Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 27, 29 November 1923 — NA HOONANEA O KA MANAWA KA WAI A KANI! [ARTICLE]

NA HOONANEA O KA MANAWA

KA WAI A KANE

Pane aku la o Kapilau. Eia no ia e noho kapu oe a e noho hoi i loko o ka mihi no hookahi anahulu, me ka noi ana i ko kaikunane poohuna i ke ao uli oia hoi o Kane-i-ka-wai-ola, e haawi mai i ke ola mai, ke ola loa, ke ola palena ole, no na pulapula i puka a laha i ka honua nei, ua noa a lele wale ke ola ia oe e Kane. Ua hoolohe maila no hoi o Ku-mukea-kalani i na a'o o kona kahuna, a ua noho oia i loko o ke kapu no ke anahulu, a i ka pau ana, ua hoomeamea iho la ke aliiwahine iaia iho e like me ke alakai a kona kahuna nui. I ka pau ana o ke anahulu, oia hoi na la kapu i noho ai o ke aliiwahine, a ma kekahi la ae, ua ike ia aku ia kekahi kanaka e iho mai ana mauka mai, me ka maopopo ole, "owai la keia kanaka e iho mai nei mai uka mai? I ke komo ana mai o ua kanaka nei, ua ike mai la ke aliiwahine o ke kaikunane Haku ka ona oia hoi o Kane-i-ka-waiola, a lele aku la a honi i ke kaikunane me ka uwe kaukau ana i ke kaikunane Ninau aku la o Kane: He aha keia pilikia o ka aina a me na kanaka o Kealiiwahine? He aha mai auanei kau, he makaponiuniu, he houpolewalewa, he hinaiki a lapee. Pau ke aho pau ka hiki. He "wi" mai o a o, mai uka a kai, nee ae ka la a maloo, pika o ka aina mai o a o, aohe mea ulu. O na lii kanaka, ua pau ka hiki ke hele, pau ka hiki ke lawelawe, pau ka hiki ke ahan, oia waiho malie wale no ia e moe mainei ma na papa'ihale. Pilikia io no wahi a Kane. O ko'u mea ia i hele mai nei e maka i ko oukou noho ana, oiai ua ike mai nei au he pilikia ka noho ana o lalo nei, a huipu me ka eeu o ko'u poo a me ka loku o ka poli o kuu wawae a naia mau mea i kono mai e hele au e ike ia oe, a oia au i hiki mai la. Kauoha aku la o Kane i na kanaka ka poe hiki ke hele, e pii i ka wahie, nana a nui. O ka poe hiki ke hele, o lakou ka poe e pii ala i ka wahie, he mau lau ka nui o na kanaka. I ka hoi ana mai o na kanaka me ka wahie hele a ku ka paila o ka wahie, oia ka wa o Kane i olelo aku ai e hana i ka imu, i imu nui. Ua hooko aku la, na kanaka e like me ke kauoha, a Kane ina kanaka. I ka enaena ana o ka imu ua kauoha aku la o Kane e kii na kanaka i ke akulikuli, a me ka makeloa, nana a nui, a ua hana no na kanaka e like me ke kauoha. Enaena ka imua, kauoha mai la o Kane e ulu ka imu a o ka ulu iho la no ia o ka imu, a o ka mea kupaianaha nae, aohe ike ia o ka ai o keia imu e ulu ia nei. Pau i ka ulu, a halii ke akulikuli hele a manoanoa ka halii a o ka wa noia o Kane i moe aku ai iluna o ka imu a kauoha aku ia e uhi i ka makoloa a me ka lepo, hana a nalo. Ua kanu na kanaka i ka lepo a hiki ole ke uhi aku, oiai ka imu e pii mau ae ana a kiekie iluna, a hoopau okoa ke kanu ana o na kanaka. Oiai na kanaka e ua ana no keia kanaka i kalua ia iho la i ka imu, ua pii mai la o Kane makai mai a hoolale mai la e hua'i ka imu, a o ka hua'i aku la noia oua imu kupaianaha nei. I ka huai ana oua imu nei, ke ahu mai ana ka ai ua om'a Okoa ka aoao o ke kalo, ka uala, ka ulu, ka uhi, ke pi'a, ka hapuu, ke ma'u a me ke ki (la'i.) Ku ka paila o ka ai, a noho iho la na kanaka e ai a o Kapilau ka luna nui nana e puunanea ka ai loa kanaka. I ka wa i moe ai o Kane i loko o ka imu, ua puka aku la oia i loko o ke kai a ma kahi ana i puka ai aia ma laila kahi oua wai

nei a kane e hua'i nei a hiki i keia "Hoonanea o ka Manawa," a ua kapaia o ka wai a Kane a hiki i keia la, a o ka inoa o na kamaaina e kahea nei i keia manawa o Awili, no ka wili pu me ke kai. Ua pau kahiko na hanauna he nui o keia kaha i ka hala mao, a o ka lakou mau ahan i hana ai oia no ke waiho nei a hiki i keia No ko ke kalua ia ana o Kane i ka imu i kapaia ai o Kaupulehu imu Akua a hiki ami i keia la, oia hoi o Kaulupulehu imu Akua. (A puka hou aku.)