Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 15, 4 September 1924 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

| Kal'au ia uo kv pomaākai o ko ka. | <Hoku Poe heluhelu) I v;y: _j :;; i Oia no hoi ke&ahi mea piii 4 loa | iaSamuela Paka, ai ka Ohana Alii hoi o Waimea, a ma ia Ka— eiem&kule mai i iaha mai ai, na moopuna iehulehu e ola mai pei i, i keia la ma Waiakea, ao kekahi ioia poe, oia no na keiki a Kahau-. olopua ma, a me ka Napeahi oiau i keiki, ao ka Ohan % no hoi o Ka— .eiemakule kekaiu o na Ohana nuj maoh ma Waiakea i keia ia., He oia nae manuli o ka ulia pomaikai i pakele ai ko lakou kupunakane mai ka make mauwale ma ka hoolei ia ana i'oko o ka kahawai, a ili aku ai ma kekahi wahi, a ike ia aku a hoopakele ia ; aela. Mai ka waha ponoi inaj | no o moolelo a I makou e kakau nei. (E kala ia i mai ka mea kakau moolelo ma (keia wahi, oiai, o ka pololei ka |hoi, ua hele ka Makuakane o I Kaelemakule e kokua i ka hana 'anai ke kuapa o ka o s Kiholo, a aole ka hoi i ka Lokoia ) o Paaiea) Ua ike i*o nae kēla Makuakane o Kaelemakole i kela ai ia ana o ka Lokoia o Paaieia e ka pēle, a oia no kekahi ma kela 'manawa i hana ai o Kaneham ha ji kela hana uhaupnaa-hiwa-paa, la ua ola mai no ia Elemakule a Wki i ka hoea ana mai o na kumu | Misionari a noho ma Waimea. f Ē ka!a la mai no hoi ka tnea 'kakau mOoielo no keia Kookapeke fioa ana akn nei. aka, o ka mea no nwiipilw ai ka moolelo 0 kakon e aneane aku nei e Hlawa mai, ahe mau mea pili no hoi i na mea kahiko o ko ka|iou aina aloha, ahe mau mea hoi i !oaa o!e i na Moopuna a lfe!a [poe kahiko i moe aku. I Oka mua loa no palia keia o jka !ohe ana o na Moopuna & iCa . elemakule o Walakea i ka .pakele kupaianaha ia ana o, ko Hakou Kupunakane oiai ,ka make | mai ika wa:, a eia ka ua hoo pakele ke Akua i ke ola o Kade .makule i nu-a hoo;aupai mai i u& t oliaim «UiMi.Lu e ola iiei uia iWaukkea i &cia ia, j oka mea hope loa paha a ka |fiMa " kakau" e hoikeike aku ai tm* k«ta mooieio o kakou, oīa . no 'piha kā mea piH i na hana 'mahope mai o ka make ana o Kamehiiiuelui, ai law ela*\ e U 4 e ua Oihana K&huna nei, ai ko - i kua ia mai pah.a keia mau mea o ka \ Moolelo Hawsi: t kakau I& ma ka jwakahiki Isoi\ a ;r.c ke ,hoI o kek&hi u;au hoopoiiopoiw I pu an& nia ia ;uau oleio i hgopuk% imua īa. h'" 0 llewaiu ke Kaimuasiu| o Kaineha;uehA i Va a koai o keia A ; ii kauiana loa oka l'a rinau aku !a o Hewahewa ? v> ,a A n i oke -Mo .Vlii oke Ain Op:e liho^ho, ke Aiu e Us>liO ait" j j l ? a pi!i keia s Hewahe^a! ro kah: e nei.e ak« al ke -UU UUoūūo* *.ha Ihh koua Ka l*ti*k i*aha r r?oue Au|>uui aku a* Ika o A"« i k^ia' s He\x u x \c UV v n,, ;;ih; .4 uo \ ; ;;.«>» v\v*o «a lie \v#>.e\* t % »

! t O oe no paha ka mea i ike ke | Kahuna. ae waiho aku no paha jka pane ana o kau ninau nau ponoino .e pane." I "I hoi ha pela, alaiia, i eiua ! hoi ha wahi e noho aku ai ke Aiii, a na oukou nae ia e hooholo loamal O Kau ka mua, a he aina kua makani hoi, ai oie o kohala ka aina kuehu iepo apaapaa." I ka lohe ana o .na i keia mau wahi eiua i hoike ia e ke Kahuna Hewahewa, ua kamailio koke mai la lakou, e hoi ke Alii opio i Kphaia e noho ai, oiai, he aina kanaka nui o Kohala, ao ka Aina hanau no hoi ia o kona aakuakane,

......"0 na wahi kupono loa iho la no ia e noho ai o ke Alū opio oiai, ua liio hoi o K.ona nei i haumia mamnli o ka q ka Aliī Kamehameha, a aia no hoi a ydu ka hoomaemae ana i ka aina o Kona nei, alaiia, hoi mai ke Alii i iioaa e noho ai ma keia mua aku.' ? Ua pono 1(» keia i ka manao o na Alii. Ika wehe ana mai oke alaula o ke kakahiaka i make ai o Kamehameha, ua kaikai ia ae la ke kino o Kamehameha i kahi e hoohana ia aku ai na hana hope loa maluna ona. Ika manawa e hapai 'ia ana ke kino o ke Aiii Kamehameha ma kekahi wahi i man&3 ia e lawelawe ia na hana hope loa'maluna ona, ua hoea ae la kekahi kanaka i ano uiuahewa koiia noonoo maikal no ke aioha loa ia Kamehameha» ua leie ihō la oia iluna 0 iie kupapau e lawe ia ana, a hoike ae lu i kona mae make pu oia me kona Aiii, ao ka inoa o kela kanaka, oia na o Keamahulihia, Aoie i ae ia aku keia manao o keia kanaka, a ua pale ia aku la oia ena AliL Aole waie o keia k&naka ka mea i manao e mak* pu i moepuu no ke Aiii Kamehaaka, o Kalanimoku no kekahi, ua makemake no oia e make pu i moepuu no kana Ha - aai Aiii, aka, ua paie ia aku la oia e Hooiuiu, aoia ka mea i ko oie ai ka iioomake pu o Kēiammoku ka makuakane o | O kaM i ia ai ka iwi o Kamehameha, a mahope hoi o ka hana holehole ia ana o ka io mai ke kino mai. iia lawe malu ia a ihowaaoe ia ma kekahi ana maloko ® W* toN»a o Ka!oko. a ua huna me ka manao a na!o loa ana, mahope inai nei a mamuli o kuhikuhi tna a kēkahi keiki a fke kiai o keia !ua huna. ua loaa a ua !awc ia mai la a waiho pu me na AUi * m mauka * Mauaa&la, ac waiho pu ana hii me kana pulapula mahspe mai o kona I keia ao ana ae o kela la i «s»«k« ai o Kamehaaaeha, ua hoo imakaukau ia iho h na waa alii, )wi tK¥>hi!uhi!u H i na po!oaWu |AHi kap«. a ua hoinoi ia ak>. la Ike Alii o|»o Liholiho no Koh&la, (•e hoi ana hoi ma ia alaa a hik: i 'k» o pau k& hauaūā o nw\e ,i; kc .Uii * Aole o ka onii*** la i liaiiA i& i* " iwum ao Mui kulua:a ; ka haiia la »w»enao na Ahi kkki* o kei« ama 1 ka c u:akc ai wua iho Ni ke k^ o Vc A»;. A^hiwk^, o ko4WI I'IO ke - k«M*i walu okoa & h*ki i k» * llaomMHMe :■* k*>i* K\ : k*» A^ - - - , -i,-1 T ~ a =^ r