Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 1, 28 May 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA X. * kahakakalua KUPAIANAHA "A maanei la e kala mai oe īa'u i kuu kamailio hou aku ia oe, Ua hele mai wau i keia keena malama o na pahikaaa like ole o na poe akamai ?oa o Ēuropa nei i ke kakapahi, ao ke kumu oia hele ana mai, ua hooholo iho wau iloko iho o'u, e kakapahi hookuku akamai me oe, a oia iio: ke kumu nuīo ko'u hele ana mai , nei i keia Keena a eia ka e hui kino ana kaua, ae lilo ana hoi kaua i mau f 'Hoahanau o ka Makakiia," 'E hoopaa ioa ia keia aloha hoahanau mawaena o kaua. ae noho hoaloha ana kaua, a ina no ma ka ulu ana mai paha o kekahi hookuku kakapahi mawaena o kaua iho, ao ka mea o kaua e lanakila ana, aole ia e lilo i mea e mawehe ke j!aloha mawaena o kaua. Ke manaolana loa nei no wan, e hiki ana rio i ko kaua makaukau ke hoolilō aku i ||R- makaukau kakapahi o na kahe lenulehu e hoea mai ana i mea ole, a koe wale fio kela ike pookela a'u i kamāilio mua aku n'ei ia oe," Ueeia kamailiohou ana mai o ka- Lede Farani i kela mau olelo , hope no kela "Kaukau Alii Pele- , kahe." ua pii hou ae ia ka ena—, ena huhu i na maka o E!evaire. 1 a ia manawa i hoomaopopo koke mai ai ka Lede Venetura i kela "hakumakuma luna" i ka lele inp o na ao hakumakuma o ka huhu," ao kona manawa no ia i ninau koke mai ai i ka Lede Alevaire i keia ninau. * Heaha hoi keia ou'e ano e mai nei, he mau olelo anei kekahi a'u i hoeha aku nei i kou manao t kuu Hoahanau maikai o ka ma — kakila?" "Aole au mau olelo i hoeha mai nei ia'u, aka, e hoike aku no nae wauia oe e ka Madame maikai, aole loa o'u makemake e lanakila mai kela Keiki Pelekane maluna o ko'u akamai, a aole no hoi o*u makemake o ka'u kane ia e mare aku ai, e like me ka*u i kukala ai, o ka mea e lanakila ana maluna o'u, alaila, o ka'u kane ka hoi ia e mare aku ai. Aole loa he manawa e !i!o ai kuu puuwai iaia, aka, ke nana nei nae wau i kela olelo hoohiki I paa a'u? Oia wale iho !a no kuu mea i ano e ae nei. E waiho malie aku no nae kaua i kela '*Keiki Pelekane," akenoi aku nei wau ia oe e hele pu hoi kaua i kuu Hotele, ua hiakemake loa wau e hui kamailio hon me oe, ae nakii loa ia ai pahn ke aloha ''Honhnnmi mawaena o kaua " A ia nae boi \ kou oluohi mai u kuu Hoahanau o ka makakila, Ua ae mai la ua Lede Farani nei i keia leo kono a Alavaire no kajhekika Hotelp, ao ko laaa īielē ak« la no ia me ka haalele a n.a iho i kela Keona i malama ia a t na pono kaua kaka-pahi o* ke au o Farani, t

Iho aku la laua a kau iluna o ke kaa 'a ia manawa pu no hōi i maalo ae ai ke Kauwa a ka Lt-df: E!ovaire, aole nae he hoomao{X)po aku o Hlevaire i kela kāuwa N.ibia ana, a me he ala aole oia i. makemake e hoomao— popo kela Lede Farani he kauwa Vanaka Nuhia na Eīevairo, a'; !a o Pabio a nalo aku Ia ma kona wahi e hele ana, ae imi ana hoi i hoa kakapahi nona, ae hoala maī ai paha i kond"ik,e kaka-pahi a ka makuakane o Ālevalre iao ai 'iaia, Ae hooko ana hoi i 40 kauoha a kona Hakuwahine iaia, E hookuu Ikāua e kuu mea heluhelu maikai o keia hoonanea kamahao ia Fablo ehele ma kona alahele, ae hoohuli ae hoi kaua i keiā hee ana aku o ko kaua moolelo na ka Ui Alevaire ame kona hoaloha hou ka 4, Lede Kakapahi kaulana loa o Fararn,'' ai kapa hooiianohano ia hoi e Parisa holookoa, "0 ka Molwahine o ka Makakiia." Hoea aku ia o Elevaire ma i kona horele e noho ana, a lele aku la hoi mai ke k'aa aku o ka hoiele a laua e tcau ana, alaila, alakai loa aku la no o Elevaire i kana malihini no kona mau Keena i hoolimalima ai ma kela hoiele kaulana loa o Farani, la laua nei i komo aku ai iloko o kekahi rumi hoonanea o Elevaire, a hoonoho ae Ia o Alevaire ji kana maiihini maluna o kekahi ona nohq, pulu nolunolu lQa o keiā rumi, a ia manawa hookahi no hoi i ike aku ai o Alevaire i kekahi mau leka elua e waiho j ana iluna o ke pakaukau iwaenia j konu o ka rumi, a he]e aku la oia |a ku mn ka aoao o kela pakau|kau, a ike iho la oia o kekahi o 1 keia mau palapala, ua kuni ia ka i "hoailona Alii o ka ohana Elemia io Enelani," ao ka luao ka palaI pala na kona kanaka no ana i , hoouna aku la i J£eiemania. Iluli ae la o Alevaire a noi aku Ila i ka huikala ana mai o kana imalihini iaia, no kona wehe ae i [kana mau leka a heluhelu iho i hoi i na manao oloko o ia mau jieka. Ua kunou maikai aku la |no hoi ka Leue Farani no ia noi ;huikalaa kona kamaaina hoo— . kipa. . ... - • f Wehe mua ae la no o Alevaire j i ka leka mai ke Kauna opio m;ai o Elemia, a eia na olelo o keia Jeka a ke Kauna Pelekane, "Lede Alevaire Aiavareza Aloha oe: E haalele iho ana wau ia Paiiaa nei, ae huli hoi ana wau no Enelani, ae hoi hou mai ana no nae wau me kuu hoaloha opio "Ka Haku Opio Walaka o Sutōwoleda." . Kou iho no me ka liaahaa Elemia. Lawe ae la o Elevaire i kela leka ana i heluhelu iho ai a ka Eiemia» a haawi aku ia i ka Lede Farani, me ka olelo ru aku i keia mau olelo. "E heluhelu iho oe i na olelo o keia leka," Lalau koke mai la no hoi ka wahine Faruni i kela a heiu , helu iho la i na oleio o ua. ieka nei, Ika pau ana o kana helu - helu ana a ua wahine Farani nei, ua ninau aku la o Alevaire i ua Lede Farani nei i keia ninau. "Ēa pehea iho ia kou manao no na olelo o kena īeka?" M E hoomanao mai oe e ka Lede Hlevaire, eia keia mau olelo ke hooiaio mai nei i ka'u mea i kamaiiio aku ai ia oe. E kl ; ana keia Kauna opio o Enelani i ke kanaka iwokela loa ma kaoihuna hakaka kaka-pahi ma Eneluni, a ma Ēui\pa holookoa no paha, a ke manaolana nel no 1 oi »\\au, V hiki mi\ no hoi i kou akaaiai kaka-palu e lanakila r u uiu u ke kaaaka opw.

0 ka kaua hana walē tk> ma. kc!a mua aku, loko hoi o koia man pule kokoke ekolu, e hoo maamaa aku kaua l ko kaua akamai kakapahi, ae hooi ia ao ai paha ko kaua makaukau mamua o kona, E kokua aku no hoi wau ia'oe, ae -kokua mai no hoi oe ia'u. a pela paha kaua e hoonee ?ku ai i ko kaua makaukau imua. Pehea ta ia i kou manao e ka Lede Jplevaire? M "Ua lilo ae nef'kaua/i mau Hoaloha oiaio loa, e ka Lede Venetura, a ua makemake no hoi wau e hoike aku ia oe 1 na kumu a'u e makemake ole loa nei e lanakila keia Haku opio o SuU>woleela maluna o r u. A he manawa maikai ioa no keia a'u o hoike aku ai i na mea apau no ke kumu nui loa a'u i makemake ole ai e lanakila-oia maluna o'u" "0 ke!a Ohana o Sutowole<3a, he Ohana enemi kela no'u a he ohana hoi na'u i hoowahawaha loa ai t Aole wau i halawai me kekahi o lakou, aka, o ka hana ino a hoomaewaewa hoohaahaa a lakou i hana mai ai me ke aloha ole, maluna o ka mea nona ka puhaka i hoomomoa Vu, ao kuu Luaui makuahine aloha hoi, ai liio ai hoi ia hana hoomaewaewa j a lakou i mea kauo koke aku i j kuu makuahine aloha i ka make, i ai ike ole ai hoi wau ia mea "he i aloha makuahine," a oia hana hoohaāhaa a lakou i hana aloha; ole ai i kuu makuahine aloha, oia ke kaupale mauna mawaena o. 4 makou a hoea i keia la a kaua e heluhelu neH keia leka. Ke manao nei no wjau e lawe pu ia oe me a'u i Enelani, ae ike maka hoi oe i kuu hooko ana aku i kekahi hana e hoawahia loā ia ko lakouola ana, ae uku panai aku ai hoi i keia ohana no na ehaeha a kuu makuahine i auamo ai, ai lilo ai hoi ia mau hana aloha ole i mea kauo koke aku i kona ola iioko o ka lua kupapau, | il kekahi manawa pokole no nae i hala ae hei, ua ulu mai la no kekahi manao ano aloha iloko o' u no kefa ohana Sutowoleda, a no ka manawa wale nō nae ia 'ulu; ana oia manao aloha, aka, "ua' i hoao iho la no wau e uumi iho ia ' mau manao aloha ilo|ko o'u, ae ?hooko aku no i na kauoha a kuū Makuakane ia'u, e alako aku i'. keia ohana iialo o ka lepo, ae lilo ai hoi lakou i poe ilihune loa, ae kipaku ia aku ai lakou mai kahj o lakou e noho hookano nei, ao ka home kahiko hoi o ko lakou ohana māi nā Kupuna mai," Mamuli o ke ano haohao o ka Lede Farani no'kela niau olelo a Elevaire, nolaila, ua hooholo iho la o Ē!evaire iloko ona, e hoike piha akui ka -moolelo b na mea apau, ae ike mai hoi kpna hoa - loha hou i ke kumu nana i hoawaawa i ke ola ana o keia wahine opio waiwai loa o Europa. Hoike aku la ka Lede ui Hapa Paniolo a hapa Pelekane pu hoi i ka moolelo'pih'a o kona Makuahine amē ke kumu o kona make ana i Ma manawa bebe loa n« o a hoike pu aku la no hoi i na hana ana hoohaahaa loa i kona Makuakane ai kupono ole hoi e mare i ka Lede Adelaina o! Sutowoleda. | 0 kona makuahine no hoi ij make no ka puuwai naha mamuli o na olelo uwahoa o konā makuakaneponoi, ao ka Haku kahiko hoi o Sutowo!eda, oia no ka ma kuakaile o ka Haku hou o kela ohanaikeia manawa, a oia no hol ka Mākuakane o keia Haku! Opio Walāka a keia Kauna upio o! Rlemai i holie mai la ma keiaj leka, ao ke kanaka opio hoi nana] ihoohaahaa ka ike kakapahi o' ka kaulana lou o Farani i. ke!» hanu kakapahi.' ! I Aoie l Fau} .