Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 3, 14 June 1923 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

Kakau ia no ka pott.aikfti o ko k« . Hoku Poe bel«b©lo). NG v VANfiKQ(7A. ME KANA MAU OLELO AO • , Ua eoaoao ia i'a hoea, aku la i ka ehiku mano o na kanaka (28,000) i akoakoa mai i ftai o Kaipaīoa i ka eoaoawa i pae »ku ai »a Alii me ke«a m»u aabu aiaula o. iakou, ao loko boi o ke Kaikuono o Hiio ua piha j n& auwaa iike ole. ai hooh'wahiwa ia hoi oae na laulike ole o ka waokele, a ua uhi ia keia wahi mai Kaipaiaoa a hoea wale uo i ao kekahi 5a kauaka nui maoU uo paha ia i ike ma ka moolelo o Hilo, a ua liele uo- hoi a ulumahieh.ie ka hookipa Aiia u ko iiiio kiui i keia Hya- * "W loha o ka Moi Kaoaehaioeha. līa pu oaai la oo o Kepena: V»n v ēkjua me k& Moi Knmeha" meh», ae kau pu aua hoi "mt KKmehaaipha ,i»a koua waa kaul»a nui, a mawa«na mni o kela! j itt'.i « ana i k« a*a o Hilo, «a hook«*ie ia # nuai ia kela waa! nui iite ke akamai nui wale o na.i iiookele-waa -o ke Alii meha. a ua iilo ia i mea mah»lo: u«i loa na Kapena Vanekoua. Ma keia kipa arva mai no hoi o Kapena Vanekoua o ke āwa ■ 0 Hilo, oiai no nae kona mtVku e kaiewa aua -no i ka moHna; hoike mai no ia i ka bilinaV o keia Aiii Pelekane la Kat£eharuehB, a ua Hio uo hoi i u»ea no ko Kapena Vauekoua maka e k;iakf<a 'ai i ka uaaa uui o -Karuf'harneba īa mau la* ;ie ike ibo ai no hai 1 ka 'lokāhi o na aiakaamai.a o Hilo ?a mau la mahope o Kamehaaielia,' ai IUo pu no boi ko Huo n>au Alii' Kiokie i mau hoaloha no Kaaiehameha, htmau hiohiona jso hui U o ho"maopo"po pu iho' a'i kak .»•» i ■< • kh kalaiaina o KaaoehHŪiel!... u u ia i hala aku Ih, h tt t • nr hku Keia Alii AiuioKu j voh ■ kui- £ Hl »•!, , •!)•;_ ;t lIUI 0 Hilo me Pon • i;*>*•> H .ra ■ n»., ai ktt 11,11 , i IiKT! mahope oii!., - n rm uu aKr oia i ka n<;h ) m tu aan oae 1»k u, » ,n.a .»w.. o au i hoi- u • ■ . "N^i Aupu ' ti.i Kf. lißt» u >t! >, 'IaKOU' H . i * ,■ w,. ■ ! Rtm:i !ī;t, ■, {IJ.' haawiua t«>> 'iiaihai kei* i «hn o o »>-»,■! .ui e uee uei, aole! » n.< hiiia oih.ilalo, >»o n\ hana it«». i a i.'iMkila' uia *ta h»»oa, »puni J»i i bilif»tii o h « h i,o Huu pono' iv'' v " '-i <>le o kaieiM'paha. Kt io luna akq o ka. pi ppnhio i ku 61«, kauaka, ; V'" * lanak'ia ai, «a mau! nahn k u hilina» aa* mai,' nts k« oVlo kaulaoa loa a! Aht?r«haina Lsu«ko»a. **£ hiki| |«na n<» u •** ke ap\tHf i H&naka! ji kahi mauawa, >e puui aaa uo| I Ukou i kau apohi ana i kekahi ! aka, aola nae hoi e 'hik» ia o« k* apuhi enao . i aa ikauaka i na ap&u, ae pu'ti u«ai ai h»t ia&ou »a m l aa ;uutu*wa A'ile ia o ka Kauiehatut?lia aUUele i iuj.i al i |

kona hiliūai ia me ke aloha ia e na Alii me na makaainana o keia Moknpnni nnl o Keawe.) He kulana hiehie noaoli no ka pae «na mfti o ke Alii Kameha* meha<Mne kona tnaū -Alii iloko o kela man aahu Alii a e wena ula ana ko lafeou man aahu ilnna O ua waa, ae ko pu ana boi ma ka aoao o ke Alii o Kapena VanBkoua tne kooa māu AHi ukali o kona mokukana, a t»a hoeehia inaoli ia no kfia h«luna nui o na kaaaka e l>o6piba aoa'i ke oue kaulaoa q Hilo Hanakahi, a ua kupoeio 0 ao' ka "'owa-uwa hauoli an i na makaainana''. no keīa kalana 1 ike 'oaua ole ma Hilo mai ka manawa mai 6' na Kupuna o Hawaii nei. _ , Ma ka hoomaopopo aku i ka mea i kakau ia e keia Alii Peleihoiaoi, ua kena mua no o Kameham'ehl i ka po© o ka ainli, e hoomakaukau no kona halihali igo*i ika malihīni" hanohano a Hilo e hookipa mai ai, a oia no paha ke kuma i akoakoa lokahi ai na auwaa e uhi ana ia loko o ke kaikuoro nani o Hilo, ai hoouiubiwahiwa ia» hoi me na lau uiiuli ō ka waokele. Ai ka ike, ana »k« hoi o. ua makaainana me na Alit i na Alii i noho iho ij ka nioa i keia kulana hiwahiwa o ko iakou mau aUi me ka lakoa mau maiihini hanohauo a ko iakoa„Alii Aimoku e halihali maj nei- i uka" o Hiip. ua lilo no i mea wawalo i ka lewa K.a leo kahea o na maaainana, "He poe Peiekaoe ea kanaka Hawaii! He uoe Pekkane kakou na kanaKa Hhwaii oka ainai! He mea eiaio no ua aahu ih 0 la o Kamehameha me kona mao ' Aiii i ka aahu Pelekan«?, aka, aoie no nae i iilo- kav puuwai* o ke Aiii Hawaii me kona poe i Peiekauena ia no ke lolii ala iJoko o ka "Nai Aupuni Kaulaoa o Hawaii" Kuauli," ka puuwaj Hawaii. "kai hoano e ia e aa aahu Pelekane, aka. oloko hoi o keia maa Alii kiekie o. ka aina. a ja no ke aloha ia Hawaii aina me Hawar lahui. I * keia la hoi o kakou e olu «ei maluna e ka aioa a ua Kup.uua o ka. ■ Kuu i eha a ; . ka ili i ka ihf ' Uumeki, ine he ala o ke kahe» ' kupouo' i keia la, pie Amer;ka na kanaka Hawaii! 11« po« Makauiāniia Amerik;t n* kaoa ka Hawaii!! , Av>le no kr»kt>u t gonm an» i keia aina aluha > s.akou, a aole no hoi e poi«!. aua i Ka uoomauao ana i na halikaul»na oko kakou m.au Alii . 'uioe b*u la i ka po. E diau ana no Ka homomoa aua o k< «luha Lahui ilnko , o ko . kakou mau Puuwai no Hawai] H.*«faii Lahui. Ua malu uh« k? • &ou maUio iho o ka welo atta i aa Hae Hoku, a ua hiki uo hoi ia kakou ke elelo ae me U bieuie. '*He wau u ka ivelo ana o ka Hae mahmn . o *u«« 0 k« wiwt» ole, ao ka houae hoi o ke Kuokoa. Mai poino nae e k«. •'ewe ■ H«waii" i na hoooianao mau aoa : uo o* ht»« kaulaua o kou mau ; AUi Uuku«, a no na moolelo : kamahao o |<m Oiwi- . , E Hawaii* kuq one hanau> # Kuo hom« laklwi nei. j Ke aloha no wau i ] Ko» oa.au - ' hio. . < »w«wa uliuH hoobthi « k^ i <a»n4o, 1" N* hQo* kai lelehaoa i na i Kou kiHopu mai. Koa maa Hpo i ka wao, Kou a\«9 k»U wehi i na p«i t JC H»waib oauil Ē H*w*l aloha! 1 I Nou ta*Qfho*Q «uu hgi > \h ana* J Zm£m ? n*i>ggj l \ ■