Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 17, 18 September 1924 — "E WAWAHI IA ANEI KA LOKAHI O KA AOAO?" (Mai ka Nupepa Hilo Tribune-Herald) [ARTICLE]

"E WAWAHI IA ANEI KA LOKAHI O KA AOAO?" (Mai ka Nupepa Hilo Tribune-Herald)

*'E koi ia mai ana ka aoao Repubalika o keia mokupuni, ma keia mau pule £*aee mai nei, e hele aku ifcai>ahth barota ma ka la 4 o Otakoba, a hookomo aku i ko lakou mau barota no k« leokua ana aku i ka hana wawah l aoao, Aole paha lakou e noi ia mai sna ma na huaolelo lehulehu, aka, e hele ia mai ana lakou a koikoi ia me na huaolēlo "wai — meli." He mau olelo nae { "uhiuhi !au manlane ia," ai ukaH maa?ea ia mai e na pumehana ana, a me ka pai hoa - ioha ma ka poohiwi o ka mea koho barota. ' E noi maalea ia mai ana na poe koho barota o keia Kalana e kamakemakeo kekahi poai, ai ioaa ole nae ia lakou na iini kaulike no ka manao kuikahi iloko o\ ka aoao kalaiaina, ai noonoo ole, hoi i ka pono holomua o keia' Kalana, ai ka hanohano paha o ] ka "Aelike Keonimana/' ae' hoea mai āna keia mau mea i ka ! manawa e hele aku ai ka mea koho barota i ka pahu barota ma keia kan koho wae moho mua. UANOHO LOKAHI KAKOU 0 na poe e noho ana ma keia Mokupuni o Hawaii, ua loaa ia lakou ka pomaikai, ae, he po— maikai i loaa ole aku i kekahi mau hoaloha mawaho aku o keia mokupunu Ua halawai me kāi aoao Kepuba!\ka na noho hauoli [ ana i na manawa » h&la aka, a ua hana ia ka pom&ikā' o ka lehu— lehu o ka hana like ana o na Hoa o ka Ahaolelo mai ka Hikina me ke Komohana aku o keia Mokupuni, ae huki like ana hoi ma ka Ahaolelo no ka po— ' maikai holookoa o keia moku j puni, Mahope mai o ka hoohui ia ann | o keia TeHtori me Amenka, ua \\\* na har,» o na poe Senatoa raa ka Ahaolelo i mea nmhalo ia» l ka hoomakr mua «na m o keia ano Aupuni Teritori, ua ku liko ae 1a ko kn Hikina me ko Komohana. ae hoolilo ana i ka hana i mea pomaikai tike no keia Mokupuni holookoa. 1 ke kau koho barota mua !oa ih> o 1901» ua ike ia no he elua Senatoa mai Hawaii Hikina akn,: a he ēlu» no hoi mai Hnwaiī Komohana mau I kekihi kau koho hou mai, ua nlo aku \n mai; Hawaii Hikina aku ho hookahi Bonatoa. a ma llawaii Komot\ana; hoi ho ekoln 1 l .;no in.il 'a Vcu» no a«e;uu' «\n\o makAhik''. k? | kav. k u<u , <k>7 V.A | %%\A\ \a H ,i\V :V.' !u- o'iUA ai kok*h- k^h' 1 fco>n īwa». ua' l\c a hke knk»r.A H.wa '' H'.km* me Komohan* j

! Ina kau koho Senatoa mai mahope o ekolu manawa, ua kaulike ua Seuatoa ma na aoao elua, ai hoao hou ia uae keia wawahi hou ifi aua ma ka 1913, ai hoea mai ia! kulaua mamuli o ka make ana o kekahi Senaloa i kela makaliiki 1913. LH/O I AKUKF, HANOHANO. I kela maaawa i make ai kela Senatoa ma ka aoao o Hawaii Komohana, ua hoao iho la kekahi mea mai Hawaii Hikina aku e alualu i kela kulana i hoohaka — haka ia, aole nae i hooko i-a kela manao. Mahope koke iho no o kela manawa, ai ke kau hoi o 1915 ua hooleo iā kela Aelike Keonimana, aka nae, he hookahi Senatoa i koho mua ia ma ka aoao o Hawaii Hikina, ai ke koho ia ana o elua Senatoa hou, ua like me ekolu Senatoa ma ka aoao o Hawaii Hikina iioko oia Kau Ahaolelo. O ke kumu o kela lilo ana he ekolu Senatoa ma ka aoao o Hawaii Hikina, ua noonoo ole ia keia 4 'Olelo Aeīike Keonimana mafeua ae oia manawa, aka. ua pai no oia i kom kulana 1 kela kau. I ka 1917 ua pau ka manawa o kela Senatoa mai Hawaii Hikina aku, ai kela kau koho 11 a puka mai la, he olua Senatoa inai Ha — waii Komohana mai, ai kekah[ Kau koho mai hoi, aole uo hoi o Hawaii Komohana i onou mai i kekahi nioho Senatoa īiia ko la— kou aoao. oiai hoi ō ko Hawaii Hikina kau koho ia e like me kela " Aelike Keonimana" i hana ia mawaena ona aoao elua, Uo mau no ia kulana maikai uiawaena 0 ua aoao elua, a lioea ho la i keia manawa, a na kekahj "Malihini" i haule i kela kau Koho aku nei, a nana ka e hoo— haunaele keia "Aelike mana," ae hoao ana hoi «e wawalii i keia noho like ana o ka Hikina me ke Komohatia, ,ae hookuee hoi i ka hana like ia ana o ka aoao kalaiaina, a me ka huki like ana o ka poe i koho ia uo ka jfemaikai hoiomua o keia mokupuni holoo— koa, ae wāwahi ia aku ai keia rula o ka noho like ana.

Ua kaawale no hoi ko Hawaii Hikina mau Senatoa ma kela kau koho aku nei, a aōle hoi o Hawaii Komohana i komo alunu mai, a onou mai i kekahi moho Senatoa ma ke kahua hakoko heihei koha barota, aole no ka nele o Hawaii K.ouiohana i ka poe kupono uo ia kulaua, aka, »o ko lakou manao iiauohano no i kela ' 'Aelike Keonimana." ( HEAHA KA HOPKNA O KKI A HANA? * I na e Uuakila aua keia haua wawahi "Aelike Keonimaua," |alaila, lieaha aaa ka hopena e hoea I mai aua? K loaa mau ana anei iua , Repubalika ka tioho hana like aua [iioko oko lakou poai ponoi, oia hoi ka hana a huki like ana, ae , iilo ai paha ia hana like ana i mea e hoouiau ia aku ai ka lokahi like aua, ai ike ia hoi iloko o na ; makahiki i kuuewa hepe aku la , Pela anei? j I na e kaili ia mai ana.kela ku — ( leana māi Hawaii Komohaua mai,, ai loaa hoi ia lakou maluloo kela Aelike Keouimana, e lilo anei ia i mea e huua like mai ai ko lakou mau Lunamakaainana eha me ko Hawali Hikiua poe Lunamaka — ainaua? Aole anei hoi ia he kumu e kaeoeo ai lakou, a huli kua mai la lakou i ko Hawaii Hikina poe, ai hele aku paha ko lakou imi hou ana i mau hoaloha hou no lakou ma Maui, ai ole ia I Oahu paha, ae' lilo ai kē!a mau hoaloha hou ! poe| paepae mai ia lakou uu* ka lakou.

I mau kumuhatm> i Ile iKta kela ua ka mea koho ]batota e iux>?ioo jxmo ilio ai. j He mea keui uā ka jn>e o kci& 'MokuinmL uui e kāupaona jxnio ibo ai, a ma ka la koho b«toU\ e hoea mai ,iua e t>atie a\ Ukou paliu biitoīa i ko lakou apouo a apono o!c paha i keia hauA, O k* MOilO t kukaW akoa ue i koua iuauao t u& makomake oīa, ao konā mauaolauA no boi e \va wahi ia kela " AKLIKE Keoui . mauu'" u\iiwĀC*.iii o Ilawaii Komo i'k !!dwail tfiUua, ai lioo kskua ia '",ia«,io W AWilii nuiiu!!! o ,'kona akv hatHHia«o iho, e hiki uo kv L aku, ao'e 044 ' * -.'oonoo : ka pouo laula o tui jhx 4 1 mak.aiUAUA. Akā, o kona ake ' hauohAuo no k»nt i &ku ai k' pono ' t v>oko!a o u* jmik*Ain.o\i K r,(VMHV> jxn\o kA 'txy Ha'ola no keia \a K«» «oho kn\k*hi aua uo k* Ako h.i"o*\At\o $ k* «V?* ihvkAht i