Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 34, 17 January 1924 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

KaKu :a nc k' pohru*ikai 'o ko ka (Hoku Poe helahelū) KK KA.UA O NOOANU

M& ka auau ro«i ma uka n Honoluln na puali kn» o Kakoikopole a ma ka n r >a« skt hoi ma kai aku ko KaoaehlwAi mao pāa'i kog. Da hf.ois«o maikai i» ao Kamehamihn. muu *or m« m pn kaup6obiwt ame 'oa pu kuoiahi. Ma ka S oao hoi o KaUoikiipule, us lako co i keia ohu mea ksua o u.a haole, t &cle nae o ka Uwa m Hlo aku k«kahi roa« lako fcau& o »a bsclc i *»=!« 'i'o ana o kels aiaū moku o Ks?ens ! 3 *.ivi«v. bi iawe js ai t ns ha /'e <n . -' ; m&aaw* a moa ti e eii kaoa ia K •• «•<-!*-«•♦•«''! . He nui no oae na p■= ■ ti ko* ma k& aofto o Kaboikapo l « ■ uhi pa« j'a mai Puiwa &fea i 5 - i Kaimuobeoa, Laukaha, Kan?; ikai, Kanoniakapueo, a boea I*-a ,tku i ka uka o Nuonaa, o ka nui o na koa o Kelaoikupu'e i hoike īa i.ianawa o ka hooili k»ua ftōa t ua iioea aku 110 ia i na M»roo eiuB,-eitut lau oie eiisijft kaur,a. a m& ka ♦ pi^ia 0 Nīk tnana«*-a, u<j. hoea nko no ia 1 ks 9 000 koa- He mu .pn kuniahi no hoi i ko Kaianikoi -:ie i olelo ia'ae uei, a īKalhlo o k - »1 *kai aoa me Ra j> > > ks Alii Kaiaos s ao «euahi v ■■ «' alū ea.akaukau- loa ' * f •& ann o kela aea iais r «' lle uoi J ' 1 ;■ ' keia hooiii kau- :n» « - na j ke AUi Kamehii -i e o fi wni; an;e ke Aiii Kalj->»-* ••p'.ie «• M-ui 036 Oftbo t 9 he I" ■■ ! ' I 1 ■' ' na»- e la#6 mui kakoe i t.a hr»ike o ka kakau meeU.e Ke *. • a oia no .hoi ka mea " kao moulelo bope loa I ob ; **'• kekahi o'kaoa' m -nte . . uoopaa ai ma kana b.uke u.<- ;< i.< .'--.Kau lim'a ia* Ma ka hrrA 9 ,pah:» «»■ ;i -« mou'iL kaua ana, ua hoomaka ia ke kau?. mawaena o ns o a->:.o eiu ao na IU kuniahi n? mea kaua i hoohaua luna ia i k.a- hooiii kana "»*tn a mamuli paha o be kani kopi:;ai «- kela itbU pu kuniahi o ua uoao elua i - kapa ia ka iooa o-kela wahi o P.i?iwa a hoea loa Ejki i keia ia. I kela hooiīi kaua, ana inawHena 0 m aoao eiua, & ia oa wahine Alii o ka 'aoao o Kamehameha ke laweiaw« po «la i oa po kaupoohi Wii ae ho<i!eie pohu ana iwaena o koa o ka aoao 'o Kalanikupule, a ua oi loa ae no h&i ka makau kaii o ko Kauiehaiueha aoay ma ka |hcohana ana " kela kaopoohiwi, ai hoouwila ia paha kela mau koa i hooiaKo ia i keia ano mea kaua o na roa;jju!i o Ko lakou ike aku i ke «uo wiwo ole Turtrli no o no wahine alii o ka aoa:ī o Kamehameha, a oiai e nee puaii mai «na k«. Kalahi-' kapuie mau koa, a ht hana maalahi loa «a iieia o»au wahine A ! ij ke ki an» ako «mu pn kaupoohiwi ivraei »e poa kua; pumiiuln i k*hi h i I kfi« : k*ua hui kino o e i hoomaka : iuua ia»ii'k« kakahuKa. m ike ; mua ia no ka nui n k * nee ana n; k« m«k«* «> ts»> 1»om o Ke A!iī| KaiamkupuU', n iut lih« i.» iko ia o. k« < ! .akon i tres | komo mw* - l s t«' ,; i!ok ? oj ka manao o kek'«h; hai-.oAH >» p» j koa «» k A •: K >1 » «i.ppn'# y* īk» in«i 1;4 Kii!an« »vi ka aoao o t" * ' k'" ' '* 1 1 I ''" 5 *** auu u»£!- l * ! u.f. *.! ■ aipu SUi u Nh |-oru «««•'iu»» iim ka «"»0

0 Ka«.eb'i'j.« h*, H ai.i nf» iwaer.fi ( K«fU snau A)iiw*biDe e hoolei tiet 1 make iwaena <> na iOft o Kalamkupule. ae aUkai ib m*i an» hoi e A!ii koa Kaiana, o k# Wtthih« no kekahi a. Kniana, r»ia hoi 0 Kakupuohi, so kekahi ho> o ua Aiiiwahioe akamai loa i ke kipu an», ai .»o maikai io» ia no e kana kane Ain i na maoawa i hala aku la, » eia nae uu Ahiwahin? . Kekupuohi Ke hoohana oei i kela ike i ao ia iaia e kana kane K n ana. A ia ke alakai ana o kēia mau puaii koa wabine o Kameha, jxeaa ujjj3aio o keia -Miiwahine Kekupoohi, aole lua i kmne» iloko o k« Alii Kbtnehnineha ka man«o kaaalua 1 ke kolana oiaio 0 kei'a Ahīwahine o Hawaii. Eia o Kaiana ke hoonee mai nei 1 kona puaii koa kipu me ke aka-' mai nui, ae aiakai ana hoi i kela' mau koa malalo ona me ka noiau, : a afa pu no hoi ke oaepae ia rti>i! !« i oia e kona Hoahanau a ( malalepuno hol o laua ko mau koa i ouaa mna no i ke kipu kaupoohiwī, *l ka hoohana ana bē| i m pu kūoiahi, I ke kokokē lō* ana o keia mau puali kaua kipoohiwi o na eoao e!u*. ua ku aku ia o Kaiana i ka pu kaupoohim | he ekolu manawa m& kona QmfeOaja ao!eriie ho? o kft ku abl koke ai, a ia no oia ke | mai la i kana pfi r ao kona ak* nui | ioa iio o ke kokok* ioa aku la Ka« I m*ha«Bf ha, «« hiki ai p*ha ī«i» e Ihahā »{U i t& o~ , |<Qā'"pu • >• ■upoohiw*. Hh u.h» nnana helo ' i)(. ke kaawale m «W(,ena o ea iaoao kipo eIOH. :ne keia eha no i ioaa ia «a frōoik*lka lōa mai ia no oia e nee imua/a aie ke kulana wiwo ole o oa Alii Kauai nei, ua hoio mai !a oia iwaeba o na koa wahioe o Kamehameha, a hopii mai !a i ka pu a Ku« hiaiana, a i& Kaiana e hoohana hou ea&i i kn poke o ke!f« po i kai!i iaakneia, ua ki i« aku ia oia e Kaiino kekahi o na koa akaaiHi o Kameh imeha i ke kipu, a ua ku aku !» oia i keia poka ma ksna utia hnna, a hioa iho ia oia iln.lo, a me kela m&n ku poka ma kona kino, h me keia ku hon aea hoi ma kofm uha» ua ifeaika Iba aku !a ke kah<* aoa o ke kok »V a ua lilo ia i mea hoonawal-wali maoii i kona kino, I'kona hinu ana i!aic, ua ike akuJa no kana wahine d Kekupuuhi i kula hina ana o kana kaue ilnlo, ao koua awa no īa i haalele iho ai i kona aoao, a hōlo 'aku la n*e ke akeake?; ole ia inai ino kahi o kana kane e wahiu |&na ilalo. Noho ibo la o Kekuj poohi ke Aiasai wahine o ka aoao |o na Aliiwahine o Haw.aii u;a ke jpoo o kana kane alohe, a hapai ae ; la i «ona poo iiuna o k'ona nha, iae heii-iei aoa nn waiinaka aioha -kane o ka wahine, a nnna t.e ia o i Ka'ana me na meka ehaelm i kana |w«binp, h ao!e nae he hiki ke k»mcliiu) t«e iiii -ke'auu pa.upauaho ajsi o k« haou, a tee ia mau maka © nana ar,a * t?ana wahine koa j paio m'ai iaia- ua lele ioa ae 3a Koua hann uie.ka ««iho o kona poo iiuoa o ka uha o Kpna wahine. iMamua nae o ka iele loa ana o ke aho t» Kaiana, oa honi iho la no o Kenupuohi ) ka ihi o ke_ kane nloha, a ua liio r.o hoī kela hio hmna waiohia »aa k€la kahua kau» 0 ka maewaewa i mea houpa aku 1 ka puuwai o k* poe e nana pn mai aoa, a ua oleio la ua au« kaohi iho ia ke kipu ana o na aoso elua, a nana mai' la laknu I keia hio hiona manaonao, ao ka haawi aloha a«a o ka wahiue aloha i ktt honi hope loa i kaoa kane aloha, Ao!e o ka ika ole o keia Lahui o Hawaii nei i kt* Pono o ka olelo a ke Akōa i» maoawa, a oia !a Kē kumu e hlki nle ai e boīki ia ae kē aloha pook'ēle'o ka wa. hmb koa i kana kahe koa, H*» ko!ana pook*ta kti'i t Ike i» iwie» na o keia Lahul HiW»li, ae hōik# ana n5 hoi ! kē afto wiwo ol« 6 na R!»iwfchine o keia aina, Aia no ke ka.j« ma kekahi «oao' m«i e kaua kue ana \ k'a Ilakl) Al'-i ō kei* wtihiuv A!i?, ao'e n.ie ia i lilo i moa no ka wahioe e huīi kae ai l Kona Haku A!ii, «k», oa k«ra ku« aku !a s.o ».»ia i kaiui kane poooi loe ka wiwo iile, ai kona 'iWe 'ana i ka !iu ile pha ana o kana kane «hha ; ka p.tfca wai k-u>» jv»*p ako, a i?». K*

«a !«ritt'kl!« sa la fee *Kfh« kane, r. 0«, noonoo ole ae U ola i kfl īioniee © mai fti)R ioie, 6 na ho'o aku !a if»Bflna n na enem? o kona Haku Aln, a bftp«i Sf la \ ke pno 0 |tr«r>« polno, a hon! fho la \ ka hori feop« oke aloha olaio i %t Iho 0 tr« knne # m<»k* »n«. He uioolelu WHlohu/ I" t>o keia O k« a!oh« muwien» o kr knrft k» w»ih!of!, fti ho!ke 1« hio ioiua <» k«hua kau» o e« mhpwwewa. ! i . (Aol'i i Phu.)