Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 43, 23 March 1922 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XLVIII. KA MKA I PUHI ORgMA I KK AHI. Ur k»h ß njalj« ia mai 1* keU tnau nlelo a k« Emepera e Pptcroiusa, oiai, uh ike tuai |a oia eia ka |6n)cptra ke het«* *ku !» i ka neuelu o oa ■uana') maika; ote, ae lilo ai hoi t oiea houwelu loa aku i ka mauao o n* Ho a ° ka Ah» S«nate, »e hlo pu ai uo hoi i m«a hoowela pu aku i ka manao o n» kaoakai hele « eh» ka manuo ma muli o ka poino ana o ko lakou p >no a',vau. •*IC oluolu m*i e ka Em#pera Lani, ae hoolohe īkl mai hoi i k«. kahi inau i.Mo mai k» mea i aloha oiaio aku ta t»e. I ni eie ' makemake e hoopakele »a Rotna t elnila, ua hiki uo ia oe k<« mohai aku t kekahi m»u ola w-iwai olt>, ae na *j ka inaina o na kanaitg no keja b/>upau ia an* 0 ke Kuiaoatauhale i ke ahi," Aole P*na » iioouoi» o>u* o peteroiuSi i k« kaona o kela maU o)e,o •B». a eu ka e hoi »ku a«a no ai nahu iaia. ae ike a|tu a ti a no kgua • ka me« helnheiu i k« hoe» anā m»i o fcefe»hi hoomaau wetii*eii loa raa Kuiu*. ae kauo ia aku ai tQi|} iuea «ioha iloko o ka ena^na 0 ua iiMoa hoomiau. I kek»hi ui«oa«a ua ike uieno kakon i na me» e hoe* m»i ana, a u» kam«iHo hol 1 kekahi mau okloa kakou *? mibT ihoai mahope mai, | "He«h<t auanei ko'u hoihoi ia Koot* ne» aine na k*tJnko o Rcma , Ohi? Ma#oei aole loa w»u e hoololiie| • mai ana, a ma Ak ft i i * *<>®J°fce: i» mai ana k*'u mau o!elo. Ma| Rom» nes ua byoputil la wau ēbe ha poe kipi a>f!u ia*», Bia haJ paoui ke hailele m # i nei ft*u, »nt| makaukau hgi e b*na ? k*k&bl' h*ua kumakai* i»'u. Ao!e keiahe' oaaoio |cbo wal« »o tio*e t *ki, ke| ike naan oef oo wat3 I 01 hto biofia; *oia »40 hana. He w» no • ho*«l ta*i *n» ma keia hope «ko, e Ike «na keia poe i ko takou kuh»h«wa ( •o k% me> w*lwai ele tsae oia i*e *&a ( oa haja ka .jan*wa kupooo e ike ti lakoa ia'u ma ko'u ano ouio.' Ua kamaMo ia It«ia ma« o]«io e k* K««Ptrt «e n* ©Uto ioo uolea. 0 *** # ® ,u °- 4 * o auo obti(&a iui Smeprra u» bafi&ati tk. ho '4 o>a nt? k% ! kahi »*tt w»nttt*, « «e la oia i koaa j , * kam«Wo> ' !• me ke aio u'u'hi* "IC« Ltl k * M Wi * * ke jK,okv'!® * «a •%«» i «ai i* o!*lo «aa i hoK>pu\n *«. •>, *• huli ae . k«m»sl *»•: U *" |Vteroiusa )• ~'so 5 • *' Tfl *» w «, * 1 j * a**• it 5 na- 1 , «k* k«*s, a;» • k. « ea« a« !ui* iktt h i? #a« t t*h< hoōinh b«®aiah*« « a hiai-oi iktr

hoi wau i kek»hs 0 kVn tnaū o#»i lo* i baku poooi «i, aote ho| ott meoao « bOtilyolu ia *na k"o takt,u mau manao ahi», ae Hke bui om I« o.m»Si i bo«k»»' *y irou ? ° n«i huloholuna ahiu. a !ioopit» ī« ko Ukou ano ahiu. M Iweeoa oka poe e 3 "s i keia oaai; olelo » ka Emepen»* a ja no kekahi Kaukau alir, ana helf oia « ku&ki i keia noLo w B le iho, oI«i, ua makamake loa oia e hu>ī hoi ako i kekahi hal* ooa i pau ōte » ke uhi, «e hyi boi me kuQa map poe e noho kiai ma] }a i koua tn&u poiio, «o ka itJO< o keia Kaukaa A!i> Kouia, oia «q o Tulisa Scnecio, * ua kamailio {koke mai la eia i reia mau oielo. "Uapoooloa kei«. raanao ou e Kaisfti t i na nae e ha & wi mai aua lakou ia oe j manawa t>ou t hci>ka.,i aku ai i k«u ohe» ae him«ni «ku ai pah n imoa o Jaknis ! o kau mau meie kamah*t« . 0 ka'u wa]e uo e hopohopo oii, auie p'*tia kkou e haawī tnai u (H e ka Kit; : jyera i fn?naw* e k*ai #i k<-u ohi a e iuhe Uai ksu ieo niele.", *'I ua ho'i ha pela f aiaiia 4 e h«le hoi kakou apau iloko o ka lua ahi," wnbi a ka Kmcpt:f<* i kaoiaiivr, ae ai m* kr auo hoonaukiuki. Aole i p*u pouo loa a<* kela wau 0)#to a ka Ea)eptra, * i* noi oiH mai la ka Moiwah»n« «5 akaii pn ia mai hoi e T.gei;*n& k» Kuuku a Uamuku uana piha hoi o ne aio alii. Ua haih !bo la malaiia o ka heleheleua oui TUmuku TĪ ; ge!fatia nei ke ano haaheo, iae he ]•(« ua loaa :ai& kekahi kumu mal. «tai ioa eku ai kaua makau iluo a 0 kuoa hoa paouioni, Oia hot Ke Kaokau Alii Pei«rOi t insa, ao ka Auakaia ponoi hoj « Viuieia • Mt ka leo haaheo ua k*maii)o mai U oia i keia mau olelo i ka £mepera lNero. \ **B hooiohe mai e Kaisara ( ake Ikaaailiu aku nei wau m« k« oiaio limua o kou ulo, oiai. Un loaa ka it»ea kupouo loa e huolohe ia m«i e loi. H« mt« oiaio le* qq ke k«hea [mat uei ua eaaaka i luahi o« k« a aole hoi lukuu ! ice«ketQake i hookahi' uo mt-a| je mohai ia aku. ak«. eja iak. ii 'kahea nel i heluoe lehuleuu e moIhai ia «ku cua ke ku»aha o ko U!fcott ioaiua. Ae, I m«u uus*ni A \ IhaneH tauSatu paka e muhai ia B Vu 'oo ko lakou mau poiOo i huokau i» aku maluua o lakuu f a !ohe uo oe eka Emeptra maikai i kekaLi ira.a e kamaiHo ia ati ma ft<>tß» !o*V «t kapa »a hoi kuna iuoa u iKristo. oia no ka »«•» i kauīia V 1 tti« ke k*a e ke Alii Kiaaiu® 0 lud e a. lTa hcothaopōuō u> oe \ ka j fapa he poe * % Krīsti* ano? M Ua hoike aku Uo wau ia oe 1 m*mua aku fiei Do u& mea piti \ ka takou mau hao« i»oom*na, * l v poe hoi i !a*eiawe J oa K*ua »ohai haihaa a he pot bci e [nana mau nei, eia ae kt> hooko īkoke taai Oei k« hopeua o ke ao fae!.* pa hoieo i% lakou * i>a ka'naka, £ua kOho mau n L) ka lehu'iehu o u« kanaka o Roiu» «la takou ke hoao neī ma u* »tio ap*u e haua i na hana kariim» e hoopo. ino ai i kou Aupaui e ka £mep«ra aaikai Aoie toa kai ā Kr«stiaoi e heie 1 oa o tta akua o n,i t « u« k«ifeattio hbi»o. lakou { kn kaknu mau akua heaoUle, a Ua hoiuo pu hoi !*krU ]a t>« ekā »me J per», a ao?» n»> o hkoo hlHnal koo anu akua eka £ußip«r* t a u*J ' hoopuka iakou I n« »tfto hoino i» ] o« e ka Rraep«ra maikai. tte eu«ifii *akou ti« n* ' Rotn* uiad a-,kl»lcuj \ qa haua e no ia īi ko . .u | ©uei am« * ,% e katMk*. , k*aaka M oe, u. < e \4 , «uii © ka fa««a o k<ia p * Kt s.\ • m kiki w ke noike U : |k«i »♦*«»»a o> • • *ai 'k* >t '« !W*K mlnao, ae!r «O # ? \ ij>'U « i*'3hi *i k-"ia I i

hale iiao ko »1 Aupo«i, a »ole oo i iioi w*»« i yab» «ktt i* R«nj* *.j I«te «ē na ofeīo e hooW»W3 1« rēf ! . fIU h* kanali» Tre koi ns*f nei f mohai ik> ko lakon mam» S te'«lcū *k« lEmepeīa K»is,ra ia 1«o «Hl o«* kiuika Eia na kcr,at* %re »lre ®ai u«t I k« koko, i* [Oaa b"ii« n® ho,>le*l«« i* iiffa ool* ks hiaWt »na altn i ttek*hi poe iha boltbOlonft poioli, :ī«a »» k*'oāft« ke manao nei ia o#»,' a Ir< |olioVoHo wale nei nau i iun* ' keia haoa, ao]e au«i hoi be ha»* \ wpoio k« h6dtoli ao* ! ko iakeii' ® ftaimb, a T **u f ke { a hana tittna o keia poe hoiuo mau ia oe' «»e kou m®ti Hei®« »lete V Roma n ei, • oaamuli paba o ta : - b»na bo*no w*ie o keia pee Kristfano r i huli ktie m»i ai na ak«a iā irakou i keia'mauawa. I lrii maOawa'iaua l ho«a tnai ai > Tīg«Hana me ka Momahine Popaea/ua hekav mu» iho l» ma iia b«Hheletja ke ano hoowahawaha, a-ua ike ia aku nu ia ano maiuua' .3 ut *Bt»epeTa oei. akā, iwaena" uae )8i olelo a koua IlamakuTigeHaD«, ua ni»o e ae ia ka helehe. le»a oU4|£ n. p-ir4 nei, ai kn p<«u' afla ub o na ol«lo a Tigeliai>a. »• kti kbke ae la ua oei iinua; a t>au|e a k-i !a k'ma kiiifv ano moi *iai koiia man *i-p ohiwi *«u. Hapai ae la oia j konn ma« Hma eiua tluna t a nana aku <a iluna i na laui, alaila, kamnilio aku ia i Kfi.i mm olnt.) m e he ala e uw#o akn an« in* a»UA bcot«*rtitnatiaoßom.iL e Apolo, e Hw, « Aunai, ame-pensopa, i»me na po« no «pku iloko o ke oia tn»u toa, Heaha no ho« ko oukou m e a i haawi uie m<ii ai i oa ki>ku« ia tna. kou Uoko <i lea m+nawa t jku i utt.'i{*afra ka hana hewa « Sr.\ poeo keia l£tilati«kaubul* i kei*j p o e lokuiuo aj har»a n ; ai ai !akou i ktia' ujau h-na ino lokoiuo u>a o.i. n "Hc mau t'ut>mi lakoU tio ti» « he mau- en e mi no hoi Ukou nou ek* tsuuep«ra,' i * »ah t » ka Momahiue i kaht-a mal »i -.el aa aīnu. "E la aku-ke k tt u]ike uia Inn» uwa poiuo u Ros»<* nei. Hl hiiokau i* aku ka h'e) lf pa kupoūo o lapUi wale. Uia gkua ka kahea ai<»i i«e > hoopai kaikoi m»tuna o ke'a p#e huohaahaa i ko l*kuU uj»u flctan.'* Oi« n® i®o kahea i iŌLe <& aku mai w«ett a mai o ke kahi q k*la mau K»uk*u alu, Koho iho ia ua E<r,ep«ra' J{efo uei i!al v .i t « «iilou la *ōua pou uia »ot'* utttaUttta, » oiaua**, ui* 1 kam*i"Wo twas, ai» ē ® : nuoOwO ats* * ia I" a«A-hi tu«« ou» lo* « h*ua »au »i. t *a hāi» ana o 'kt-j k»bt uu»u*«ra o aa u«ho aiAik» anai o k«la aiMiua, a »p*i ae u» Emepera i kun* )luua t a kamailio t * i kc f .i aiaiol«io.; ] i* īta * \ v '•* ia 1 'i <•;: Uwoaa'u ta a*v\ . jy (r^ ino. E b»airi «v ! t>a aa i*< «H I. a*».- nwi ĪOjua i .uu^ ai hw u«v u,» -Va ■ * { lim'iiu i' i i«r • juaa a, *«'•*_ V o '.» 1 0» i, - ■ V* |Wi» inc« o Tj,t ai*; * *u la ** au 1 4,ei,.ih; fe,< v ij* |* *«'* kauaa» e *•'y* *, (• ia a< \ * * 3%. i«*«<*a Hfht«: hu m .. .» a t ¥tm Hvkwbi *«1 r** *» -* - * »a *t I* kf'**a Wa"' V 1, «I>ni ' s : <» l * t< %e#a kU nwl u ' f a *b# 1« >■ ' na«i * >* a' 1 ♦ - %d»> - - ' 4' f 4 , h " ; 4^iī l§sj|i