Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 14, 28 August 1924 — #HE MANAO KALAI AINA NO KE KALANA O HAWAII [ARTICLE]

HE MANAO KALAIAINA NO KE KALANA O HAWAII

(MAI KE KUOKOA MAI) Oiai fce kuleaua ko kela aae keia epaoa kobo, e"buopuka akea i feona neaoao kalaiaina, uolaila keia mana kohe e hoonee aku nei i kei.a wau kalaimanao, ke oluoln mai kon ahonui e ke kiai o ka iahui* e hoo— pufen ae aaa kan hiwahiwa. Ua ike iho la koo meakakau ua 6ekahi kope mua iho nei o kau SKi;okoa,'e hoopukapuka a kakoo hou ia mai ana oo kela, "Aelike Wae Moho Keoniaiana r ' e kekahi kalaiaina o Hawaii Komohan», noiaila an e pane &ku nei uie na hoakaka a'u i eaanao ai, e hoaiai pono ana ia i na Mana Koho. I na Kau Koho BaJota ka wa aohe i hooholoia ke Kanawai Wae Moho (Priti»ary. Law) a na *a ahahui o k»*la »me keia aoao kalaiaiua e wae na Moho uhai oihaua Kalaua. Ahaolelo Ter.tort, a Aupuni Makna e wae i mau inoho na lakou, he oiaio ua hooko xsau ia ka iini o ka ''Aelike Keonimaoa" a ka Aoao Repubaiika e na laia i akoakoa aku e puunaue pono i na Moho S?oatoa 0 ka Ahaolelo Tcritore, he elua no Hawaii Hi&im,. A uo ka iko o na aiakui aeao ame kekaoi poe uoeau o ka i ka po'ipo'i aoae ka unu — unuia o fia ihiihi o ka uiaoa koho haloka o sa lehulehu e «kekahi uiau anunu, uolaila i nauia ai be Kana— wae moho (Priaaju-y law) e ku uei 1 keia la, e waiho ana i na aioho na na lala o ktla auie keia aoao kala* — laiaina, a Kuokoa paha e wae i ka | lakou moho. a mau moho ma k e laiou uioho, a mau moho ma ke koho aua a ka lehuiehu. Nolaila e ike iho qo kakou na be mea makehewa ke kankai ana aku e wae mai |ana na Mani Koho o ka Aoae Repuba* lika o ke Kalnna o Hawaii oei, j elua Senatoa no Hawaii Komohaaa i k«ia kau iho. loa e i«e aiia na mana koho h® maa moho auo hemahema ohohia ole i», ka k& Aoao Repubalika e wae m mai Hawaii Komohaua mai, ina hoi uo &a manao hooko v -i ka Aelike Keouimana, a he mau moho kupouo ka kekahi mau aoae KalaiaioH e aku i wae ae, alaila he mea aiaopopo t haulehia ana ua moho & ka aoao Repubaiika, no kela uhai wale aku uo l ka Aeiike Keooimaaa hiki o3e ke kau iiiwai like, no ka pono o sa aoao Kaiaiain*, a he oaihi m»ke ku i ka hoka kolaila, ina he mohu a mau Moho kupouo loa Vo Hawaii Hikina i kapaeia ae, i kuhke boi me ka euauao o ka Aelike Keoaimaua. Ke wawaia mai nei me na h >oia kupono o Robsrl Hind, Akina ame Kfwahft n« Moho & Hawaii Komehana ka aoao Repohalika n o Jame« W. ja»6sell (Luk«U) ko Hawaii Hikiua» no— iaila ®», * o*a maukini makaaina — na o Hawa'i Komohana» ina e uha'ana kekahi Heiuna ano lehulehu o kakou i ka aelike a w«fla o Hind me Kawaha, a ī Akina, a o Alio» paha m& s H\nd. aolt loa au e ianalua i k* e su» # e lele oko* mai, ana ke M\\ laUwai o ua KohaU X Kranc »k« ua hiki no U« papi no kai kaulana o ka ainK o KapanAi, aka ua hiki un % h* 'na oīs « koho in\no la, an» kU i —. | "hoopul»— r>vtU W*wMt. a ka mm V m*a mm «mi I V*»la "O iviV* kmi— maln, Iw honmUnnU ira oti tna wi * \ ,>1«. « ik«» Cv?. M ,\ka no ka - Ana U, aka h v. # w«« h lehoUhu U Lukt!a h<» loio VauUoa m )\<* s*rs#t H<v. o ka !«!'u%ha mai k*U k?hī o k* *inm * i Wia k » H*traU Moku * K«a««> kou V »«» kau «ihaoWo i h*la a<, *oi* Wa * w«»A ka haiH>h«o<> ni ouni ko * >. * <r.* ia h > unaUaua aku kt«u *>tei t»au hahai olelo Aelik*

Keonimaua tm ka raea, ua hoololi 8 j h'jioi io« ia ua Aeiīke la e ke Kan»-| wai Koho Balota hou (Prionaryj Law). hoi e ko aaa iea manao o ka hapa —u<:ku o nu mana koho ma p ka wae ana i ehuv mohō mai H«waii Hikiua mai, u»fl ka hakilo ole ia o ke ana niua a lehia ma ka hu!i pon > no ka lehuleho, alaila he hooi lo» ana aku ia i ka huhow*. Ena mana k >ho he ninau keia» heaha na mea e hanaia mai nei i>o ka Olelo Hooholo a ka mea ham —> hano W. J. Goeiho e kauohal ana i ua poo Aopuni e noii ae, a hoene® aku imua ka hookiia ana o kela hoike a Horner e pili ana no ka pono o Sa poe Hi>rne Hookaonoono 0 WaiaKea, o ia hoi e koiia aku ka Hui Mahiko o Waiakea e pn.'.i maj 1 ka miliona iiie ka hapa no ke poho ana o na Home ma — 4Jouii o ua lawelawe heeheeuahema ana a ka Hui Mahiko. lōa o Lukela Kekahi h°« o k% Benate o ka M. H, 1925, aole e neie ke kaa ikaika ia aku o ka ninnao maikai o ka oielo hooholo i hiiia ae Lei mamoa, i maopopo ai ke nu nui! me ke au iki « pili ana ift ninau. hoopaapaa, Ihea nei ke kobo ba — iota ana o na mana kobo o Hawa i oei a hoio keia Olelo Hoohelo Keo. aimana? He aeiike malu ia no kekahi poe kakaikahi. Ka haoa uaauao o ia no ka irae ana ae i mau moho i ku ia me ka iwi kuamoo a i piue ole ia ue Ka auamn keleawe ina oo Hawaii Komohana, hikipf» akhU, a hemapaha ko lauā pap&'i— haie, akaina e manao ana na manao ana na mana tcoho e pooo no e ho - koia na iini o ka poe na lakou ka Aelike Keonimaaa, alaila o kau — hale no ia ooho ia ihe , ke koho balota ana» haawiia aku k a aweawe ua kaulai ia a mnloi. Ike iho la keu meakakau e a'o mai ana ka Nupepa Bulleotiu o Hoeolulu ia Hawaii ti«i, « pooo no k&kou« hooko i k« a'o aaa a ka Aelike Keonimana. 0 ke a'o īho 1m uo e liio i po« Rilsia, e iu hoi na inokahi kauna e ra!a ia oe e Hi% — waii, ua tike uo hoi la me k s mu— |mule ana o ka waha, p.iui ana i n» [ pepeiao, a uhi. haiuaka aua i ua [ maka m6 he lio Ih, aiaila hoouoho aKU ia oe iloko o ke&ahi papa alakai' a i oie un like no paha ia me ke kahea mai ia oe e komo e paina ' [»ia nae a pau ka lakou ai ao?. , i OKa manao nui o keia kal&iaina 1 0 ia noi e hookuu i ua mana koho apau lo.h, o Ke Kalana o kas:oo e | wae me ko lak >u manao kuokoa iho; IKa lakou mea i hiliuai ai. Wa* no l.ui uti Demokarata a pela'uo' hoi na Ripab<iltka. Oka wae nae i ua moho laeoo, iwi koauioo» la'wa'i': oitw, a ihup«ni aia ka han», saj oaea e UnakUa ai ka Aoao Kalai-~j * na, a ina nole ua alaftai o kekahi aoao kaUiaina e a*o i koa me keia uiao uaoio (wahi a ka haoie) o ka hope aku no o ka haha papnina w«Q ka mea e lo«a, a o Ra hoka k* ! puolo e loaa fna Keneral;t i ua la &ope, ! A oiai eia ka go*o Kepahalika ua ieuu 11« «1« uui halu poao ia ka, i *> oupe auauei ka heeuaiu i», * &*p«e ana i kahi ale iki 4 (ka pae aua ouka. Ila uwa la mai &c>i.au&, i« luuMuii. £ loue hou la aku au& { juok*i&. ma p«*« wahi ieo |Uoikeia e kou «uouui, MAUNAkEA |