Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 21, 18 October 1923 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA LXVI KA HOIHOIIA ANA *0 KA HOMK ''E hoomaikai nui loa ia aku ka inoa o ke Keikihip<f a kc Akua, ao ka Hoola hoi a kakou e hiiinai nui nei." Ua hooki koke ae la no nae oia i kaiia kamailio ana; a ua hiki ole iaia e kamailio hou aku, oiai, -ua hoomaopopo iho la oia i kona piha- maoli i kekahi hoomaikai nui, a ua aneane loa no oia e kukuli iho ma kela wahi' a iakou e hele ana, a pule hoo- • maikai aku i ke kumu nui o keia pomaikai i hekau mai maīuna o lauā me kana mea a kona uhane i aloha nui ai, oiai, ua Kohu hana mana maoll no ka hoopakele ia ana o Lugia mai ka waha mai oka make. Ua hoohana ole aku nae oia ia manao, mamuli o ke komo koke ana aku o lakou i ka puka pa e komo ai iloko o 'ka pa o kona Anakala, aua hoomaopopo loa aku !a oia i ka hoomalamala holookoa ia oka Halealiī o kona Anaka!a f aua ike aku la oia i ke ku makaukau mai .o na Kauwa lehulehu ma ka puka o kela hale o kona Anakala Ua hohkipa ia aku lakou, a ua hoomakaukau ia kekahi punee nani no ka hoomoe ana aku i ke kino o Lugia. Ia manawa hookahi no hoi i nana iho ai ke Kahuna Teroka i ka Lede Lugia, ai ka hala ana o kekahi manawa 0 kona nanā akahele ana i ke ano o ka hanu anao ka Lede Lugia, ua hoike ae la oia ia Vinicia, aole he kanalua ana no i ,kā hoihoi hou ia mai o ke olaj kino o ka lede"opio f oiai, aole r he pilikia ano iiui i hekau akuj maluna o ke kino o ka lede opio « ka akau. 4 Eia no nae e malama maikai loa ia o Lugia, oiai, ua ano nawaliwal! " maoli no kona ōla kino, mamuli o kela mai fiva<£ ka halepaāhao, ame ka maikai pu ole o ka eaihanu iā e ma kela halepaahao poino. E hoi mai ana no kona ikaika mahope iho oka loaa ana o kekahi mair la hoomaha maikai, Makela keena nani i hooma--1 imalama maikai ia ana e na Jykyi nani o Konineko, aihoopiha iahoi ka ea fke alWaiānuhea o ka vabine ame ka mtira, aiaka Hakuwahine o Urus& hiamoe maikai ana, aka, >.010 ia i liio i *cumu e haalele ai keia Kauwa nun'ui a ka L'Jgia i kona kulana kiai mawaho o ka puka o keia keena n ani. I ka hala ana ae o kekahi manawao ka moe ana oLusria, ua kaakaa ae la konn mau maka, a ia manawa hookahi no hoi ua hoimaila kona no<moo maikai, oiai, o kona hoomanao hope !o» aiia no, oia no kona manawa f nakinaki ia ana maluna o na kiwi • k* bibi ahiu.

Ua nana ae !a oia me na mal<a haohao i keia keena nani ana ..e moi: nei. ai kona lioomaopopo loa ana ae o korsa noonoo,, ua ike ae la oia i Jse kulou iho o kekahi mea mea maluna ona. a hoomaopopo koke ae !a no oia, aole oia he mea okoa* aka, o kana ipo aloha no e nana iho ana iaia me na maka r x>iha} aīoha oiaio. Mamuli no hoi o kela ano nawaliwali no o kona kino me kona noonop, ua manaō iho !a no oia, aole oia ma ka honua nei ia manawa aKa,. ua haalele oia i ka honua hewa, a eia oia i ka Home nani o kona Hoola, aeia pu me ia ka.na ipo aloha. Mamuli nae o ka loaa ole © kekahi eha i kona kino» ua nana ae la oia me na maka minoaka ia Vinicia, a hoao ae !a e ninau me ka leo nawaliwali loa. a mamuli oia ioa o ka leo o Lugia, ua kulou loa iho Ia o Vinicia maluna iho o Lugia, me ke kau iho i kona lima aka.u maluna o ka lae 0 Lugia, a kamailio iho la i keia matf olelo me ka malie, ae lohe ia ae ana no nae e Lugia, *'Ua lioopakele mai o Kristo ia oe, a ua hoihoi mai nei ia oe ia'u e kuu Lugia aloha." Hoao liou ae !a o Lugia e me ka leo hawanawana *ia Vinicia, atta, ua ano hiki ole nae, a "ta manawa i moe iho aī |kona mau maka, ahanu, nui ae' la, a haule aku !a ,i!oko o kekahi ;hiamoe maikai ana. Ua apono | loā mai la ke kahuna !apa'au 1 keia hiamoe ana o Lugia, a hoike mai!a i ke Kaukau A!ii Vinieia, e hiamoe ana oia no kekahi manawa, ai ke a!a hou ana mai, alaila, e a!a pu mai ana kona mau noonoo apau'E hookuu aku iaiar-e hiamoe. Ma keia aoao o ka punee o Lugia i kuku!i iho ai o Vlnicia 4 a r ua hoopiha ia kona manao me ka hoomaikai i ke Kristo ana e hilinai pauiele !oa nei. Ua pii aku ia kona manao hoomaikai i kona Hoola, a laua i paulele like ai, ae hoomanao ana no hoi q jvinicia i na olelo a (Jrusa no k ? a haawi ia ana mai o ka ikaika kupaianaha iaia, ai hiki ai hoi | iaia ka uhaki ana i kela a-i o ka bibi ahiu, Ua hoomanao pu ae īa no hoi o Vinicia i na olelo a na Lunaolelo Petero i kamailio mua mai ai iaia, e "hoihoi mai |tna no ke Kristo a lakou e hilinai nei ia [Lugia iaia," a ke ike io nei oia 1 ka hooko ia o ke!a mau o!elo a ka Lunaolelo. Mamuli o keia mau mea e nu ana i!oko ona, ua poina. holookoa ae la oia i na mea apau e hoopuni ana iaia, a ua hele aku la kona manao i ka Haku Kristo, a ua'hoomau aku la oia i ke noi ana i kana kokua ana mai, ae hoihoi piha ia mai hoi ka ikaika oke ola kino ia Lugia* He pinepine na manawa o ke Kauka Helene i komo kiei maj ai iloko o kela rumi e moe ana o Lugia, ao ka rumi pu no hoi a Vinicia e kuku!i nei ma ka aoao 0 ka punee, nae ao\e no [ hoomaopopo aku o Vinkia taia, oiai, ua !i!o īoa kona noonoo ma na mea pHi i ka Hooīa nana laua 1 kokua mai. Me he ala ma īa kukuīi anp o Vimcia ī keīa manawa, a ia no oia ke puliki i na kuīi o kona Hooīa, ae noho ana hoi ma kona mau wawae * īike me kelfahi o na wahine t M koho ai e noho ma na wawae o Kmto, >f Na'ka wehe ana m&ī n ke aīauīa o Ice kakahiaka ! hoaīa pu mai i kft noonoo o ' Vinicia, a hoi hou ma! īa kona inoonoo i Va homia neī, * «akti īa hoi kona mau manfid 'līunaokana mea aīoha e 1 ana m* . - - . -

AO

i Mahope ihooka hoopakele ia anaoLugia ma> ke poo aku o kabibi ahiu', ua hoi aku la ka huakai o ka Emepera tjo ka haiealii, ai ukali puia akuena; Augruseto o kona jilo alii. Ua Jaahai pu aku )a* no Kor na Kaukau Alii o kona aio alii i ua r£mepera puuwai makona nei o i Koma, ao Feteroiusa pu no keI kahi i heie pu aku me kona mau >hoa kaukau alii pu. Ua hoomaopopo ho o PeteroiuBa, aole ioa e moe ana ka maka o Tigeiiana kona enemi no ka imi ana i kekahi alaheie e hoopoino hou ia ailea ola o Lugia, ae ku ai hoi kana maka \% iluna o Peteroiusa. ! He mea oiaio no ua pakele aku la o Vimcia me Lugta, ame ka laua Kauwa Urusa, a aia lai kou malalo o ka kiai ana o na j kanaka o Roma, aka, ua hoomaopopo loa no nae o Peteroiusa i ke ano loli waie no -tT ka manao o na kanaka, ahe mea maalahi wale no ka hoohuli hou liaoka manao o ka lehulehu, a iiio hou no kela poe kanaka 1 poe ahiu punikoko, E hana ana o Tigeliana i na hana apau e hoopiiikia ia ai o Peteroiusa, oiai, oiano kona hoa paonioni imua oke alo aiii o Kaisara, E hoao aua keia Ilamuku mana piha o ka Emeperaekulai ia Peteroiusa, ae hoao pa no hoi e imi hou r i kekahi alahele e hoopoino pu ia ai o Yinicia me Lugi§. . * Ua hoi aku la o Nero i kons alo alii me ka manao ukiuki 110 ka hoopakele ia ana o kela wahine opio Kristiano, a he mea hoi e hooemi ana i .kona mana maluna o na kanaka, oiai, ua lanakila hoi ke koi o ka lehulehu no ka hoopakele ia o kela wahine opio ame keia kauwa nunui a ka Lede Lugia. Mamuli o keia mau manao awaawa iloko 9ua Emepera nei, aole loa oia i nana mai ia Peteroiusa me,na maka hoihoi, aka nae, ua hele aku la 110 0 Peteroiusa me ka hopohopo ■ ole imua 0 ka Emepera rne ka ole aku i na maka makona 0 ua Emepera nei, oiai/ ua ike i»o i ke alahele e • hoomaneoneo aku ai i ka manao ake mahalo ia 0 ua Emepera nei 0 Roma. "E kuu lani alii, ao ka mea hoi ana akua i hoopomaikai mai ai me ka ike haku mele, ua komo mai nei kekahi noonoo ana nui iloko o'u, a ke manao nei no hoi ia e hapai pookela aku ai i kou kaulana e kuu Haku Emepera. Eia ua manao nei, e haku oe i kekahi mele pookela no kela pakele ana 0 kela leAe opio mai l\ma mai 0 ke poo oka bibi ahiu E lilo ana ia mele kaulana au e haku a1 i mea hoopa aku i ka manao 0 ka poe Helene ma na kiilanakauhole o Helene au e mele aku ai t oiai, he poe mahalo kela i na hana koa oia ano, a na ia mele kaulana 110 au e haku ai t e kauo mai i ko lakou manao mahaio 11 ui ioa ia oe e kuu Emē.pera." Mamuli o keia mau olelo a Peteroiusa, ua halii koke iho la ke ano hoihoi ma na maka mak\iē 0 ua Emepera nei, oiai, t> Hrona ano mau no ?a. he ake oīā i ka m-ihalo i* mai e n» kanaka. Q keia nwkemake no &>i ona e he|e kaaheie i kek*bi kauhalē o mamuli noJ!a « i ka ia m«i. He ak<» !o« oi« ika mahalo i* mai e na kanakt 0 ke ao nei Mmīlope iho o ke)a mau olelo 4 P«Wr*HUjM k kam.tilb m4 1« uaßinej>cra nei i keU m-u ok-k> me k'a]fb ohot\t x, <A6le 1 j^u) " 7 - "K J ! - - 1 - " tr-_—