Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 7, 10 July 1924 — NA LUA PELE A AME NA OLAI [ARTICLE]

NA LUA PELE A AME NA OLAI

Ua oīelo iā ma ka 178g, ua pabu ka pele ma ka lua o Kilauea, e kiola ana i na pohaku pobaba m a a nie na lehu a tne ke one, a maia pahū a'na u"& luku ia kekahi hapa O na koa o Keoua e kela lehu, oiai. oia e kaua kue ana ia 'Kamehameha a mai ia mauawa mai a hoea ; keJa la a kakou e nana aku nei j keia mau hana aiwalwa luaole ana fele oei he 134 maeahik» a oi, aj oka [ua keia oka hoopahu ana ina pohaku a kiolaJ pu ae i ka lehu lepo ika lewa Ma na hiohiona o na hana a us Madame Fele nei e haoa maiuei, he h;oua o ka mea ua huhu a makem-ike ole pahß e hana ia ak« kekahi mau haoa i hoihoi ole lo< imua oha. Ma keia hana ana a ua Pele ne 1 loaa ai ia kakou kekahi mei ano nui a kamahao loa. ma ki moolelo o na hana a ka j>ele ma kona hookumu ia ma keia Pa ( A-ioa. | Ma na kii a pau i pa'i Ia o ni hanaaka p?le. ame na ki; < ka lua o pele, aole }oa he manaff£ i ike ia ai o kekahi kino wahin* iloko o puoohu uwahi o k< lua e pii ana me ka ik&ika, elik< iho ]a me keia i pa'i ai iho la « ka mea paM kii. ' Mai kinohi mai o ksia waie nc ka mua loa nia na moolelo o Pel( i ike ia »i kekahi kii kin< aka paha'oha'o a e hooiaio mai «n> ina mea i kamailio nui ia m Pele e ua kupuna o keia lahui ike ia ma kona kino wahine ka naka maoli no ka hele kino ma. oli ana mii a noi imua o ss Konohiki kiai loto % i ike ia ns loko o Kaiuannlii Kiholo a m P*aies, i pau i ka pele e waihe nei a biki i keia h i hoike ne na hanauna hon o keialao Ha, wa i opio e nlu aenei. O kekahi mea uui 'no hoi a ka knu ? nounoo ai,' oia no ke "pii'' (ana) ma kona a kela poe kono hiki us kona "nul wale me k.: loaa o!e o ka uūaoe o Ke aloha |loko o lakou, Ma ka nana aoa iua moolelo o kel§ mau Konohiki ua iike loa k« lakuU mau haua i baaa ai oia no ka aioa (jp«) ku ole i ke aloha no ke noi maiKai inoi ia, a ma k»hi « ke «oi i hoonele ia, ua panai ia mai i ka uele like. Pololēl toa ka olelo a ka Bukv Hnl. *'0 ka meaanai ke uoi ku i ka pono r h© nele ka hope." Auhe no ooi o kahi uiele a iohe mai, o ka uile ia ke hel@ aia a koe wahi hnaahuua ole. a o aa a me ka pahoehoe ka mea i waiho ia iho i mea a'o mai īua Poe "pi*' a haawi ole iua ooi ku, pone a pau a aie na haua ku j na hana kokua mauana]eas ka ke Akua tn«u Uaos, O Kepaalani, oia kel« "Koao, biki' f « ua "pi ! oka U>ko o Pa•i*«. oia k« kooohiki, • u* api'» o ka loko o W*iaanalii a o Kaakoko ke konohiki o ka loko o Kihuio. Ma ka oioolelo 0 ka pau «aa a kein ujau loko. he Jike loa ban* me na baH W ina ī ifce i* •ae lik«* ole 110 hoi n« uituawt oka ht>le au* iuai g p c i c aQO 1 kana mea 1 ai a 'aoo, le ia ana o , uoi m hoi la ua wahUie ncs * kaua Kakei# *4.. Wuiw* a hoaiuaka mai U * puhi «a n«he?tbcle a uiuohki • i k«t»«kai. 4 paiumi *# 1« n* niu l,»ko oa 9 h>o |j ikeia it ka Ui haoa 0] kt N»wale a ku i k»] «•ioua. ] : NolaiU k# «\» ke;* ui*u i* k*kv » a, \t p»>., > ke a| pi" \q« uoi ku i k« p>nō! •00 ka h« u« W kaU* hope. 3 !t* !k« kaiw I*4 poioa i I ili Wai miliīna o Va hoaoa »«4 D e« iuapel .

He oiaio *\o a ur kau.mai na po i pilikiaj*nui a [weliweli luaole malanaj o ka,'bonua *nei,*Jaka,, aka, wikiwiki ak« kakou ia djatt mea be mau mea ino wale no U. He haav?ina ko ]ako« no ka poe iiooooe , he mau kumu nul n a luapele, e|kokoa anā i ka malnhia o fca honua. Ina he wai ko loko o kekahi gipubao, aua paila ia t aole n|ie be puka" kahl e hemo mai ai kona mahu, ka wawahi i» mai la Jno ia o i>a eoao o ka ipu hao e ka mana ikaik» o ka mahu, ka mea i kaomiia a nahaha no ka paapu loa.

NA OLAI Oke olai k a pepilikia wgliweli iua ole, a kamahao i ill mai maluna » nā kaniaka o ka honus nei. oaa popilikia eae o keia ola ana ua hiki ke pale iki ia mamuli o ke ano uoonoo a noeau o kan&ka aka, aia a loohia kakou i ke)a popilikia tne ke iino jke maka oloia oa like ka aoeau o ka mea naauaa me kekuhiEewa ok keiki ko!o-s»ole !a be mea e pakeleai. Mamuli o ka uoonoo o ke kauaka ua hookauwaia ke ahi. a me ka mahu, a li]o ko laua ikaika j kumu e hoopomaikai ai ina lahui o ke ao, nei. ; ■ ;-vj Na ka noeau o ke *an&ka i fcikoo aku a hoopaa mai Ika uila, ena ao kaalelew», a bo]»kalaka mai h<,\ a lilo )a i kauwa hoounauna ia ma na welelau a pau o ka bonua, maluna o na alanui ololi i hohola ia ma ka !li o ka aina, >. rpa ka lipolipo oka mca'n<*, me be puna weleweU ala a ka aauauaua, aka, auhea ia ka ike uaua i hockauwa| mai i ke oiai? Aoie ao}e ioa o &a! mea waie no nana ia i Hana. | Ua nni no na ano wehewehe no! o ke olai ana o ka houua! a ua ne he nui na mana| ikaika e hana mau ana iloko iho oaa. s Mamuii o keia mau maaa } ua hoanoe ia ka ili o ka aiua ma kau wahi a ma kekauwalii aku ao, aa uhi ia ka ili o ka ama e ke a pele, a me na maWai*. |na pu u pohaku nui ame t<a lu«t akea a bo. hoou oo hoi; Mamuīi o keia maua ikaika lua ole o ke olaj mamuii o na "uwahi 1 puka mai mai na lua ptU oiua Vkamanawa e waih\) aoa iloke o, k« honua. ua kaouii a līlo i me* ''Kinopa»,»' MawuH o ka enaena hou ara roai ok# wela poha aua, ua hoo-! ua ja ua !wi o k;£ iiouua # a hiH i koua ili kahi a kakou k-inaka e noho nei. - ' Ua «na ia ka man??wa o ka ua. 1 eetie ana o«» o!ai e kekahi po i a pa ike ia kona iele 'hlk^j hikivpflwae ana mai | ka I5 000 • i kat 5000 kapuai ma ke Sekon.a boo kabi oi« hoi he 17 a 50 paha mil»ka minate. E like me ka ikaika 10 keolai, pela ka lele hikiwawe »tiB mawae n a ona i w i oka honua" H« o® moolelo 1 kakauia 00 n» Hipele *me n « olmi, a me ua mauaw» like uk nla uiau haaa ā 0* luapele a me na oiai 1 hana ;i ko ka hoan» «ei, a ke waiho uel !ia mau moolelo i mau mea na ka koo e noono» a ioii aku i ka | mole oia mau m«« ake Akua 1 I hoonoho ai.

Ua be)uhelu kagou iea kauhale «• oa Uoua, na aī««, «okninini ua luku ja t •nai iā m? kā weiUeli |ua*k, a ua p*\\ p« me na ola lehulehu h« Linfr'» UUbaru, a me on po» ha h? mau mikliii a a eaUiooa MĀ*n#i e helnhelu kakou ao k* o n* olal t hoomaueue iha ! keii mokueuui aui o Hi< wiil | 1!« b3omakas« k« kau oiai Uu|Un« loa ma kei« inokupubi o H*wau. m* k« U o M*r«ki maiahik! libS. lilo ka e* hookuku hioieoi HUs? hoi ka heiu ' ua U|o uo M k« b«la \*** * KmmL