Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 4, 21 June 1923 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

!Calc«u ift no ka o ko ka tfoka Poe befabeln) ! NO vanskoua me kana .MAU ULELO AO 04 h*fiwi »e la u K*meba. m£h« t «hnaiiia hoohanoh&no nu K*peoft VBH?kQ\)& n>e kona mau Alimioko, a h«« anea rn h/'l» ia e hoike tnci a»i», oa hoo&aopopo' mw no n Kat»ehflaieba e holo ®«i «06 J «O o Vanekooa i aka © b« «ina m? ia, a ua haaw! 10«* nn r ih i k» 1 kauoha o kon«-holo aoa no luua 0 ka naoko 0 VatTefeotia. t'a H£ ; amuli ira fetla ls i no H'lu* i'* Lauuii ju* AUi a pu «o boi u*t nnikHaiaeua. ! 1 keia ahialli ' ru«k»ukau ai 0 ! Vanek-©ua~« hei no ka icoku. a |ia laki:it tn»waho īk' aku 0 ke ? aw»-. a . he n ahi hohoau hsij Oi.iUiuii p, kfckabi hf«i»hetfl.a u. |»ek»hi AJii koa Fek'kant 0 | Vi»fiei«ouft# *»a pohjlo ia «4* i ke tteai a k ia aku !a 5 ka ! hoh<pms 0 fc*i.. Ūa i)Cks ¥ ift 1 k4 J«U, Adle. j<ae i i k«. .kupouo, a ua kekalii iouiaka aho lo» i luu a loaa kona kiuo, ftd f ka ino& o na'na i lū.n. ke &»no 0 Alii tua relelī;aj.ie. oia uo o K,eoi.o» «o ka }uQct 0 kei'a Aiii *oā Peleka««», oia lo o Baroo Staiilord, ai kffpft ia aku nae hoi e tia poe'JJa,vasi 0 Kanekopa. X k.* 0 kuua >it,o rjuake i keia kafiaka )u-u< a hoihoi ia ae »» liuna o ka waa, ua hooaaaopypo ?a iho la k.a ooake lod |o ka baoje, oa hoaq ia k& bj&ua aole ua-e i .Jau#kiU Sia u/au hhrji» horpiifct-ie i koau 0!a, ua 'hoihui huu ia iLu'iih kuua i uka 0 ka aina, . ai kekahi ta ua uaalauia ia e ka pue o ka eaokū lia halawai puie kupapau maluiia o'keia Āiii koa Pelekaua opio. ,a i'h kaau ia uia uua Kokahiwahi o H>io uei i ia o ''Puukaiehu \ ka poe kauoaaina *kahiko p»ha ka* poe i aoaopopo ī keia waHī i kanu ia ai kela hao?e i pohoJo i ka; ma īlilo Lei ia £dmu ia i hoea yjai ai 0 I V»nekuua i Hiio nei. I ke akSBuO iki nna oaai 0 Ika 'ino 0 *a oua'u o ke awa o* Hiio ii*3Īj, ua hooKouiO uiai ia' Ka moku 0 Kape:ia i ke awa o iiim oii» aoie hoi i holo ioa 1 Keaiakekua e Wke we ka $ hoifce uaua a! aku nei, oia ka hoike a kein. ipooleio i t kakau ia & ke Aiii moo>elo Peleiiioiaui» ai kakoo ia uo hoi keia j»esekahoi&e a kekahi pue B»eaiakule kahiko loa 0 HUo oei. Ma keia sou3>? ana mai 0 Ka eeak.u o K*pen& Vaueaoua i ke awa v % Hih>, ua leie #o. uVauekuUA i uka 0 ka aiūa» a ua uoho t*u lue Kauieimoieha ia luau la loihi, '» ia aiana*vn pu ae hoi 0 Vaneko\ia i ao aku ui ia Kf»iueha ujeiiij e kapaili i uui i»ui.a, «e kokua uuai hoi ke kauiaua uūi 0 koua luoku i ke kayih aua i keia uiuKu. U* hauoii ioa 0 Kau)eh«uieha i ktia ao ■ aua o lo kona kahea koke »w> k S koaft j>oe akamai i ka haua waa, t hete «m e kokua pu i aa poe bao& o ka moku haoie. houaia.ka oo k 0 ke kapili la o leekahi moku uui, t nn^^nii

i iap* i». kofia lftoa 6 Pelekaoe 1 Na k« Kaeo&oa aot 0 kā moko t> Tattskotfa /hal&kal n« h&na 0 lt k*piH «qa t kela a n* ila 00« Kahona lt*ftial«»* «o b<»f o U»«aii s bo i k»l*i po no*i d» papa 01« d« wae 0 "k* "fx%ol:s la nott& l» e m>ho' P« ««« 0 tCacoel>āro#ha i»V ,Van.eko.o»» pr buoli&o 0 fC»peua Yauek 'P» i. k* ike ol« ia 0 kaahpmanu, a u& oiaau okot aku la oia la Kamehamehi, aohea U o" Kaāhuōiaoō; keAtiiwahii|feQ Kaaaehaoieha, O kekahi .kueoO 6 keU ninau . 0 Vaaekfua ia I|aoiebaf< i eha, ua lote 4 mahui •' Vaaekooa 1 ke, ulu o kekahi pilikla i»awa«oa e • joe Kaahuuiana, a ua .m&kemake iho 1« o Vanekona e lilo oia i mea **owao hoopōoopooo mawaeaa t> laua." ',

uu'- lio na kuuju o huhu houhuukeu una o |£aahuaianu ja Kamehameha, aō kekahi kuiiiu aui uae i. J>oike m' ae, wa huhu b Kaabu*Danu i na . bana iiuoM&kie c » ua liio ia i xi>«-a j ko Kaahueu'.mu muuau, ai ko'ua kauiiiiliu aua. paha ia Kamehauieha, aoie uo i , o , KKiuehaiaeha .m ~ maU f kuu4s . hooWaha;» a Kaahuoiuou uo keia Alu Kauai» * hui, pu uo hoi me ko Kaahamanu huhu pu i ka lilo 9 Kimehfiuieha i 'kekahi poe wahine t e aku* iiolaila hauaaele l&o , ūohG. aloha, '4«*.., , j 'Ua oieio wi uo , hoi 'uaa ka, umaawa m«nnua iho 0 k» tiu« fuai 0 Vauekoup # ua hui kuxaj 0 Kameh&ttie.hjj,, uue koati £&huuu, » kfkj£Ml}Q pu u>e lakou' . uo ku a>t& pili i ke kulaa.n o ka aoUo ai:a o s>» Moaupūm o Huwaii. Ma ia kuka ana 0 Kattieh»/ii<ihd ujo k<aii# mttu KahuUd, ua ulu u»m ia &a aiuau pli 1 ko k/pi h&u i>itha. iiuko o .ka moiupuiii- o HuwaUi a via jjo ka uoauawa a ke K'ahaua Holo&p .1 bamftilio 4 aku ai -ia "KauiehauMe.ha i ,knia mao vleio aou kolkoi. "'K KuUai e, uule 'he klpi i &00 _c> ko aiua adi (Mokupuni 0 iiawaii) a he uu kipi i k».e, j» oia «o Aii'wahme. i. Ji<& iii» o iilaahumauu,^ 1 , ' L r a puiwa ioa o. Kamehaiueha i i keia uido a ko»,a ' Kahuua »ui >1 ii Uoiii a p» oiuau okoa aka tia o Kauaehaweha e ,w.ehewfcbe i } pouo uoai <) Hoioāe ika ioaLau o keia uaau oielo ana e kapa ne' |(P "Kaahuaiau Ke fcipi uui o ke 1 Aupuiā 0 Kat»ehatiiBba. : Ia mantira i kaoanilio mui ai 0 Holoaē i keia roau olelo ano Ikoikoi ia Kaaiehameha. 1 " M E K«lam «, ott fte no oe i 'holopono 00 "'kau mau hāaa i ke kokua ia an* e na Alii kuikoi ,e koo aio aīii," R oia mau Alii kieklft Ift o ia aiop, Ile mau Mftknakane wale 110 lakou uo kaahumanu- I e ko wahine tue kekabi Aln okoa aka, a aioha 0 Kaahumanu :a kuao hou ana aisi(ft, hoti oia a haawi I 5 kfe Anpuni !a l£o hou ana, «llaila, o ka huli 00 paha sia .0 tta oaakuakāoe 0 Kaahumanu a ifokt}a* i "k* īakuu aia kaUauiahine, ao ko r»oino no ja ou e Kaiani, ®i« ka pono e bana aU e kau o® * i kanawni kapu."ho Kaahuusanuu « ! kapa Koua kino nau waie uoJ ao ke Alii a «e» e ae pah» e| haule ana i ka hewa uae Kaahu.l niauu, he ooeke kw ho<»pai aiai] niea, aote 0 punahele- U a!H ]al (4, a ao!e no I>6i e \ kal nkke e kau aku »»na oiaj | A.ii i nui. A iohe ua Alii i koj ih4>okapu i ke kiuo u 4\aahu.mauu, j ao>e |ie ajeu a Ufcovj 1 kbe" eaai ai Jia oe ke hauie o|, ka' h«wa ai hooiwu. a*u oe i m ' hoopei o ka make; miaiuna' oin?Alii nui, »o'e a j' mlea e shs»a ai ** ' l' L'Aoie i pau. v L - i'-:r.:.