Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 25, 15 November 1923 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNALXVIII. KĀ LUNAOLELO PETERO

' 'Uoko o kuu uhane me he ala ke lohe nei wau i ka olelo a kuu Haku ma ka Lokowai o Tiberia." I kou wa opio, e kaliki no oe ia oe iho, a hele aku i kahi au i makemake ai, aka, i kou wa elemakule, alaila, e o aku oe i kou lima a na hai oe e alakai aku i kahi paha au i makemake ole ai. E kuu Keiki iloko oka Uhane, o ko'u wahi kupono loa i keia mau la popilikia, oia no ka noho pu me na hipa a kuu Haku i waiho mai ai iloko o kuu mau lima. Ua noho hamau iho la o Vinieia me ka Lede Lugia, ame ka poe e lohe pu ana i keia mau oielo a ka Lunaolelo kulana, a ua hiki pono ole ia lakou ke hoomaopopo pono aku i ka manao o keia mau olelo a ka lakou Kumu, a no kō lakou kamailio hou ole mai ua kamailio hou aku la ua Lunaolelo nei ~rtcel3f mau olelo. "Eia wau i na la hope o ka'u hana, ake nana aku nei wau i ka hoea mai o ka ieo kahea o kuu Haku ia'u, ae hele aku i ka home ana i hoomakaukau mua ai no kona poe kanaka. Ma Roma nei wau e kali aku āi no ia Ka.iea o ko kakou Haku ia'u.''

Ua noho hamau hou no kela mau Kristiano me ke kamailio ole mai i kekahi ole|o, oiai, ua hoopa ia aku la ko lakou uhane e keia mau olelo a ke Kumu a lakou ! aloha nui ai.

I kā hala hou ana o kekahi mau manawa o ko iakou noho hamau ana, oiai, ua piha lakou i na manao alolia no ke Kumu aloha a lakou, a ua hiki mai la paha i ka manawa e kaawale aku ai oia mai ia lakou aku, a mamuli oia manao iloko o lakou ame Petero pu no paha, ua kamailio mai la oia i kana mau oleio hope loa, a mea paha o ko lakou lohe hope ana ia i kona leo. ''E hoomanao oukou ia'u, ae hoomanao pu hoi i ko'u aloha nui ia oukou o like me ka Makua oiaio e aloha ana i kana _mau keiki, 0 ka'u wa!e no e kaniailio hope aku nei ia oukou e na Keiki i aloha ia, ma na mfea apau a ouUou ehana ai, e aku oukou no ka hoonani ia o kokakouHaku aloha." Me keia mau oielo hope loaua hapai! ae 10. -oia i kona mau Hma eiemakule, a hoomaikai aku la ia lakou, a ua kukuli iho ia o Vinicia. ka Lede Lug-ia, TJrusa ke kauwa a T,ugia, » me kekabJ mau -Kri liano iloko* o na pbe o kalhaU o Pt*eromsa. Ua maopopo iio ia laKou, o ka Hoomai-

kai hope loa ana keia o Va lakou Kumu aloha, ame he ala aole io no paha lakou e halawai hou ana tna keia aoao o ka Mnliwai. Kaawale ae la lakou me ka nui o ka uwe o Lugia me kona poe 110 keia Lunaolelo kaulana, ao ka mea hoi nana i kiai kekahi poe Hipa o Kristo iloko o Roma ponoi iho. He mau la pokole wale no mahepe mai o kela hui aloha hope ana o Vinicia, ame ka Lede Lugia, ua hoi mai la ke Kaukau Alīi Peteroiusa i kekahi la, a hoike mai la i kekahi mau mea hou ia Vinicia ma. Ua loaa aku la iwaena o kekahi o na Kauwa kuokoa o ka Emepera kekahi pua palapala j kakau ia e ka Lunaolelo Petero ame ka Lunaolelo Paulo, a he leka pu no /noi ma ia lakoba mai ke poo o ka Ekaleaia ma lerusalema, Ua hoomappopo pu ia iho la» eia no ka o Pētero ame Paulo ke ola nei no iloko o Roma. Ua manao wale ka Tlamuku Tigeliana o ka Emepera Nero, ua make lao Petero me Paulo iloko o kela mau mai luku ika poe Kristiano maloko o ka Halepaahao, aka, mamuli o kai loaa ana o keia mau palapala, j maopopo loa ae Ia eia no keia; mau Alakai oka Hoomana hou iloko o Roma e noho nei i keia manawa. Ua hoolaha koke iho la ka imi ana aku keia mau alakai o ka hoomana hou, ae hoao ia hoi ma na ano apau e j paa iaua i ka hopu ia, a hookau j ia aku maluna o laua ka hoopai o j ka make. . Ua kukala ae la ka Emepera ma kekahi leka ae hoike ; ana i kona makemake e hopu ia;

0 Petero me Paulo, a hoopaa ia aku iloko o ka Halepaahao o Mametine, ae paa hoi iloko o na la ekolu. E hoouna ia ana na puali kpa iehulehu e imi i keia mau alakai o ka Hoomanā" Kristiano, ao ka poe e hookipa ana 1 keia mau kanaka kue i ka hoomana kahiko o Roma, e hopu pu ke loaa aku, I ka lohe ana o Vinicia i keia mea hou mai kona Anakala mai, ua hooholo kok e iho ia oia i kona manao e kokua aku i ka Lunal olelo Petero, ae hoike e aku iaia i keia pilikia e ukali nei ma ko laua meheu me kona Hoa Lunaole. 10. Ua hoanoe ia iho la o Urusa f ae aahu ia hoi i ka aahu koa o ki poe Roma, ae manao ia mai ai he

koa Rorha oia, a hoouna ia aku la o Vinieia i ka Home o ka wahine kanemake Miriama, ao kahi hoi a ka Lunaolelo Petero e noho pee ana. Ua ukaii aku ia no o Vinicia niahope o Urusa

la Urusa e hele ana no kela wahi, ua halawai aku la oia me na koa lehulehu e hele komo kauhale ana, ae hoike ana i na' lawehala e imi hoomana ia nei, oitf #oi ka Lunaolelo Petero ame ka Lunaolelo Paulo, ao na alakai | nui hoi o ka Hoomana hou kamailio ia nei i kela mau la ma Roma, Ua hoouna awiwi loa aku la o Vinicia ia Urusa e hele awiwi loa aku i ke hale 0 Miriama, ae hoike aku i ka Luna-1 olelo, eia na puali koa imi ke; nee aku nei i kela wahie pee' nei oia, Ua uiqa?i koke aku la; no hoi o Vinicia mahope o ka' meheu o Urasa no ke ake nui no' e hoopakele koke ia ka lakou Kumu aloha mamuao ka hoea akii o na poe koa imi pio. Loaa io no aku la no o Petero e noho ana no ma ka halē o Miriama, a me m pu o Linuaa me Timeteo kekahi b ke keiki hookama a ka Lunaolelo Paulo. Ua alakai koke ia aku la o Petero me Linuaa ma kekahi alunui huna, ae hapai ia ana hoi o Linusa, oiai, ua ha'iha'i ia ( kona mau iwi e ka poe hoomami,

aua hiki ole iaia ke hele nona iho. Na Urusa i hapai*aku i keia Kauwa o Kristo, a ua ukali ia hbi e ka po iloko o kela hale o Miriama. Ika hooa ana o kela huakai holo malu iloko kahi wawahi pohaku, ai loko hoi o kekahi wahi hutfa i i?:e ole ia e ka oka Emepera, ua pee iho* la lakou ma iā~ wahi, a ua malama pu iho la i kekahi hui kuka ana no na mea e hana hou aku ai. Ua kamaiHo aku la o Vinicia i ka Lunaolelo aloha i keia mau olelo no kona pakele. "E kuu Haku e. e ae mai oe e alakai aku o Nazariusa ia oe i na puu o Alahana, a ma ia iwahi e loaa aku ai oe ia'u, alaila, [lawe aku makou ia oe i Anetima, a ma ia wahi hoi e loaa ai kekahi I moku makaukau no ka lawe ! ana aku ia "oe i ke Kulanakauhale o Napela. E hoomaikāi ia kou la I halawai ai me a'u a lilo i hoi ka oiaio au i ao mal ai i mea hoopomaikai mai ia'u." Ua lōhe ae la kekahi poe i keia mau olelo koikoi a Vinicia i ka Lunaolelo kaulana, a ua lilo ia i mea hoohauoli loa mai i ko lakou manao, oiai, ua aloha like aku lakou i ka lakou kumu aloha, a ua kamailio pu mai la lakou i Lunaolelo i keh mau olelo hoohoihoi.

''E huna ia oe iho e ke Kumu aloha a makou, ā mai noho iho oe i Roma nei i keia mau la popilikia. E lilo oe ma keia huna ana ia oe iho i mea hoopakele pu i ka oiaio, a ma oū ala hoi. e malama ia ai ka oiaio no ka pomaikai o k& poe i iohe keia oiaio ano pookela au i ao mai ai ia makpu/' Ke lohe nei nao Petero i keia mau olelo aioha iaia, a ua lilo no hoi i mea nana e noonoo iho iho ai. laia nae e. ana i kela manawa me ka hoopuka ple aku.i kekafci oielo ua kamailio koke mai la no hoi kekahi mau haumana e ae i aioha oiaio i Ka lakou Kumu aloha. M Mai kanalua oe e ka makou Kumu aioha, ae hana no hoi oe i keia ma ka inoa o ka Hoola a kakou e hilinai pu nei, aka, no ka pomaikai hoi o ka poe 1 lohe oie i keia oiaio, he mea pono e hoopakeie ia kou ola." "E a'u mau keiki aloha, aole kakou i ike i na ouli hikimua o ka manawa, ao ka Haku no a ' kakou e hiiinai nei ka mea i ike i ka mua me ka hope o na mea e hiki mai ana. E hoomanao pu no nae kakou aia ko kakou ola ana iloko oka malama ana oka Haku a kakou e hilinai pu nei, ao Kona makemake no ke hana ia, aole hoi oko kakou mau makemake iho." i

Ma keia mau olelo a ka Lunaoleio Petero ( aole oia i hoopaa akū iaia iho e haalele ia Homa a aole no hoi oia i hoike maopopo aku i kona manao e noho no paha i Roma. Ua loaa no nae iloko oo o kekahi mau mea e anoninoni ai kona mauao. Ua hoomaopopo loa no hoi oia i ka iuku wale ia o pa poe Hoahanau malalo 6 kana kiai ana, a ua hala akil kekahi hapanui o lakou ma kela aoao oka muliwai oka make a ua hoouiiku ia mai ka poe iloko oka Ekalesia Mamua aku o keia hoea ana mai o ka poino pauahi ma Roma, ua ulu maikai ae ka Ekalesia ma Eoma, a ua malaelae ke &laht;ie no ka oi i'O e hoomohāla ia aku ai aka, mahope iho o kela pauahi weliweii, ua hooili ia keia Kana ino; maluna o na poohiwi o ka poe Kristiano, a ua hilinai io no ka foe kanaka o Roma i hoopoino ia o lakou mau home, na keia poe 0 ka hoomana hou i hana kela hana ino loa, ao ka ho-a ia no ia q ko iakou huhu i ka poe Kriatiano, ao ko lakou kokua pu mai la iio ia i kela hoomaau weliweli !oa 1 halawai mai me na Kristiano. (Aoleipau)