Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 44, 27 March 1924 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

mokuna lxxiv. KA LA HOPE 0 K\ EMEPEKA KERO U& 010 pc uiai la co ka manao hehena iioko ods, e he'ie aku | leragaleaj3t a hiojen ; iloko o kela Laifikirii o Ka p 4 oe a u* mstia<> no o ; «» e lawe. mai ann <>'» kela po* ! . o noho ma!Bfo o koi4» ac»u w»wae, puyi atele lakou, &i ko iakou lobe ana hoi i koi»a leo iani» alail»! e holi mai inkou a hoomana i»j», a hoopau ia boi ko' iakoo taanao hoooiana i ko iakou Akoa e hiiinai u>ao nei. Ma ka manao o keiu Emepera hehena o E !£»a, aole loa"he mea i ola watnui,ftki? onB. a ca akna i hoominohauo loa oiai ai u.e kekahi ieo t>itfieni nani lon, a ua haawl ia be!a teo i iw® B ' boolanski!a tiialari!i o ka hoiiu?," «oie tne mea kaiia*, afes, we ka niana o kuiia Seo iaai © ai oia i na kanaka lebolehu loa malaīo iho ona. I keia ana e u3an«o hehenu nei e ia ke k»lou uei ka honua iaoua o kona leo iani. na lohe ia mai la ka lon3 maikai oie mai St?pania eia? a®e ka poe Gatila « Farani, oa hooh'oi ae la ia laiEou a kipi CQūi la i& Hooan, ae hoolei aiii i ka auamo ksofuaha tnāia kkoa ako. I ka lohe ;sma o oa emepera ne ; ? keia lono hoolele haoli. & oa iilo iho Ja, i aiea hoohehsna loa iaia, a lilooU i wm ano pupule maoli, » 4w.awi ae la oia i ke kanoha iwaen* 0 o& kt>a malalo o kohs main, e loku aku i na kanake G«o1a e ooho ana, oaa Ruma h a»au la. Aole oia wale kona «hlana 1 kela laau la, aka. na hooheheoa ia kona oianao maoioH o ka i kela poe kioi o *Sepania me Galaba. Ua wawahi ia e ia kekahi maa kiaha nani o ka ha!e«Hi 4 a ōf auliee na kauwa-kopaa imua on me ka aoakaa oui» oia;» ua oih.> lakoo i ka we}Swt«!i uo ke ano uh e a)ep«ra hehena oh!. Eia oia ke nee loa aku nei i k * hopft o Eoaa nianawn m« ke «o rei i ? a hi&i ole itt Tige!)»nii me Hel'upa kehoomalieUe afeo inia,-a ia n>t*~ h&KH o ka uluko u.ini >u:u»nO u k>» em»pt-ra, u« hx»oaa«i»o 1« Kekah' poe i 4e Kaqkan Ani PtUrnu>s . ao ka Uiea h»fei wale no ke hu« — maJte!ie i n,a a»anat< o k» •iutop»ra- Ua ii>h# ii» ae Ih kn mauao o is;t •» !iian«o he!v^n« oei ih) k« hookuu !h at» uaa ua a!cduī o Konia, n« b«Joho)'>uj hiniu bv)Opaa ia «n* ma uP wahs p«a« lop, a f>o\t' wale oU wale r,n. #%«, na «lel. up !ā 0£ * Uuilu 1 ke ftepitaU o k* j\ <> Kou :i t Alekanid-r>» ms" Aiīrup^k*«,' n ua nae ia mauao «"nii ō Uk ( t mepera n».'i 1 mea f tjookunaua \ k« |

eoānaa o ka po« Sen«toa o R joiB. ia «io mai la k» a>aU b Q o ke!a pw no k» ia,i i aUhele e aku aī Ukou i keia eaaeiwra bfthen&j mai ka bobo alii aHa o Roqi«. 0' oa poe i hoopiiipili sko ewhope oj oa eaaepera nei i n* la i h-*l<f aku x j eia iaeoa ke uaoa aku oei iaia laa ■ ke ano *'he emepera hehena. T, j , I% o»aoawa i iohe, ia mai «1 kai ooaka a&a o Vioite|.a, ke. Aliikoa Kosoa 5 hoala i ke kipi isFaeoa o kekahi raau koa o Roma, ae iioho ana hoi ua& k&hi iuaeaao ftku ke Kuiajuakauua}e ukn o. Kenaa, Ika lohe ia aua o fea loake o kela Aliikoa Kip»., ua liie ia i aaea ha|ioli do ua eto6pera aei, a ,aa' knuoha se U oia i papa-aiiiiaiim n.oi io« uo fcooi* m e K,aukaii Ajii. »e u»uu{i pu ai no ka hookaawale ia ako e ka ioake AUikoa K.ipi i kona Haku Eipepera. U» melaajs ia kele pap.i-ahaaina aie ka h£.DG maoli, & ua !iio ne hoi i euea. hookauiaua aku i' oa emepera oiai, ua hioaeoi 014 |koua ieo lani inaua o na hoa&ī o ua ecuepera iiei. a ua l|io io QjO i mea naahalo loa ia nonā- Manao iho Ia ua emepera tiei, oa hiki wa]e no iaia ke hoopio wale i na waiiai ohuouu Alii Roma »ej kona 140 hiuueui, ae 'ike aku aua 00 naw kaoa e ka mea heluhelu Ike kehihewa nui ua etuep?ra liai« toko nei o Honm. < Mahope )bo o kele ahaaio* nui! k>a ana i haawi «i, Ua liīo ae la 1' ®ea ohumu' »10 ftekahJ poe i kon-.}] 'ole ia I keia uha»inā. u ua hoalai malo ia ee ta bra manao kipi iwaena ; 0 ma'u Lrgef;na koh. 1 ! I kekehi pu ad» emepera nei e j ihiamee ana naaioko o kekuhi o j kona mau haleulīi» ua hoea'ae ltJ kekahi hoohololio me ka awiwi loal 1 ka ftate«l!T, a'h'.jike aku 'k i aei» hoala kipi ame ka kahea &tm ;» a» KOaoOalehi KaT3ar.; k* hou 0 Ruin . Ua puiwa «e la u-S *m«pera uei i ka !eo huuwawa mawahō o b«leali'r, a kahea tD»fla oi» mai kona Wahi moe ■ma» 1 k'>na mau kiai puka o koun wahi ai'n', j aka, aōle loti he hwi pane nkq } j kona leo k*hfta, ua lih»Tc]& ia 3 h-,> 1 Ib oia e moe hoekahi "iloko ■> keTa ( haieaiii, a ua auhēe ako ia oa koa' tiai oka halenlii n buv pu aku l'<i| me na poe koa hoala fe J pi, a ua 'hookahi ko lakou uwauwa ana, j *No fea pane 018 ia aku o ka leo kahēa 0 ua £?mepera nei t ua ano' haalulu ae la knna k?no, a tlaj piha maoli oia i k a uī/nao ā ala mai !a oia me ka huli ae ia iwaena o na rumrf"ētiiī-' lehu ō ka halealiii kekahi o kana mau kaowa. Ike aku la oia i ke~" kahi poe kaOwa.kuapaa e hao ank' i na Waiwai 0 ka halealii, ae opeope ana t kekahi mau lakn uo.ka lawe ako mai ka halealii akU, Ai kori» Kamailio ana aku ia lakoo, u» poii iku !a lakou i fca ho!o a haalele fho la iaia lloko 0 ka halenlii » I&tou 1 iawe!»we ai mafalo o ka. eaie p6ta, • Mamuli o keia kulene ? leaa iaia i kela ma»BWfi, ha pīha loa 5a iho ia olm i ka makar, a ala' mai !a ha ieo «hewa i!oxo o kooa rutitīf\o no lana mau hana ine, ?ona pepehi Ponoi anā no i kona tnakuahme poooi. «i konn n>au ohnnu am? ka poe hoi i hllihai «ku iaia* l)a hlii pu ia feu hoooiiinHu ilo'<o ona no k~ia rutiu oleio h PttHroiUB.n t»ia ma kela U>ka lo» i helu — he!u ia ai imhn 0 nn ho.mi m» ka papnain» h<*J>e loa o ua K»mau Alii ne.J* Ai» pu 10«! 1» b(4i 0 kona hoomanao an» kana han» 'p. Kr sliano atne h* nku iit.a <>ia i« iHkun e tmi noa iala m» ko Ukux; 11a>a ahewa 4ati», ■■.« T ka wa hepe !•># haUwal aku !a ois n e ka><a toan kau<vi kuokop» 1 r ht n:jin h.>»!i'in ho» n -nn. *! u» rol koke m»t U keLi poe !ai* *j h:ulelf kvko ino l»ki>u l ka h«!ē*Ml^

ie fro! «Vti! lalkno o!» me koke ana i I?p !Cnfanalcatsi" h»fe o % holo akw h pee' «nawaho o %efeah! hnle <* ko ii)ā mā cbat6sio atn o ftOTOB. '• T k«ia loiiē «u» »o «ak °* het)ena ne! o Rcma ī ōiau *oleTf> eoaikai o fcf?S' ®ait kauwa Bnckfft &n«, nofe nd ofa ' #e koke aku» aka, aa karasTJln e"kd la no' oia ia lakon e }»wē jakn tftfa imua u kā hale om f «e'natftar«t lakoa manawā no p loh6 a,i ? kon» leo, alalla, o ka $at> "''nnlli o f kfta hoala haua&ele iwaena O Hooia. ■ Vh bollti> Ih o Paona kfckfih; '2rlc«nt mĀo KaoWu K\iosoa, ao!eloa ē h'ifeī iaia ke hde ako e hul me ' n» Sen*toa o Kom». b!at, ma'moa o kona hoea ana atec, imna o lākon, e ; ft»eha4 i# ana i>!» ē tSa katiakff! l!*o i poe hehena loa ! kie!a 'manawa. 6*ka tfafe no tfea loaa «oao,'8" kt \M '*kokē akii i kona 'wahi e palekana ai. Aia tnawaho akn fi6iie btina 0 Paooa kela kOoiuia ana t a Tie mea pono e"b6£fi lakon ! kela wahi tnan.*aa «> k& weīne ana mai o ke alauīa o ke kakah?aka. t?a ae al*fe f£ha' emēpera nē!j ā kooao iho Ta ofa l lekahi aāho &tina, iss 1 I>t*i i'Ttona «no, H ua Ohi pu ia h<fi kona tmk*, ei h!ki ole ai i na kinaka j beHen» 0 Koma ke n»na tnai iaia. ' I <fc« m*kaakafl nna oua mea i hpao no ko )akon maouka aku nD«i }teeia haleaHi akn, ua kau iho ta tHfcOf ooalona o kekahi mao lio o Lka baiel»o o ka haiealii, a hele Imāio" ako !a no waho oke knlana* ! kaohaie, ae hele ana hoi ma keK <hi [ Wuhi e manao ia e haiawai oie ako [lakoo me āekahi poe kan^ka; I ka hoea ana oae o !akou ma jka pnfea "nni-.a Nouielana, aa hala]wftt akaia lakoie auje ke»sahi poe koa e iealea ana, ai ka maalo ana ]ae o*Eeia hoakai o ke» poe hoo — | holo lio oke anmoe oa puiwa ia |»e ia ka lio e kaU ana 0 kft eaieDt |i Keaahi fcino ma>e e waiho ana , mamiia o ko iafeou alahele h«le Jak6 ne», a ia manawa i hanle ako 'ai ka palemaka mai ka makaaka» !o ka eaaept?ra, a oa ike koke mai ( n > K«la koa i ka emepera 5 a tna| kahi n»*! o ka hooho afe o ua ua haawi maMa oia i ke a'oha 'i ka euiepera, a huli ako la kona lalo i kekani wahi tue ka nana hoe oie mai i kahi o fca e hele BW. Pttfeeie Kku lf, lakou i hopa ko*. a hele awiwi aksi !*ko«" a puk;i' loa nko la Iwah'"» o. ks piakapa nui, a hnlo pololei aku ta hO ka ha!e ho«ia o TsfckaM 0 kani fnan «auw* kookoa, a he wahi no nae i ifte ia e kekahi poe nu r, %« aioalii o k# euieper»». Mattfua n»e o ko lukou h«la lo» aaa aku, ua lohe uiaopopo cdaj h» no ,fakou i na leo uwauwa 0 fet> Miulehu o ae 'kaheu ««)«. i *ti inoa'e O lehn lCt»isata i eu)ep«ra nolaktu, a'e kahea VuB ,hf>! n;e na' leo ahio oo k& ,-Baße o~ Nefo ka lofcOim>- po h.>! i kt»na p%hi hfsa i ke'KulHnwkauh&le o R>ht«T, ai K. nohu !« VoS e kofr"a leo no *«• puhi ta o It>mā i ke t>hi, 11reta tnati e K.h« ia net, n* niio haainln ae !a te kino o na emrptfw ni s !, *» ua ro&opopo loa ihr> |fa ota i koua n.ake ke lo *a oia i f neta poe e &watfwa leū nui i>?!. .A H pu uani la iia īUko uis» nj?ja haa» j «Oiia ohH; , .'a .ai km* u.eu hualuha hoi i u'iiua' iaia # a, un |.t'a*o Iho itoty> o us tanftt'ra Lei k«' ujn;mO tuhjS ōo kona hōo&t*U = sua i u)»ke m«tuna v Pct t r\ji\s'a ->!ai, in« no oia ke ōk iu i t at ß il4, ok* ,frt!• oo kt S»okio Alii • w*\ «I o Koujh ■ jk« aU Loua)kvhtit\ i iluko. ae h -ihoi .uu; Lwi l| n» "%*eai*B*o o kana ina.i b»n»J Cfr©foo «*!ott* on#.