Ka Hoku o Hawaii, Volume XVI, Number 51, 17 May 1923 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

mokuna lxh. KAU U O eiLO MA KE KKA. Ia manawa no hnl i b«t» a e ai o Bāi>Rrt S>ramisa a n?r»an i3ūH» 1® ift f»U'Toi«uM' i olelo • *E kuo Pft«roniu»a be- !» nlelo a'» n>) keia bnn ft e hoohana ia n?5 i keia tntn īa?'* "Kia no k»'ti panp no ia tnea au I ninau mai U, « kakoo iku «n» tio i kau mau.olelo S kemaiiio moa iho wH. E fco>rau ia>eia h«n»W. kahe kokn hoomaau *»!<*, a um boi kakou i ke koko o ka poe i iilo »ku ln i i«ofe ptin uo na hana boo* IS*4U e kn «iao«wa i !jah «to ia.* l I k« lohe an* o Tig"Hai>a i keia mau olelo a Peter<muiB'», ua nana oo«i la oia mn na maka i kona hoa paonioni knhika, a ka maiHo mai la roe ka teo paheneb»ne i keia wau olHo. "Ke nei wau, aole no paha i law» ioa i keia manaww, a h« mau koko hoe no'kahi e >a «iia. a aoie ioā he me« ouk-on e alo »e ana i ka ik« aku ia min hnokahe -koko hou «na, aa ka rnea e kue ana ja mau h*na, ua kipi ak u oia 1 ka ftmepera " "i oa uo pahn aoie i lara kou poo i k<« nui o ke koko e hookah? i;i *of<, «Uula, hjotro ia aku r-» kou makeuiHke, oiai,' a U m-i1.'.10 o ka u 'alakai ana • hoohaiu ii n*?i kft« xeau hana hookahe k«?k<». H nui an» ao hot n« po? «* .hookioa un> aoA ja ke hoea aku oe i kahi o ua uhHW hf»uk«e e «kuak a tu)a.' Ua 'a aku ln keU n.a u •ielo e Ptttircn.B» oi® ka b>owabawaha, a ua n»na pu nku U du hoi :«k»hi aaukau ah> Kuoaa ia T*gehana uae ka mtka mio |»eowahawaha. aoie eo iwe i» hii m«» na kt«a liamueu n.at.a pih* o k* Kiueper» « nm» m*i «», «i a v. uapiua oia x.e n» rr*nar> haakei i > nmmw*. wamu'i o la !o«a nna kei« duiatia hiiinai i» e k* Km*;' P«r*. Ua oki pu ia n» kamaknmAiH > •a» i»awafna o u» i>oe Kaukau Ah» a»i i» manaw» luamuh o k» ho#»« •ti» EDni o ka K»nepeM K*r. twten c 0 t»kou- ht»oiito *ku la i* t&»"awa o r nknnk *na ka ho'ik«ikt uou >a o kpknhi mali: Jb»n* ho* t J3* , -noinc h> u i na t».>e j Kf«»-*no. oia», ua li ia k tw«eu« o>« ana»vt nui e ; k>u ' k«a s»na iioki» o ka hrt!<* keak*, ej b >ike'*k<> ia mat aua 5W«m» keia *uaia* o Cii<>, a tn»' nn ' e h " j k«u »a aku *i k.t h »m*!un3; liua» a U* iU.i ia i »u?a *■ : k*; mana s keh *»t*in* i'-u, a lom ' pll *. ■ KtU*fAU a*'i ' kpsi!i, | ■j k« B*«rtvra, o»at, o k*!a K-i Helme-, u"f Sii.t po oi* ! a»ea ia « K«irj»rrt »tta t 4 { a ' iho« *• k»i» rn*iu«» r »ia m i- * hwī%vit i* »«<« io)ua .• ith »n% : n. *

lre aoo hipio, a« liookAii U ftna ka »i,aton* on* m* || *no \he Krj»tUiJo 0)a. ,/ Ikt hala aua o kekahi maoawa oke kali «ua oaa poe oke alo a!i i ame oa poe kanaka/ua paka la kekahi mou k«U*a b ka bale keaka, ae haliuali «n* hoi 1 kekahP laaa kea o kekahi poe Kr'»tiano i k«ul*at. Ua Hoomoeia iho 1* t»a| laau kea oei 1 ka » Vk e , |a aka !a ka kaikai ta ana ma? o Ci!o, a bw>ixoe ia iho 1« malnōa 0 keia laau kc«, * ua makia ia īho la oia maiuna o kela laau kea # a ua hana ia keia tiana me ka awiwi !oa, la loaa o!« he taauawa kupooo i n»1 po« Atig«Beto e nana pOno aku ai { ] ka mea e kaulia ia aua maluna o ieela iaa.u kea, Ika hoala ia ana ae o kēla taau kea i»e kela mea e kau aia maluna | 0 kela la»u kea ma ka toa 1 hooma. J | kaukau ia, ua blki pono ole i ka poeenanaaku aoa ke hoomaojpop 0 w C>lo keia e'kau mai (haluna <>| ka laau k«a ( oiai. ua fcti mao!i o u | kooa ano, a ua bete kona Wtehēte.| tena a haikea, a ua haukae kona| 'umiumi i ke koko, ao ke kbko hoi j 1 kahe mai :ka mauaaa i olei ja ai| kona alelo mamuti kt- a| T gehatia- kekahi uiea nae 1 hoo.| ia aku eke auama, uole ■ ,k« Huo pihoiuoi muluna d lieta f 'helehelena oka tf»ea potno t e hekan| aua he anu niiba oialuuā o kona ; Ueleheleua, » me he ala e ike ia! aku ana koua mau uuka e teha aua ilutia § a mvha ala e pole aua oia.i ka iiiku o.ka pae i imi. hala ai, .n aUko u aku ai he tebu. lehu uiu p>c iluity oka a)<ke maī-| uoiuo. j 1 keia wanawp e ,k«u uei„ o {.ilo^

uiaiuua o kela iuau kea, ua hoakau ; t« m«l U ksk«b< nm, a oia l ka uiea i ba:>a ta ai ke^l A ba»ha» ilalo 4 ai lnicv ai 1 b** a ! ke ku ae we tīir«u wa«f »« ] tiopc, a U*ebae paba ike kitt o oka ■ om* pOiao e kau «la maluua o kela] la«u k«n I ku hoeū aua o kela bea ikaiuokahiau kea e aiii* o' ua ku 10 ae U uo oia m* koua ! Eo a u wawae Uppe- a hanulunu akn ! i* l ke kauaka puino e kau ana m„iuaa uk« laau k«M, a ua haaiau maoli uo keU auam i, oui, e kal 1( atua iaKou t k<* iiau.i » m iioi >holo a»si»«i maluuA o *eU M l »** potuo g : o «ea mea baoh«o i:>a nae i kein ' «oaiua uui, om np ka jk v * aua a J k«U iioloholoua uui « hus huu tho 4 aua um k"iis kuiaua mau, a tttoej mo ia oia raal<ilo ibo o laau j kea, a aole boi i haehae aku i ke kino oke kanaka pou»o e kau ala j maiuoa o ka iaau kea. j I ka fke ia ai.a w keia hana o k.\ - ii >!oholoī»a bea, u* h,i»o tft J la ka p»eo k« •Kleieoaka e hcohachl« »; ka be», ii rni*<i hof non;» e !\ulai a*| • tmki mai pah.i oH t ka mea e *au| ana oka ?aau ke;i, oka, .» ka mea no nae i fke li, ua hWj>a wale ae h no ua b?3 tioi i kon* po eoifit akn i keU j>>e, aU«k. aue iho h-.no ilalo, e «a lilo aiaoH ia i mea hoopihaohao Ikj lehnkUu 1 uaiia d»3i and, I» tnta»w» ! oniou! ae ai ke peo 0010, a n«n« aku !4 t»ia i k* lehu. itb« o keia auiin*, a hct? toa a«u !« naaa ana ot>in «au mika lu' kahi iiuiu i<»« v> kela h*!ekcak«, a * i* u>«n«W4» ! oiino A e «I Uui a Ue!e | h*wm, « me he «U ut Ike <ku o»« i kekahi me« iUnu «> kct« walii ' « oiai «a hiki ole t* Ci!o ke katn«*f {li<o «n«i m«'TTi«H <> ke (>k : ?a ar,a kona «W«\ «ka , na t» ! t *« nae k->ni hr<eH«'Vha • Vont ike «na i kakahi n>f« hk» ! hdu !» U>v»| RSi' an-> n» a T;j * kn* *' U-lena, ut lu-ia U k?n* vua,a^ Uvuk-?\s #Vu 1* 1 Va ūu ue. & i* tj «»««««• l»u ūi» Uoi I kue 1« aku. Ai. k<k*Ui vk « i.ai.u» \uai «u« Mt % k* ai)i>4(iv>. o k» tti*b mt Ila 1 e)k«K« qka m«»* t 'wuk* tt«tuua \tm* VV.. A * i. =t || - ; *

h txhi 1 *A PMiIKIA I UKALI MAI ' - - • - I • - -?

Makope iho cl^ a ***!» ana 0 ke " kaiii U, a aiabo;ic hoi o keia po ma o K*iBara» ua a»" "iika oi.li.i# k« Koma no ua U«oa i« o ka por au* howiuaka pu ae 1® ka la ia aua o na nianao iwaeua o *tkaUi pyc maKaaiuana o Roma, eia lf;e ak ; ua o .ka l>cc~"j£ri<}Jti »no ke iiookau uei i ka Uoopai maluna o k# pue 9 |i.e kuiauakauhale o |*oma oi«| laoi lsj lioomak' J**ia o kft # laUaiiua oka mai fiva t*if°^ a ma kekalu roau wahi o ke ku|anakau - «u oiai Uoi keia mau'pilikia tt»ai ac hale paahao mai i hoo* ia ai keia pee Krbt>ano i hoo n>«su ia. \Ta lilo keia i mea lua ika pauao o k«kahi poe keia muu'hana lioomainoiuo wale..i ktia pee Kitstiauo, ao kekahl mea uo liol i ijovkot»o 5 1ce_kanahia iloko o j*<oe manao kauīlke, oia uo ka bo»o o!e ia e hookolokolo k«iiba hookolokolu kekahi o keia poe plo, aka, ua 111» no kn Emepera ame kana puuahele Tigcliaua i pau Lunakanawai mana piha loa,'a he me* keia n .ua Ihoo. komo kt kulana. kaualua iloko 0 kekaki, poe no ka apono ana i keia gjau Uaua heouiaiuoino ivale # a be mau.uiakaauiana Roniii kekahi 1 koiuo i-.u iloko o kvia nn« hau i hoomaiut)ino me k.i haawi ole la iakou ke.kulaua kaulike mi\ ke ano jEUakct«iuana Homa. | iie uui v ua poe Koma i h]g i |iuaUi ua ka f*va, a u« kauo pu ia t aku U <? kela i-omo kekahi [jfcaukau AiiiUoma, a ua lilo kda ' buu}vtii/'vli ;oa aku i ■ mau'Kaukau Alii auo huhe wale, a |ua mauapio «o lakau, s;«\. 10 ~ke Uu.Qj»»i £U'«i uki ke -<kua o k* |poe ia iak< u, a mauiul' | oia ittdU piāiuo o ke 4 -;aUi ;"-k- o lajitoa. ua [ioala ia.ae U kekaiii uiau |Ui*uB inohai kauaenae ma ke kua aUu u ua. Aueuuliua a |uioU<ii u aku U kekaiH uiau | auo uui, u0 ka aaauao itnt Kku i uja> oko lakou uun akua, jlc ;uiba : ka oiauo. Uoop*l o ke *fcu« o ka ;>oc Knsiiauo, | w#Jc iiu o ku« piiikii k« Uu* uvi tAac»u * ua kauaka j Kou*4t *ka, u«i ltlo uiau vltiō kuu Kum at ua ka £j>e* i Ncru uo i puhi o Uouu Ike a<i , o j4lita k-UmU ..ku iua na leimI )««iu v ku, K pOillo . u ||v*u»a, a iwi ua ku.i „KiUlWomat.is»uo ,wulv >a i lk< anu l m<: !ka itiu«rpec* Nvio » keia mau uita |ūaho.«<» Umk\ 1o» iho" h\ Lua i; Uov tnt;4Īk» hu i,<u l 5,4 • | .oUw wa:c' «a Ue Kr»etL-nK'. t u* uo., luim. it,«« U ftoi t kik»hs nau haiia ne-U hon'» ai ka ininai» o | m JV»C Ruma 1 kn.i p.*- g keui t. y. ! t mana noa. l/akoni 'p \ nk« h ī %ua ]eui4i.ut4 i tta uiouai «nu i ua akiu Ikauiaua a ua U-u. liKa ae i* ka K'«*r c r" * hu«y u j|o. .i'ua <»ku iua lakv- ai uo a x | Kauak^'w Roui4, i-iai, u ki h«iu* ' •«- Wo «t ka opu i tia |K C I«lft u« lumu uui e UuiUoi j»ou m va*\ *' «« n»*n#t> tuhu*i ula n |ū k» k<*ut iks uiea uaua lakcu ( j v ana t"a h\H'īt!v ; u t* .ku ]1« ».q ho» *S. o k«.!a iu . kv i Kukuiu pu a>»a * na h*j c n k * p-e |Mk ttao«<, *» lila boi ko Uk* u {mau uopu tpua,«u» ua ke ahi «u4 j«i< l'« lt.v> k» t* tu«u U«ua Uo> ia.t, Miuiah o Uk Sw«pera ; 4ica kav.. fk tU xi ;|ei »ka «4!«0 ll!!*Ual 0 kv. tfc*bi poe o ukuu, j !• JHI eo boi kt huU 4UOU «i* o U'M 4 lufc*hi A,*Ucic juu>iu4u » .ii ka » unu.u k*;* i,v N a-i I> .uw.ala tUo U ic» i kt,k»Vti ho.i e fliMi»ta it k* lOain pium kaka J iM« &££**s»«, l « faijn.4 aku * k.\ ' l?mviv \ta h > .! >> s\. a,:..' i«4 aku u* i'MK» f« «v!s b\\ ka fe*v» na u '„.v , ūau* «i.ua a*4kA.*;uaU A . p I»*<»> lvs»«f.a. <* a»>W no !»■<> be \m*%l ih? ka a*ak W ** uv> k* 4 , r i\ - ->*u i "