Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 46, 10 April 1924 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

Kafcau ia no ponaaikai okoka | (Hoka Poe heluhelu) KR KAUA 0 NDDANU I keiA ooho ana o Kamehameha i ia Odhu» na lo <a r,o na pt«o®l «ioha ana mawaena o lau» r oa fcoōub« mai i ua makana mawaena o laiin. Mai>qpe oiai na h f 'oana na»i' la 6 Kanmualn i kona Hoahnn'im podc! i» K*ui&httīofani 1 Oahu, uoe na 4&&kaij& mwu i na Alii Ai—-» aaoku Aoa mawaena o lakoo, Ua b«Bwi pu U oo o, Kaunaualii i» Kauai i** Kameha —j eueha* a to paha ke kufōu oko j Kaooehauieha mnkenueke o?e i koikoi saua o na Alil n Hawaii, oiai, ua ifte maa no hoi oia i ka noaikai o ka manaO o ke Alii opio o Kauai\ I ea iphe i«na o ! Karoehajreba i keiu, as®tfßbiSaawi 'a-ma'.o aiii, aa \anfiaiho aka !a oia j kal Alii Hoahanau o Kaumunhi i keia oaau |>l^r>. "He no hoi paba Keia haawi nina o.ke AHi ouio o Kairf>' i aiqa iuaWo u'o, i na hoi oa -■ fctma w&ha $»ju<h do hor e mai, i na :paha oia ponoi no hoi ktti holo poaoi mai ."iei? a būi feino-* : ia hoi uiaua ine ka mailīal, a īue ba lohe pu hpi i io rbai i| fea Muku o Kauaf me leo' pooui. Noiail», e noi oe aī kv> Ha-« &au ujua f ;eolelo aku oe iai», oia po&oi no ke holu uiai i Oahu ae kuka m£ua no ka haawi I* maioWMoku o K«uiai." Ua ae mai la o Kamahalola<ū i maoao o ka Moi Kaaiiheioueha, s ua holi hoi «ku }a oia »o »ta Moknpuni o KMnai e hui ai ioe Jtona;ĪHoahatjBU Alii Aimoku Kaoehial#?; , WtH* aoa aku i keia rsau olelo a no fca holo mAi o Kauiwualii. ua !i!o ibo I» is i mea we!a o kfe e na A!ii o Kauai, a ua ho'ke »e ia 'lakou i ko lakou •aaanao" pu*e *aaa Kamaha►neha, a aole hui e ae wale "ako i kan« ko!! lto lakou Wo! opio e ooa'i i Cahu. Ua puka Wflkahi tnan olelo aro haih*itf i» KamehVmeha mai kek»hi n k?!a poe Aīii Khnut, ae o!eio pu ana hoi i h(iokauc_o| Kam«hameha. a man»o paha o'a 1 tu oi at? kona ktil«na Mii i koKaOtouā!li, he miluan maikai no! kon», aka, ua komo oo «ae Uoko o KHumualii ke ano knnalua no keia kauoha n K<jmehatnehn i»iia ( oiai, ua !ohe no hoi ialtou 5 irjk mra \ hana 'a *ku 'a Keo'.ia Kuaahnuli. t»a Kawaiiiae. Me Īh ,ta]n heopanu" h^na i buua ia aku mBl»|na p.fc**J,>" i Noa j b«nau o k»u e tO!<i 1« | no ke aui m*kau n«> kfia hol» o K»uuiualH i 0 >hu e hni ai n « Ka-| uh iho la lo' Kaoai tm e aho uo ke kan»'| «ua olf' KatnfhJmehft 4 a * r h«i eae wahi n'ku' !' k uV* h^e-j a *t AHi KaōoehAOiuh#. S J *• W ,

He me® pono no ho! ia , iho, aole no io j Kaoiehameha i fc«fa pepehi t' I»kp6 la oaaluna o JCeot?a Ko«*hī)«i t »i|nai»i >* »*: i ke o K«waihde. n» h*«o no oia tt»a oa auo »p«u e hoopakele ia. ke ola o Keou» Koaahoule, »k«, oa taoa ia ukn k«la haoa pepehi iaia e kekahi o kona Alii koikoi ioa, 6.0 kelīahi hol * kooa Pu kaua nui loa, hoomanao pQ ia po hni pe elua fo3&kahifei o ka noho ana 0 "Kamoha«Mb* \t Oahu. a ia fla*o makahiki, ■m1 fe»>aia hoa uia i ke *!o 0 k« aina a tta palpai hai i na maka" e lawelawe i oa hana e pono ai li«roobu«na. la manaw* bockahf pa hoomakaukao iho ia r.o oia i kona, mau poali Roa t ae tjoolftfeo pooo ana iai'a me na eaea kaoa o na h&oie, o»i, oa lohe oo oiai ko Kat-i mualii l|ko i na pu t* na haolp, a' 1 he Alii opio boi i albha i» .e ional «X» * ui - ..i,. .1 % qJ«lo ia aule 0 kela heiona nni Q ka nqi o kona mau koa i hopij6|kaukau ai, ake, he helun'a <0 7.<>Do, a be 50 jp*>« haol« Uiata!o o iCa;a>eh&tut;ha, a Oe boi i ae ki aua i oa pu koniani. He kanaha kaua aiau tsi i«wi, a he eouj pu paliu. a no Ijoj oia 1 ka paud* oue fca poka. _ , iie 21 aiau iuokp kuna oni', Oi&i ' ka 10 lona a hoea aku ikeso t >oa t * |ai ooho alii ia e na haole me ku' juia«aukau i ka hoohaua 4u» i n«* pu' jkuui*bi i kau ia mwluim 0 k eU »>au| iiuoku Ua iaao pu i;u i ua! i waa peieieu, &i kupouo no hui n<) ika iawe a.n» i kuua wau.Apa lehtMtluna Loi o kela rodu uiok.i iehuiehu» ua ao poao ia k:<-.kahi pue Koa 0 Kttai«hamelia i ka ; uua tna oaea kafta ona He „tuiauii u*akß,uVau waoli uy Jcp 'K»,.. . meuamih»'iua lip anO ikke ole, & i£ffc uo hoi ao ka hooili kaun utV- | on». uae ke Aiii |Ca.y,u)Ua!ii 0 , Kaua, aole no'pah* e ! ka Poe 0 Kauai, oiai, ua taVo pnr,o' loa 0 Kaoaehaaieha i na poiiō ai oi akō hoi maaiuA <0 Kapmuā-i l "i . j M-iiuua 0 b<»na manao ans e 'kaua aku ia e tit?t* no hoi, me ke knikol feuna mau Alil 1 ]saua p Hawaii.Ua iho la ia | Kaoiehameha kekahi «uoku nui •uuaolij a noUa ka inoa o , "Lily*'Mre! M i a jta hoouka ia aka la aialuna o seia ooku nui a he' 20 'uau pu nun'ui,' _ J He mau haole makaokaō kaua no boi oaa ka aoao o 'KauoaaāH!, a ua «o lakoa i ua koa o Kaonaualii ! k<K makaukau hoohaeia I aa <ueā kaua 0 na haole, a na lako ma'oli no hoi 0 Kaumualii i na lako kftūa 0 na auo iike oi>, wai ka pu pana —; pana liilii, »i na pa kuniHhi o kej auo uuuui, Ua ao ia k«i& uyju ku» 0 Kauuiaalii e keia haoie" *j>qUq pu ao keia poe| huuie oo i.hodutu nku. i ka mauao o . : Afii opio 110 ke Vu] e bann akn no 'hoi ia Kaaiehaiueha ke k»i m«i oia e kauu ( ia Kauai. j I ka ike ana 0 Kaiueljaoqeha jj kouu o»ukaus«u n m, ke kuj aku e kaua ia Kau»!, a '>ia f tt}'o | &a maleahiui 18Ō5, ua m .1 1.» ke*uhi im»'iiiKu 1«, a> krp t w 'noi e na k&nHKa i.i'rti,iū ?a h*>Hi i knu.*' Ua'hiohiw keknhN Aiii ko R>»i o hoiia 'Hio alii i g*-)H ft!/0 UIW, Mamul'i o keia su«i lah», uah»n!e pu iho ia ka'nianao k'li k«UA 'o Ki'. uiVhaffit'h< ia Rau«i, a fe imp ( ,1m r huopao i kflt« manno t* ki! n » ; < Khm*\ «ka, 0« kal! «ho !a "»s n » ikekah» u,«n»w,i \\n.ioii<>, He'nui! }mi *o mau i Imsk6 i keii mai '*o*iv>," a t>« uuīj f pu tw hol na Alii pukaue 0 • 5 t lilo i h»ahi u« koiu m.«J U#īiu. Wla kekah» m-u ■■ .!?-!•« i [ maih'o ii «e xm H hopt\ u.ai, ua| Ul-iin ia k-»iu* £ ka he| ;?00 koa \ k* U ? 1 «>- <♦." ā-- . ~-i - - 4 1* * -

ī t«!ft f hoen *fci (r«kafaf M'>ko ni!St s t 'B 1«? ronhi«fiß hol nn 1&» ea nos aku h n Ksm»hfltrilWtl' , %?fa K«p«f»8 Manu-a * t*we'taf* īI£MW » ai 1 aina o f£atfsl, aV?, ūa Kapena Mokn P«!ekan« I kfiia kol fi Kan>feba&f>bB. oTai, ba onaopope flo 1 Kela Kapena hē be!ffkltJ *eia R ke Alft Kamehameha no ka mauao' kilkaua no 1 Tre A!ii 6 STauSl. T ta tohe ah* nae o'kekahl Ifapet3a ; &tnerika nona ka inea o Kapeii*' T«odtso« t!nihih* p», ua hoīke »nf| h ol* ia Katne!iaiiieha f r»ana 6 Kif el Kanmoahi i a lawe t»ai iā!ā 1j»oa o Kaoiehameha." ~ ' oke kumn <» keia haole i ffiak¥* 'makē ai nana e kii o Kaumualil,' $' laweiawe arta ofi" I ka oihana kuat laao Hiahi, a aā ike oo ola" o 1$ * koaaa ana b keia enan 'AIH Aitool?B i#oko o\q kaoa, he ioea |e» w i l|a(ia oihana Ralepa aif. " • •' ''*'' T7 a hololo tsd kela haole *ha kona irroktr i Kaoai, a ua hui koka no me Kaomnalii» a «a ao pn ake 'Sa Kaūlnualii, e hoopan i ka manso kaua aie Kamehameha, 6?āi, t»e kōiana makaukaa lea o maha uiBf ke kaua, a'na lako hoi na mōkn kaaa e'kipa mai »1 eoe tra' ikailea i ka aina nltaaai. (Aoleipau)