Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 1, 28 May 1925 — NA SOLONA O KA AHAOLELO LAHUI NO HAWAII NEI (Mai ke Kuokoa mai) [ARTICLE]

NA SOLONA O KA AHAOLELO LAHUI NO HAWAII NEI (Mai ke Kuokoa mai)

I M o w.a hoea kiuo ana mai _: li o r;Jk.-J s i ;nau hoa oka aha — , o u«- Hawaii nei, me ka j hele makaikai aua oia kela ame i k-::i mokupuni, iioko o na la aku ji« i iieiU, uia ka maoa.wa hookalii i hoea mai ai ke auiuokukaua 0 Amenka, ua inaopopo loa, ua 3oaa aku i kela mau hoa kaukauawai o ka aina mākua, na ike, ko na pilikia ame na hemahema o ke Teritori, aieakōu e hoomaikai iho ai no ko lakou lilo aku i poe kokua »ma na hooponopono ahaolelo apau i pili ia Hawaii nei. Ua manao kekahi mau makaai — nana maanei, he hana waiwai ole, ahe hana hoomaunauiia <3ala ke ! kipa ana mai o keia mau hoā o ka ahaolelo lahui no keia teritori... D kela kekahi o na manao kuhihewa, no ka mea, pehea na hooikaika ana a ko Hawaii nei poe e loaa mai na haawinā dala federala, no na hana hooholomua i keia teritore na hana i kuleana maoli ai ke aupuni federala e kokua mai, he mea paakiki loa ka loaa mai oia mau haawina dala, ke ole e loaa mua. aku na ike i ka pōe i kuleana ma ka hooholo ana mai īa mau haa— , wina mlloko oka ahaolelo lahui. Elike iho nei me na hoa o ko kakou ahaolelo kuloko o ko lakou hoea kino maoli ana aku, a ike ina pilikia ame na hemahema o ka poe hookuonoono o Walakea, pela na ma'i ma Kalaupapa ame na pilikia e ae ma na mokupuni lehulehu, pela iho la i maalahi ai na hooponopono ahaolelo apau i waihoia ae ma ke kau ahaolelo aku la i hala. Us ike mau ia ka hua o ke kouo ana i na hoa o ka ahaolelo lahui e holo mai no Hawaii' nei iloko o na makahiki e paa ana ke Keikialii 1 Kalanianaole i ke kulana elele la~ j hui no Hawaii nei, no ka mea kana inau hooponopono ahaolelo apau e waiho aku ai no ka hoo— holoia mai rio keia Teritori, aia mau ,kela mau hoa o ka ahaolelo lahui, ma ka aoao kokua mamuli mai keia oko lakou rke maka maoli ana no lakou iho, i ke kupo«o ame ka pololei o na mea i inakeI makeia e hana mai eka āhaolelo.

; Ua loaa keia ike ika Klele I<a — hwi JāTrctt, pe'a i ira poo o ko kakou aupnni % lerijre, uo keia knuni lehulehu he nui, ua pomai— kai maoli kakou i ka hoea kino aua inai iiei o keia poe loea kau — kanawaL no k& ike maka ajia tio lakow iho i ka kakou niau pilikia maanei nei. Ua ix>loīci oe t "Kc Kuokoa," a iio ia hoomaopopo tio hoi i ka loau 0 o HawaH uei aiao ka ];kk A!a Kuhio Kalauiauaole i kona manawa e ota aua ai hoo--kaawak tuau ai ko kakou Ahaolelo 1 "Ilaawma dala' no ka heokipu ana mai i na "Hoa Hauohauu o ka' Ahaoklo ma Wakinekoua," a Sciiatoa Kāle Luiki o Kauai,

H< ī*.. R Aki'ia nu h'.ii o KoUala, ;io Seuuioa liiia VaualUi no lioi o Hamakua i kakoo ai īm.mua aku iiei, ao Seuatoa J. W. ftukela no hoi i kokua ai i kona mau kau i uoho mua ai ame Se»aI toa Laiki no hoi o M«»ui i kakoo fai i na Kau i hala akti rtei, | O keia poe «enatoa ajKiiu e uoho | nei iloko o ka Alia Sena(e, ua hooliJo iho nei no i na daja lehulehu o ke Anpuui ma ka hele makaikai holo ana i Kauai, ai Ilawaii noj hoi, ai Kalaupapa no hoi me Kau~! nakahakai, aka, i ka hoea ana nae i ka Biia Noi dala no na lilo Hookipa i keia mau Hoa Hauohano o ka Ahaolelo o Am.erika, a he hana ol aku hoi oka "Hoopomaikai ia Hawaii nei," mamfca o kela mau dala i lu ia; af no n£ hTiakai holo makaikai ia Kauai tne Hawaii, alaila, mamuli paha o kekahi ma — nao ''Kue opu-kee-nioa,'" ua umi-a-puaa ia iho la Bila Kanawai noi dala no kela hana i hana mua ia_f ka manawa o ka Islele Alii ai keia elele hoi \ koho ia me na barota kiekie loa, ua pepehi wale ia iho la ua bila uoi da]a nei no ka hana hookipa mai i keia mau

j "Malihiui Hanohauo o ka Ahaolelo iAmerika/' ao ■ ka 'mea oi !oa no |lioioka eia kekahi a kela jsoe Hanohanb o ka Ahaolelo o Amerika i Hawaii uei i kela manawa oktia hana "Umi-a-puaa" •a ke Komile Waiwai" o ka Aha Senate a nō lakou boi kekahi mau inoaJ hoikejia ae 'a, a ua lohe aku | kela poe i keia "Haua helu-ai" o fceia mau Seuatoa nopupo haiki, ai hooi ae i ka manao "enemi pili— kino'' i ka Elele, ai ka Makua hoi nana i hookomo kela Bila Kanawai "Imi Hoaaloha no Hawaii nei." Hele aku la no ka ike kalanuna o ua poe SoloUa hanohano uei o Hawaii, a ka "Boe Apiki," alaila iii iho la ma aoao o Waikiki o ke Awa, ao ka aoao hoi e kuhikuhi aaa i "Hamohamo kahi ulu o ke ' 'iihu-awa.'' Ke mahalo hui aku nei "&ou jPokii Hoku" i kou manao houkaka e ke kaikuaana "Ke Kuokoa," ao ke Kilohana hoi oka Lahui Ha— waii. Mahalo! Mahalo nuii! Ma— halouui loa!!!