Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 21, 20 October 1921 — HE MOOLELO KAULANA NO WALADONI KE KAEAEA HANU MEHEU POHIHIHI AME Isame Hope KA UI NOHEA KAILI PUUWAI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO WALADONI KE KAEAEA HANU MEHEU POHIHIHI AME Isame Hope KA UI NOHEA KAILI PUUWAI

il'uuL <a «r lL>«ji»ie Kt»unkt*n. : *)

IV. KWAUVHH.K I'UHHUiiI - .i j 1 kil | 'U H .1 ' '::i |i . a . ,i ' i : »" i k,» ikt iu.i. i'' *.i. ■ ,"k»k' r,,i i-','. \-<f ;b\-{ a ■' Wa pHi'»hrl>- l:i«' kit !»iks i«!v iil • !>»), ife **k 1« i)v> Jse kiipililui. N«.»i*iU'ti» kīik.l. ac !a lau* - i'ki' kl ' l» a k»'Juv ttko» > h «'V* A <• «:. »i ka.iiem» »n» k-a »1» »«' U K.i:.; p m- i'l»kr',i 'i!';!.* l'.u" u t i uiu-»ht**.t, a :!« k. ke it* km . t a-.A > k Uk"<f }k kis kci>»<'« k.ar • kinh» *-«!*»%»•, . ,-vrt -i. 4 uht« i<»i» r.u i» " Uk'».: A- t nv. , i . « ..t nku # tu*t T"J k» m< a : h.n.a a i!.»nji.}4 n liiki»; hi-hu. ii £ • .» iffut *H i ! ;rik- lliiU k«'kuui iii,"'. : :i» (iuti a W «U l-ifn i ai ili»)- 1 Wi;« «-.< " . .\ i- k. i.i k.»itakK I • 'i aka.'kiu i <. & « ke kaji.itkii kimi ui t s tuiiftii ak'i #, , Hii ti'Mqak<.u m.ih»" ><n '!■ ' If«* ki-n t«k . K ;a .» kai'.ukn k >h «%%.».»!» , i. i«.i* »- it>«u U'-i mrt».k lv| t h'.H)- , • l.» H»'.. - :,th- 1 .i{ •»-< i. t. . ' :ii* , V■TF''i«'ricii hf iAKi I ■■ k<w,u i'iv a,u .« <ti>au t k<« mnk. *' wntii ! i"U <* «iH Wi i : ui>4* a i kfc*l»»! li«r*i.«* ttunm:i ku.(n»k<>ii akii iil >v»;.i t t K«*kill.f " liikiH; 1 [>»■■< !U<4' Ul. A;u>. «* Hfai onkf.ii, īn' ■. ' * K.»k i .tj ;t : k>- i> ■• 'k';U> m» 1 "j«** < k>-'t k-r *kw. ■ k rm kaaw'alo n.,»i n K;i*i>'i itkn. 'iia kn p i»j.s foa Vfi ka īu"h r. t ■»» ?»■ liukaik:'!. •e-U' k«tk-'>i c ; k*';a,«Jtn, t' |>jn io 1 !iii* bk ii < *u| j>aa !i >H » «■> ka h*lf]»«ni.<i. , wal ; t,--u .» 1 ii*i i«t • ! <> k«• ;it^i» k« ]«>r."'' *»ti\ » ;i;i {><«' i»!:i i ' r n.i : ; iii' at. I a n • ■; u*a;,u.'. |,r }!«'••* i»>»u )« ka- '■» k> k , k i» !s 4 ,i . ;i»'A »j,.« . 1 ' k » kdk"ti ALakai ::ni. a ;>«!,,< >a <■ Aku v k>- {k»:> nui <» Kak' •' .N(> ky '«)■ k-- kA't,t<r. ineiu p-•«.'īiui wale :<■. ka mt"t | •s K' ■ j>»i «i,»-kr!a kattak», .i 'viai ?>-J ■ {>it!ii'.t ;ks' kii t-ftkot:. N<« k&kon ifia hih i"k" k'a>: <„u \\ai<-ak'i n ■, * ahi a i.a ( ..k#ii«iKa ht. ■ ■ | \;a; ,i i.i p >i. iiiii M-i.i a': m) e 1 t .i *!.h. . K.• kitk.-ti K.akai. ;« . (v > • :t; ] ■ laua i ī;* n».'a jti, whm « m t j>;««> -aia • Olia '. TA fi»id f i, * a !114' a. >»•■ kaa;n i» lifl ' Hilīl fl W«ht(J'i:il 1 MlUiiil MK!i !tl ■ k.i 'i-«-.i !ut4\\i. VfkiKt : U k;i-,'i'ini wntuH<>,- Aaiii- a tia kiiiiiiKa-.ii*. ih'iii:«t :,a k'iHiii kt-;u >i:"k.tn lua k ( k*- Kauin i k«:i« j■< ' umllii iu'ii ;« Waia*' ■io.ii. ■ t ■ ■ ■ !• \Ur;>'!i; <>-k«'k-.iw 'il;u ;n.iiw, >:ai">wa ia ki k*a'lii !,»w. ukaiiu'ium Lats.tna ?n»! ;«t> U >»4*. a u» I 1" ak : i « :»ia ! ii)itf na 'ia'. i a>i>it )NJa, v,ah; a 'ia kiinak» al»; iii- •'<« u.tii,4 ji..t,.'> an-a i&ai i»\a ni'v. k >t>ijvnii: aiii*i k- ,i iala, .s i iawe' aiiu i hr « ' waf*i h W'ala>! "iii •\« , 'i-i k*i » <- la*»> .« u» ; f',t!ai.:, aa.'..'-n ;a k*:.:t«::( «.!». >. ii i,« j*iii-i k,s t(;.-■,« tuiuu i ;Vt- -. huf .gtvaiii. » \\aiHi!t»ta. ' i* ;.a;ia-< m ,ili- a i;a kekah: ka.' k-t»i ;*:i •' k» ki"- !j • i>a* Uku!,a, A"W "i * ii - j ;> ■ i a. v> ,it,, :, 'i * ;a kanaka ala .K.*. a mHitat-t f'fi h>i aoU aka, m* ' '»•■ll* huipn oi« ♦!*#• ki'kahi i■■*-. <: aku.' a W*i».}-..ni. lVrn paha' Aka «• h»<»Htia;ia<> <h* uia kt-i,t j» t «kn iie.i .» 'UalvH«if ai k> :a <!a;a. ' ! ka !i.« a niia o ka !>» . : t>ov!a »| • i'i . ' »- 'A* k« *«*. » u* kaiiaka m>i. ! i, k k,:.t | i *•' !•', b « ;.,!l:i .1 . i » ••>;> »>•». | 1 ' *»-.;a i* k>- k'ii.,. !■■*,, kt, i .f .t x <\j M-aisi !* ■;;* kanaka :,••;.. ! ! *.* (t>«. Hiia ia W'aia i -.. . keia ; "na . n>« h «]»•'; mi.a ; 1 ,-a ak . i* , ' ī u* kanaika ia . | ii-- >• . i k' i- kr ..-i «a, \» . .'-« t,:*ia i»«tia h*U» ka iwai.ii. u,»- 1 i?t ■ ak •.. ««eu a tt»k«:--V.« ,-« { I . .. 1« & ' i. < ■« i , t , « ,i ' *•; , a W'ahii. ".' I ■ . U- -i «ke i» K.i: a ;. { o t ;;,a' 'A K i "«>»t'iS ■ i .'■«« s , t ~ . a ; t j * * «-»: * J ī ,4 | K I* tk«"» »i i ■ Ili 1 * h*.„. ?,* J ».« t»m.k ii«i..-i I a • ♦»■ a. j ■ -> a • » • « !»' »t - „ ;« *• «■ i A » .f t k :.« . , » i , ii. ,j . « t «■■ n •!«■ •«»: ;«'■» iu I i, " . • •■(' » k' H - * *-t • .* ■. , t f<o * • « -4 ' *. •« • I, ' | k*< « .« ~*.r •a «• •< 1 t, |' l •• » " N « s > . •, « » ' :• :,v!; _ ti » • '• »• ■ -i •' • ; !■♦• & i ■* ,t: « I • * • V * ;» 1 \ i« ..> * j»i . W 4 + a ts * |*

}?' n;> i hnn VR;; a A*-, W«»hi H n* fe;»uaka »d M* M. « k«ia j<«>, u* ike aVu i'.. i aii i kt»k«Ui kaikamaHne i' a«N". ,i ni" ka U<U- o } 't* " ka T*uali» h'">!# ; lr« aJia mni ..ii s , 1..-U- . . !• īfs I-m u,«r n»'i it nihei'la*» ! li* ! w-:t o k«- kaahi •<• haalvK a »i I k« 4 *ti kli K»lu {.'Min' hoh *ku Ut*i i k«.>tia lUiiU iU'li'lln'U iia, i..t hiki ia'.u ke k«»l)<» )bo mi* ka , u . ■:.« *j,.< .■ a <i'.' ht? «aluui* ui «4*. aka 1 a*f,?■.<■ !s "ikf k<>'ia |ano iut» 'h* ala ua |puia >i3 i k» wakan V<" ka- » nh.a'i la'n i ka »a » s holo *! |o> ke kaahi 0« Latfana« m l><»tko aku n* 1 ? * au iaia «> k* ln>ra 2 <» kt'iā p haa- } ai k4i ka*hi ia t»«*i l'a knuon haaJ haa taaī oia innia «.''u, a «> kona nalīi iaku m*t u>> ih ilūko m k«'ta inn.'leele Ma !*kn'ii hoouiHoj«t|m I«.a i kmi'a' arm ain? ! kau* k«tuaiho au* aia <>ia ilok<> o k«*I kahi poino nui ! MalH'a n»* i kah« akn #atā a I Waiailom kt» ati<> j»i1i«>ihoi nui. 1 Ma kt»ia wahi au i yr*le aku «»Sa t hoi ka hak aui», wahi a tia kanak« !#• ! IU»ko o k«-la wa i maluo ifn< ai o Wai >a<k»iii h«- apana <ial* iU>k<> o k'»na ok«* a , ! haa«> a{civ ta i ua wahi kauaka ht m«' ka I I pam* ana ak'i. hia <«\t> haiawai h<>n me | t kHa waiiini- f ht.nkt» koke (iiai o<' ia*r. ] |' l'a hiki na'u īh f ni«kaa|a ak'i, ahi k j ua «ahi kauak* aia utt- ka !i*aielf ana , | ilio iai* m-i. j j | No Waiii'ioiii n* mak<'\nakt" io* oia. c| , hiUnwni j»u u»«- k«,*ia uahim-, mati« j>aha \ 4 hf "»aliiut* kt*ia iU k<> o kit H«k>ip»»a| , lj*uni> , -.>«.irt «• !,*«..• H:»a r<<> k.ina Wi-iona 1 . 1 i'waeua <> k< {».<»> iiihkia No!aria ua h»>n. |hui«>*«'la kt u» ? ki'ua n,><>nv<> II h«'Si> hoiwlioio una ina kela !tai**aiiv.t ana . f i kif>ft iimih •'i.-mHha o kuino keia *a- . •; Iiiii»* maiaiia <• ai ai i kt?l* jh>, " j , | 1*1* «,— i l'ikī nkn >«i malaila ua ki<j }«ku i« ki'ia ii<>k<>, a ua l.o«>tijkit<*te !<>n ta 4 niHi kona' ii<w»n<<o i k'a lkf ana aku i «a .iwahiiK' alst <■ a> uii* uialuna o ki kalii ! pakaukau iioKw <■ ua haU-aina la; • i'a koiiM» aku.la no h"i keia t!->ha lrna k'k«Ui pak«ukau, a kahea aku la ! kvi* i kf « Ihwo oiai'i kiaha waiu I rtoīig, l'* Uuii m<"> mai I* u* wahin«' ala »' a r.*na saia n- i. a <> k' i« n» i tva n« i* i 1 ik«; aku ai i«i« i k«- ku ana at> iluna a ] i heU> mt.ila nja k«? jmkaukaa " ka «uia| I nona ka haU»»ina » tjku ui:«i ta no kaaa | 'a» aiia:, a !w»ui» !•>» iwaV>me ka nan*' i ho i oU' ni«i iaia n< i. j f M<»k«> <>ut wn i ku a* ai k«*ia iluna a j 1 !»>'int» inai !a iwhIhi im» k<>na !nan:> ' f uiiai Uiai <> ka m*.'hcu o kd* ! >! «ainu»', t-i* nai>, ia?.t i !:<>tii.i :ti «ol« r a a w«fitu<- tt{• !" l ? a hi»k» nwiwi 1«** ii)ai -la keia mt» ka ! alaw* itna << kona tnau uiaka iua o a |'tna<iut", '»*)* na»» hfkpiv»k>i ka ikt- "U' a i k<»ti!t u.an n>Htit < ka{ti u kela w.ihiiu' i i nak>*itu»ai Nolaila ua hole loa niai i*j 1 k»*!»-»* ka!ii ti<«»hil'i knahi. | U k« kauaka iuuh loa i iialaw ii mai ' m«* i* "ia n<"<'kaUi kauakH kiai i hui. p'i l'» ninan aku hi kri» ina ] 1 u« ikv <<iH i k«'f.'t^"wahiiK' iiinalo o kt< hU- ' ni<H-.■« !i* h<-<i<' l">a niai la īu wahi k»«ka iU. ] ■ I'h liloA«*i* !n.<>h<»ka i* aua fiUR !it] m«*a nnua i- n<K>n.;Hv iiui 1<>h ai, a holaila, ] ' uh hoi aku i* ki'ia n uia kalii |»ouhuli o ■ ua h»U hoohilii «ia, uVatai!a kei» i iioht | ' i!i<» ai. j ! (i kana h«n* iloko o kvla wa o ka, n'- noo nui i k*!ti t ua!<<« it'e hAi'iua «i! .«> k«*!i» Atitliii»'*. Ow»i hoi k"ia wahine] !ii>i<' •> ki' .amnu •** aol«- k« !a| •wahiiw m > k.t l*u:ilih'>o!« t !it» v.ahtlit! ; |>t!ia ; huainw' iiia iho <va Kt' au'< «> kv1$iI ■ !s.>c"i'itiirt • īiioa ;.<>),« «> h.MihiK'i i'U' ia.| Hku HI. r* 5,!' . k«-rn UitM ! tiiva uul ua | k"i< i Hi-.hi.". i- h<»ohaiia *i i kvla t\!t, it; no ka m <>U' iaia. u.t ku a«- la keia ! . r! -o t h h« !t- hoivh<'<U>.akU'lu uia kt> *la- | ' n«u Nana ih<> U kt'ia i k*n.t u*ati ■» kal ' I * ]>.'!;, ■ a, a tia «tnvan>- Um ka | ' mau*vv■<».. k>- kaani « ku inai a; l*a-j' h'«>mi.'i ak'i !a n<> k« uk i La h« U' h.-i < ! : h«>i«< »tva a iiiki »alv i k<'na lolie j*na i J ' k«-'K'ii'« !r kaal a >> ka i„ ia i' ' kat»ahi!n *«• ai kr kaahi. no kahi h<.'<j' , luhi, ( h hul' itoi m*i la k«-ia. a l liuliu ana uh pf»«' i:pau n.. *i- '. a n ai.a iluna o • kt- kaaf.t. K« M»ki<«v pot.o i <& uk'. kvU i jn*). «■ s«.U- i.a» 1 ,».« i kel* «a- . hir«- * ih 'iin.n- : k«!..t'i""ū ;. lh-k«| }o kt«ta *a i kuhea ,ttt*i ai ka UH'=t oh»J [kikik- -I* ■» 'im <, ■ kv kA'i a!itj : ilnna. a «> ko Wal*t)uai *m tu, ia i lU'.aii! tk & \* , < n pjt), sl <4| ,kt x>.« . kt-! | k*h> *»Mw' ?i>a kt-ia n* ka*i i kikiki J 1 uoti», * !iu ;t ki.ai kikiki | pi,t •:«>.!; >!• uah:t,< j V. kikik | i p,- 'ak n m» kvla j"- ( a<>!' r liiki i*ia kt J < *<>?.•• << ka t«a; :«•.«■ h«»«t ka'. i : mmki-Uake! *i. | N<> kfia h««.t.ok* ti >u ia atu"40 VVaU- | .. k; !t t «k ; U 4a i kt kikiKl a| !k*i=a- u uun* u kt k«*ia. » w k» *a| '«■ !so k<* kaa 4 -> -. jvt»ni %kn at ] J I a hrU' tiitk.t!ka ak'. ta W*U>1 jma :* k*« » ■,« aj><.', a : ; lJaj |\u s *Sa>»*i *k ; ia ia kn iU'* ohi J ! k-k.K . p kv!.rt vi a .« u . »«ati* 1 *k : .ts J !.• '«»• ak<« ,t "ia a* iki ;s 4 " : i.< U< • w«i.':,i • k» -"'a kau \ ;m« • .« 'm.a vt ka.th' . k-. U 1 | t .**■:. t(iH*'a«< 'a.a- :,t .A kanak^ lA j * »•• k* t-A" «i.h •.. ih . ! ! -*» <■■" ■<* .*«• . . -? S« v> a:;, i --, | I 4 • k. J« <A* . «I.klW *ku *,l u* k* | ,vi 1 . ,, t f.ji fcr tA.t . •' .t* , "• * « ' « 8>t k. r»M.v m«« > a i 4 *'* • -» •• *'»» * *<* * • • , t.a . Akt| m . " * . « >- • . v ♦< «■ ■»,.<*•, v« »■ k, f» «»•« * , . « k *« kt . .*« ; *»' •« ' ♦• * • -'• • ī * - 4» » «««;. :*•, ■►*• vk K» » . ' .k k' t A . , | k»<*. . k * , .k* . « i,.a«

Ji/*s 4(i'i }ini tttt 1*«fc « laauie* a '. i'Uuai & aī nie t<- 41H) utufthvvi |>t •> k<»n« uoviiv<> W*la>U>liL kr.ij i^n.* a${ii ' H<' lii* ui* kH k-?t! »JĪ« m«ī •.' guUt i*f» if' ••'«* a n<> n* ||M.. a o1u« t 'tn!imiiW(t I kf āloha. a n" , ki-|ii w*hi f Uoi|ti.euu 'Ekoīu ioi,-1 k» X»M| .po.e »k,u <• d'k»Dall.mi!ii umu jk> k». niiiln, M ki i>um, kb»iii. ! ka :ti 1 icSVoni * ii» n:.i4nvj, i)tu v l*jip Kc ula H« i ffiv k.'- .ni»ot5» Jkl#iiv4Mj iho o ka iukuwi apa " »a 3j"*> i»iu» > ka }>«o* w*</ oU' h kt» «ioii». u» : Uiw ji*u« * a oi* Witl#iiuni *a 1 uiu»u aku ai 1 Miia i|o K Ut>K, !h r>4> i huc*ā inai u i keia \ a Di-ln»k» »»>»» an,t»J «e" Av, « kuu WnUUoul. 0. k» wa i» v i iiwike pt»i ui i iia •f»»u i* \V«i«-i'>iīi t; uie ka kakou uws« 1 ikf,u«u* «,« iiiki i k"Ua ,u«ituk* «»» 4 * un kahi InHl.iu*- M»-K*an« j h«»*u«>f i k »n# i iik>* 1<>s» mt> n» j wikhHK' O; k«- l'UM)ifivo.}ti 4 a yi» .i umi »i t»s k*'lr i»- | |jka 4*111 Him «>k» t-<Hi(ii' H"|"' ln-iko i koi»j* «iyoj«Kj, !])<, }..>a ta )>« s j «MrA ua kp W«U«k»ui ,ti<»->Uuo V <.-h«M , '<a |ai. u» ihg.!» lau» !u ; -' a j t ti» ; t* iiiki l&i Yv h<H>prtkde ia I Imum' iti*i ka liuiH l«di <• I ktthiihMj*L < M«t «ui'i v k<t u.«'u .liHu.a-lu «.> |kt-«a u."«)firt t- w«ili.. ik; k.»k<>!4 i kv ka1; liUMiio ttt»M ii" tm ij«> ,*'Iuh, a *' iiuU a«' 'jknkou » {iana i«>kf )j»),ii)iAnai < iuc UOJM% kt-MU<.'<> K'UiH niouUlu aiue kau« O kv L>uk«' o liU'iin oi« k«.'k«,hi u ua ' k*uftkft a k<>ik<ū i<>» << r<-lckan v |klko«ŪH HU, a UlHlUUii 0 kH }'UU! U'al<*a ii uii tuhq«i k«ia uh i>hu !<>a •ku kuiiH i k* iih» ft j»uhlku)o oi*. ■ Htt kH' Hk* u**uau. .)<.st "ie i !i"Oiift«>u - *» kWki« i* ii«»k«t o kv KnU Niii «> Okipuk», q>h )'trU kHii»-....AoU* huh WHiiiuu I m«r« h uiHiuuli >>in »u<i i !><'k«i \hh)c j*i vi« i.wihM)» «> iukou, •. inu hu». «.' li-ak'H h «.' £*iii»Hiv ai aua a iiiki i ka pau aua v. kun-i iu*u w»ivst4i, j Muunili ti koua iu-I<- u.. k<»u<> iiku iti.a I {«'ai-iia o ka poe hann karHimu, a lilo t«i* i*itikai nui iio i*k«Mi vlik«j me kona jmakHUkttll H uaa#a<' hui. <t UA kaj>a i;i j »ku uia, kv }Hf<>kt la u ua haua kanuuia hj#HU. Maiiiy5i n«<« ke jHfokt'ia ikt; t) keia-kniiHka u* hiki ole i JiH m kaikiu \> kv HUi'HUi k,;». hw')k«<ty u k«iU* iwheu, h u« Ui><>{»Hhuit ia aku j ka i*v k* akHUiai -> n» u\e» iii>au. » | Ui» k*-kt«Ut oU-io au* at? "ki' kujn.t'U o u* ti»e»iiuliH " U k* Haku Wt?iiiu U»Ih )«• makuakan<* it*natiUtt |Hiuui )<wt i* «»<> kt' I>uk«- HU'ile, j lum kn inhtni jn>I..Uū uiiti <> k>> hikuu | UiHU km>UI)H, 4 )MH ia HI.O ī ]<ilī >'ĪA i jk« ilaku W«'Uu* j t<«h» -< I'eUkai.?. j : ;livitouk«hi kaikHtiMhin«- a k.'ia Haka! iWi'lw'M*, h ih-mumiU «v.ko»a ni ua ai»! | Uut- uioiii )h «'ii» »■ ke ī>11 ke KU il«-, rii«' k* , }Ui«iiHoo kvi» kauaka ui«niu)i <• k< ia, .-!«%««tu»t «»n* i W» k«ikani«!iiii< i wa., iluiu' u*'«a«' Um» u»ai ai iaia. ua waiwai'. | o k*i M*ku Wviiu«'tt>l.i, eia |*oU> itMt i^i.i. ■ ■ Mauiuii «> kv>»*.a h«»o "ka i* aua, Ua j iw»vu.ai(.«>in<» Hiau »kij < 'ia i kfla kaika. jiUHhiii«-h juk< 1 k>>iut h<>!" uiaiiukn nu i iU% IMIH <>ku, * iiOliO WaU' U» t:l il> ■ kvk«tu vhaiiH i kaiuMH " H<>i*'i u.t j k. i,i uUau* i uiHlaiii»*. ihih . > u A i><.k-.i>' o Wna -<i;t hii.I M:ini>i3 I u«mo k«tuM i)i»k<'at<it um hanau Ui;tr U. jutH in kHikauiHl^n*, h u.i n>'. ak,> . i.* , Ika oiuoiu «i.k*'uh*UH , .iana «>ia e ntatau»a au« t» li<-ai* koiiHin->* ■. "I-«U>la" ! a o kona inoa |»< >iin: hoi i*. Ak«, uia- | h«.[»e nu» ■» ka Ynako» fti<'% « k«-ia iuak'.A ; hiiit ,.H i ka wa k mii Hv «i <• ua jk*i>a iu»ti i* »kr, in.-A v ut« apnu i k*a>*nina ihi* o "l'-anK* H- iv" a |Wa i u*iuhsH *i ka l « r, a > kon t mH" kiHhi»v»» niai iais »ki) : i pan.