ua lilo u i puulehu i ktl/' mnnawa, & i a holaipu «ku U kc| ■hi i(ba *>hi h»le llaiepa o ka poe kalepa. nee awlwi aku ta ka a| «n.i ke ahi i na wahi kiekk- o| Avetin.4 ame*kfl puu Oalina, ai-; kone m*n*wa i akū as ai' Rotua uajpuni ka Ha!t*lii 4 ka a ia' e ke ahi. aole < iioea nsai ke ahi 1 1 kahie ku aoa ka H,i!ea' ; i o Kai \ &o|ka si y : ji 4 , ;ka Haleam, O'a ke aku e kaj f n»k»n* nui kah 1 ak,u eka &» H4eatii keU puu m «U k* UaU u keun Senato4 w«i»ai MaK'Nu ua 1« heō. kctia hale me nAjUk,e hovrani haī* o na an«' like wle. a he niau euea makam.ie hoi t hiki ctc ai ke hou -a. t> fa*uha* |n\t »1,0 U u« Scnatoa hei uo k»U j t hekau "•ai tiia!ur« ena, !A;au ;».V U .ks ka hwuua « U t»»iuua koua j.w. a ojc ke k. : mi. ūio ae « keia kau. ""HiPiia ii».* U lu'n hauahew* i ua . k<-« i h vk*u aial *. * * * I akou ; ktl«l{K ine «?'hvcV sntu»l .»*» »c ko\>» h*īt& \ le \ , ! | | j