Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 12, 14 August 1924 — KA HOOPAA ME KA PUUKU O KE TERITORI [ARTICLE]

KA HOOPAA ME KA PUUKU O KE TERITORI

I ka hoea ana mai nei o ka Puuku H. C. Hapai o ke Teri— tori o Hawaii i Hilo nei, ai ukali pu ia mai e kaLunahooia Treadway oke Teritx)ri, ua malama ia ke kuka maikai ana mawaena o kela mau Lunanui o ke Aupuni Teritori me na Lunanui o ko kakou KālanB maUma o ka ninau pilikia o ke Kalana o Hawaii, oia hoi ka pilikia pili i ke dala, oiai, ua hoole hoi na Banako o Hilo tiei, aoleloae hooloaa mua maj i ke dala i ke Kalana, ae hiki ai hoi e uku ia na limahana o keia Kalana o Hawaii. Ma ia kukakuka maikai ana, ua hoike nmpopo mai la ka Puuku oke Teritori o Hawaii i kona manao kokua, ma ka haawi mua ana mai i na dala 1 keia Kalana, ae !oaa nae hoi ia dala maluna o keia kahua. "E Hoo hana keia Kalana i kona mau hoolilo e like me kona mau loaa, ae uku kuike ia aku na poe apau oke Kalana, a aole hoi e hoonui w f ale ia aku na hoolilo mamua o ka loaa mai. M Ua lilo kela mau o'elo ao maikai a ka Puuku o ke Teritori i mea maikai i ka manao o na Lunanui oke Kalana i akoakoa " ae ma kela halawai kukakuka maikai. 0 ke alahele no hoi keia e pono ai na kan&ka hana alanui o ka— kou, ae toaa ai ka lakou dala ma ke da!a maoli, ae hiki ai hoi e uku aku i ko 'akou mau mea e pono &t, ī kela halawai ana iho la no nae o ka Papa Lunakiai, ua hookomo koke aē la no na Poo o ka Oihana Makai he mau noi dala mahuahua, ae koi pu ana no ho ! ' e hoomahuahua ia na poe makai ma kekahl mau wahi, &i mau Lutanela makal hou ma kekahi mau Apana, a ka puu da!a mahnahua hou no kekahi mau lilo o ka Oihana Makai. Ma ka hoomaopopo aku i ke kulana hookele o ke Kalana o Haw&ii i keia la, ua ot aku ka manao ia 0 keia Oihana Makai o ke Kalana, mamua ae o m iw limahana Alanui, ao keia no hoi ka Oihana oi loa o na Hoolilo o hoom«opopo ia nei, ame ka hoo ia m \ ka kulaua pilikia okeiaKalana «o k« ninau data, 9m m<? i nana ia ia moa e na Poo o keia Oihana Makai, a ia tw ka pono « tur' ka !ak-K; haiwina dala, «Mai no «wo. o na lito Alanui oia ka lilo iKVkda loa no ka Lvmaik.-r: o na kanska apau, a ne poe hoi o hoomanawa nui ana i ka vfe!a mo ka uuk u no © kahi uku o loaa ia *akcu. a he loaa m*u ole h<vi.

Me he ala rna ka hoomaopopo aku ike kulana o ka hana o keia Keena ō ke Kalana, o Ukou no ka lakou i noonoo niu," a aole hoi iko ka lehuiehu pono lauia. Ua hele a kuapapanui na hoolilo o keia Keena, eia nae noi no kt dala, a aia no paha ka pono a komo loa aku kakou iloko o ke kuhohonu o ka aie, ae hoonele ia mai ai kakou i keli mau dala a ka Puuku o ke Tentori i hoopaa mai nei, ao ka mea hoi e lana ai ko kakou auwae iluna, ae loaa pono ai hoi na wahi kenikeni o na kanaka hana, alanui. Ke mahalo nei nae makou i ka hoole ana o ka Papa Lunakiai i kekahi o kela mau noi dala, aole palia 110 ka makemake ole e kokua aku i kela mau hana o kela Keena, aka, no ka noonoo pu hoi i kela aelike i hana ia mawaena o na Luna o ke Kalana o Hawaii me kela mau Lunanui o ke Teritori o Hawaii, a he manao maikai loa hoi e hoopakele ai i ke Kalana nui o Hawaii ma ka hele loa ana aku iloko o ka nenelu o ka pilikia "aie kaa ole." Oka pilikia nui e hoo'maor )po ia nei ma kekahi mau wahi ko kakou Kalana, o ka liio o ka hana o ka iehulehu i mea "piepiele hana kalaiaina ia, a hoohana ia aku hoi no ka hana lawaia paeaea barot?t" no na punahele. "Aloha no paha ka—• kou," wahi a Noa W. Aluli.