Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 5, 28 June 1923 — HE MOOLELO KAULANA NO HAMEPILE KE KAEAEA O NA ULULAAU AKAU ame Nina KA UI O KE KIPUKAILI O MONATANA (Unuhiia e Hoolale-Kauakanilehua) [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO HAMEPILE KE KAEAEA O NA ULULAAU AKAU ame Nina KA UI O KE KIPUKAILI O MONATANA (Unuhiia e Hoolale-Kauakanilehua)

K;a m ntaa-<' : -Aahi n Hai paru- 'iK;; tt"- Ka hc» ; >hh!iKo an& ! K.-na l*"'i <•!?**• me Eo MiKa. o>ai hv poi )ee'.c \>'.h wa ufc poh-.i*-; !*'»a maila un ?s!a ma a Ham< : - pi;»-r f j>ee ana. oln *i-» ks u*a 8 Hamrpi!.* j i wk'h* at a: ī Kar»& pu panapana a j»aa ma nona' linia &K&IL I Ka haiawa : pu ar,a r i'j o Kf-la KaraKā me ia a rham l j&'a»- r » Ka hiKi ana iaia Kr Kamallio hf/.j mai. a ua loaa pono aKu la Kona !ae i kp Kuauo Ka p- panapana a hfheo -an» oia ilaio o ka honua. Nana' pOf s o iho la o Harnfp;if iaia f nun ' < ara a oa anoan'- loa oia < r * I; f t ' ifc S AU i ;oh*- HKU &i k«-ia * ** a'o kanaka' <" kaht'U mak mtx. \ A'.h mah« j a ! iho r«-i e K(,i ' at- *: v, ahi a Harri''f>il<. n < i oria kolo j/ī ana ak j r. r a, Ka* o kf:.a ioo ana i io»,e ai. Aoie i liuiiu ua 'iohe hou aku la oia I ke kuhea ana mai. Aia oe mahea? ; Eia au maar.t:i, wal"i a mepiīe, . " _ I O ka wa no ia o -ia'k.'iuāka ala' i h«le pok>l«i mai ai, a mamua l āe-o-k.a hiki ar.a iaia k(_- hoomao-' popo mai i ko Hamepile ano, ua! loaa pono iS oia i ke-k&hi | jpal mahanahana a wala ana! ilalo o ka honua, a mamua ae 01 ka 'hiki ana iaia ke k 3 hou ae' iiuna ua paa aku ia >or u p;.-' jftna-i i r a lima hao o -Hanj» jijt. ' : "a' !'r,vhi<- : Aa ana V,o!<h ai' ] <> iwa'iO. • Huwoa ao la o Hamopile iaia a paa rrfc-. ka punukii aoa i kona' wahaa p.aa me na lau hele, a hoi pololei maila no kahi ana i pee mua aL Ua lohe aku la keia i ke kani o na pu kaupoohiwi e ki ana i kahi.o Hope < ma, a ke iphe pu aku nei oia i ke kahi o ka uliii me he ala e kauoha anai fta kanaka no ka holo ana e hoopuni i ka ha'le o Hope ma» He hookahi noonoo ;nui iioko ona i kela la oia e , hiki mua ai ilaila mamua o ka hoea aha o kela poe, Nolaila ua hooholo iho la oia e mauna i kona ola no ka hoopakele ana ia Nina ame kona. 'makuakane, oiai o kana wahi e holo aku a he oneanea a komo iioko o ka pa hoioholona, a ua like hoi ia me he hapalua mile okoa, Me ka nōonoo ole ae i kona ola ua holo pololei aku la keia me ka mama i loaa iaia. Iloko o kela wa ua hoomaka mah na e puka me ke ano paīaweka f a ke lohe aku nei keia i ke kani hoomau o ka pu kaupoohiwi mai ko Hope ma hale aku, me ke kahi kupinai mai o na pu raifela lehulehu mai kekahi aoao aku. ' Iloko-o kela wa a Hamepile i haa'lele iho ai i kela wahi ana e pee ana, me kona manao e holo aku tiiia kela kula jialahalaha no ka hoea mua ana i 'ka' hale o Hope ma mamua ae o ka hiki ana o Palaikaia ilaila. a iāia i kaalo ae ai ma ua kula palaha. iaha ala, a.ua p»a maikai loa ae ia ka mahina a ahuwale oia. | oia no kona wa i - ike ia mai j ai e na o Palaikala. oj ka wa no ia o ka iho makawalu j o na poka ma kona - wahi e hele ' iiei, j He wahi mamao keia a Ilaniepile o hoio nei mo ka no(»noo. o le ae o kona ola, a oiai he Kw kahi mea nui iloko ona o kona i

hski e ko Palaik&la boea ana Haili. Uoko oia wa e iho aluka nei o ka poka m& ! kahi ana e holo nei, ua pouli' hou ae Sa ka mahina i kekahi ao eleek, a ua lilo keia. pouli hou o ka mahina \ mea kokua nui mai iaia mwhuli o ka hlki pono ole i keia poe ke Ike mai i&ia nel. - I ka aneane ana ona e hoea i kahi e ku ana o ka haieHo, ua kalae Kou ae 1a ka mahina a jahuwale oia, "aoia no ka wāxi j na pu raifetsr i kuoinai. hou maj m ma kona wahi e hele nei. U& moe koke Iho k keia Helo me ke kolo holo ana o na wawae ame na iima i ka honua, oiai u» tk« iho ia oia ua knkoke loa oia i kuhi <> loaa mai'ai i na a keia poe. Me ka paupauhao anu> ka hoomariawanui !aurta oIe 5 uahopa maaiahi aku la keia i ka halHio, iakahi no oia a ipaha. Ua maoipopo ioa iaia iloko o kela wa iua aneane o Palaikala ame k<?na Imau kanaka e hoea i ka hale, i Aole wa ana e kali hou iho ! ai,. fo kona komo mua iioko o ka ihale mamua o ko lakou hiki iana ilaila, oia hookahi wale no |-ka manaolana no ka hiki . iaia hoopakele ae ia Nina ma, . Me kela manao iloko ona ua ;haaleit- iho la' oia i ka halelio a | kamoe j/ololei aku la no ka hale, |oia wulii ana e holo nei u?t paa ji ka paiulu ia *• ka mala pua e jhiki puno ole ai oia ke. ike ia j mai. I ī kona hoea ana ma kela wahi, |uaakahele ioa kana hele ana, jrne kona rnanao ina ua hoea j rnua kekahi o ko Palaikaia mau ]kanaka ilaila, aole ona make,rnake e ike ia mai oia. Ua kolo | mala aku la keia a mahope o ke, ikale o ka hale a ike aku !a, |kt:iai kekahi kānaka e kiei ar.a i ma ka jjukaaniani a ua pee iho la' , keia. j Ua kolo malie aku la keia aj 1 hoea mahope jx>no o ua kanaka [ala, a o ka wa no ia o ua kajnaka ala i puiwa ae ai, a hnli | ino e nana iaia nei, Elike jmc ka irno ana o ka maka, ( pela no keia I ku awiwi ae a\ ii'.oia.. a mamua o ka liiki ana j ' ua i ji!a k<' kuf rnai iaia nei, >a loaa e aku !a />ia i kf*kāh pa'i mahai-ahana a wala ana i ka hoi.iia. Uā lele koke iho 3a ke,a e umi i ke kania-i o ua kanaka ala. He wahi ano pouliuli keiā, ■ a.ua hiki ole ia Hamepile ke ike ae he poe kekahi malaila, 'Mahope iho o kela wa ua hoo« pina iho la o Hamepile i ka waha 0 ke!a kanaka me ka opala» me . ka ' nakinaki ana i kona mau lima ame na 'wawae apa i k e kaula. - , Ua hr\c p :o'fct «ku !a oin a wphe i k» pi;kftantiani, a o kona iekei «e ī>* oo \a b ko'no «inK īloleo (ne ; koiiii hookuu "inaMe ana iho' 1 m"pok-aaniani iialo," h lohe aKU la«keiā i ke, kahea o ki-kahi- kat2»ki> .'uahoi e iAinAia oe (uahea e.I-i.i»? « Avle he U->> n.ai keln oakn iuai. Ua lun maiiu u kanuka ti!a a ii!a kwhl » Haim'pil»-1 i waibt) ai iala, a liiu "'la ti« kwnaki j . ala e tnoe »oa o L,na t il>jlo." A'ftba a«a ot u^aai^i? O ka nunnlu Whl«i no ka ia ne: e iohē aku, a liuhu uu !tu<<ho ao 3a, ua kaoaka alaE 10/j'al K'l )oa! me kt- kuh< a ana oi.a i ''ekahi poe o Uk(»u'e iri. \ nakiuaki iho Ileaim ia ( w«.hi a kekahi. poe 0 lakou i pane t»»i h?-"""'" 1 ' 0 lōoa m naaio»ki ia i ke kaula me k* 'hwopiha ih o kooa waha i |ta Wnhi a ua knnaka ala i pa.->" mai ai' liuko oia w.i i vel><-wehe ia ae ai kon« oi»o kituo\ i nhkinaki ia ;ii, a o ka wa" no uv o īoo t i pane tnai . Ala '!h*'i ki'ii» kanaka naoa i: powa iho iu'o? Ao'i' iiinkuM i iai", waiii a k«ki<hi t» « 4 " liikoo. ] K T € hu : i «nu Ue ;āhi o o ik< u Irtu maioāo o x -m oia! ip n, w.ih,! a loioi. . ] 1 ko I,n kvi :n» ilune ua| } ',♦» koiia !». l.i a hau-

fc«* pa i k* Wpo t a ua lilu i& b«| '•»« akMka i>a keU po« kanak», &lāi o*e ka )DAion iioko o $qd* 'no kel« *k«nftk« naa« oi* i h*H» ! ino. \ lioko 6 keli m u» loh- *ku 1:. 'o.HwOMpll® i k« UHK«ko o k» puka |ocbOH. ā luh# pu #>ktt iā nla ! kft ltw-> o P«!«tk«U e buo}itkln» ane ji t33*u |«{i«kM « kuaiO J!oko- ! * Ilako 0 k«l* w* i.« k* n<nj«oo • ole ®e i k«ttia oU ponoi, ua hr!e ImslU kona noonou* pouli iloko o Uela *ra no afes lua epa**!* loNinaa®? kun« makuiikaae ma» jka make ani. LnUa !a oia i kaoft uißn h pa» irii» kon» inaii Um«» nn-kapO'i) *cw»t oikm 1 j us tiPo)o <»1h (0* kn uke, ' s bolt) nwiwi, fnni*'t uu ku pil ftfiH jUvim o k» hnii-, »>i»i n P»'nitn)ii 'nmo k'illH Uj«U «AhlU n!i !«p>u! 11 lloko M Wi, K ' loiie i* «īia Kui'» jto 1 ka Jr)fiWe a Miweli ia Hope nie kon* V»ikuun. Ihioe, I He hj3'tkahi, e!ut, ahe ekolu oo ! h°hi roa t» HtOQep;!e i keU uouu !»Japii, k'y' aoa keia i-aiua o Pciiaikaia m»» a īkw koke uu la I keiaia Paiaikala e.ku aoa uih ka 'pukaaniaoi o kela * ru-'ui uie ke pooo ena o ka wnha 0 pg panapane ia H"p»f ame 1 Nitjd e pepe una o ,>a ba aoao o ?koo;*' i«aku&kftr,fe. Eko lauii» aua IRna hoi kon« mau Jkaaaki luh ] kekabi aOao mm\ r Ua hoop'iiwa loa ia k>*!a &oii Upou txie k* hikilel'i oui ka Ihoea enā uiai o *Ktia ka*jftka iioko i o ka iaio ana o io lakou u.au |arfllka,l aka, no Paliiikala ua ike fno oia o Hawepile* ku», a uiaiou» Ue o kapau..p)oo ann o aa hualoielo. ooa : -koria «w'-ha, h kri wa ud !i? o ke kani kipio.ii u rir pu jpanapana a pio k« kiuoi. a pt;tili|uli oloko, a o r, ka uwahi pa'uda 'wale no k'e honl iā ana i ka/ huhouu j iloko oie wa. f Ika meha pu aua, koe koke ae īa. !0 "Haeuepilo i ke kuk&epele h heo-i Imaamaama ia iJoko, a ike kckfci ako la oia ia Nma auiu Hope 'ei pee ana :nn kuono o kela' rui«i. 1 Ua -kauoha ko»te ae la oia ia Niua ! e i ke kukui. | llok< v 'o kela •wa Ihehee il>o ai o PaUikala e ku ana roa ktfa p ik;anUni a hlu» Hmlo- I «amnhuoalania atu» o ke Kukui ua ike ihu K' 0 Hamepile i ki- £e>>he o ke usa kona poohiwi akau, aka, a* Ie (oia i nana 'ae i» m a ua hele pololei 'maila oid ana kahi>j Piilaikala ej waihoann, " I Wehewehe āe fa oia i kona kapa' la' la oia he eliua paka Ipoka nna k >na kirio 4 a ua make |ota. ttt2li ae lu oiā h nana i aoo . j Ipoe kana«a aa pau loa lakoo i ka' ! m&k'e. a h€ kupaiuali» keia pi> |naahunehune »na ona'ia lakou, j Hoko o keia wa ui hbs o aila o », ka naoui o na leo o 1 kekahi po« »ri««ft'ho, o kooa wa no |ia i -haaiele awiwi aku h) ia jNūia [ » hemo uiaila iwaho uoe kuna iiiahao ioa o ke kuena «ku keiu o na poe powa e ake aua e h"puoK' iaiu. I kona lieeoo nna aku uh ik« aku 'a keia i kh' ' kajr;iii Hik'koki ;me kondP uiau kaoaka, n ike uu %gu la uo hoi o,irt i ke «oena iho o ko Paiaikaia uiau kaouku he ooe lawihala_lafeou «a ba oihan'a makai. I ka ike «na mai o Hikikoki ia, H<«u}epile, ua pane maila oia. Ala i hea k'rf nui o lakou nei ame I Polaikaia ko !ak'>n poo? ! lakou 7 ka make, wahi a * (Aoleipau.) ! 1 • •