Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 7, 9 July 1925 — HE KUPAIANAHA PO MAOLI NO A KAULIKE OLE NA HANA I HANAIA [ARTICLE]

HE KUPAIANAHA PO MAOLI NO A KAULIKE OLE NA HANA I HANAIA

I *4 Nupppa k«i H U o liawiiH ame ka Lnoah<><iDou*.j>on< i knul«ni* Aiob# oe:— *—"E »e mai* īa'u nn ko'n kaoaeilio ana BriB ke f»rto j.iltfca a nntk kft ano he makanlnan» j Au.*Ttka oiaio iloko o keia T»ritori :u Hawaii e hoomalu ia una e kft H#® Hoku (i it» fchni tnaSu!»in o kH ! Aeto Amenie, k«t Horu© o ka Lh—nattīip, ka Rinfi frUO&OB si»e k» wiwool^. Ua heiuhelū au me ks akahe e a i ua awuiio i Ka&au i& ma nupep«t r Hoiui no ua hana *autik<s ole a na I Komite*Waiwai ame Hoo'īol'ikolo f» kh Ben-<t , * aa iks au i ke aoo o ka liiEuu paani pul\tika i' uaakemake ai e baua loai i ka Stbulfhu tna aa apnoa a iakou i •nsDan «i po'H kobo ! ka i]£!ele K".pub<»!iktt i k j kau koho i hak aku la 4 a ao ka haule "mk oua *UwflO'tieU nei haoa un-i )u i kekahi uaoa-kuh'i Kaiealiu Ua &elubeto uo hoi tca oa kolamu 0 fea Nupepa Kiiokoa uo na hana a fea Hale o na LuoamakaaioBntf aaie | ka Hāle'o qh Hao'atē a ua īke i ka i haua a i'a mau hule a *iufr i*i«ī &a ihoonoaka ar»« « hoea i ka pau aoa o !na haua Ahm'eio tna ke?si kao i I pai; nku 1», | O ka Napepa Kuokoa, oia ka I raipKpa i piha ina ht»'ia o Ahk— uioio o Dt oale a eiua i hoapuKi io eaa kooa mau kolamo, a malaila e. ike iho ai k» lehuiehu koho bilota a puni ke TeriWi mai Ilawaii a| Niihun i na mea i hanaia e poe a Vakuu i koho aha hele aka i ka | Aiiaelelu e■haua ne ka pono, ka p; - | maikai ame ka hoiomua o ke Teri — [ tori riii« na Kalana mai o a A uia ka nana ana a houoiaopopo iiuu, i ke kuiaiia o na■..hana 1 lawe — lawe :a e na noa o ka ame ke Senate aia he inau lik« ole uaa keia |naau hale uaa ka laua tnau hana i i&welawiei a\ . Ke leaiiao uei au ua ike oo ka | lehuieliu mai Hawaii a Niihau i na j haoa a.ba SetlBtoa aaie oa■Lunaiog-J Kaninaoa » hana ai a<yse sia hat j wina dii'a aie tua ka hi'ia aie lahui ij iieia eiua makahiki e he]e ak>i ne s j eiike lue oa ute» h ke kouj.te wa.~ wai o ka Haie Sen- te i naoa ai a i i • pono ia e ka Uaj,anoi o ua hoa oia haie, a i kue b>a ai o Senatoa S. L' 1 Desba Sr. o Hawaii, oiai iua ; a haoai a ke Komite Waiwai i noho Luna — hooiuaia ia e Kuo. C. A. Rice o, Kaua', oa ike maoli ia ka hena a kaulike ole a kela mau 1 hoa S«nttoa la'ia o k« Komite Wa j wai e Loonele 10-i btva ia Kona He<na |aole haawiua d tia uo ha;jn e por.o k ai Ka apana auie lia.iehulehu kauo 1 b>aiota oia apana nd ks» huhu Lunakiai Jo!ian R. Yates. B ike uiai ka iehulehu mai Ha— w&ii a N:ihau i ta hana a na S-;na— • toa o ke Komite Waiwai o ke S nati i ke kupaianaha aaie ke kaulik 6 oie o ka hana a keia mau Senat >a a ka iehuiehu i koho ai e heie e haaa j i kn pono, kaulike o «a lehulehu a j me ka holomuii o ke Teritori uiai o l* 0 ' ' ■.■> ■. I I* Lanakiai Julian H. Yates 'e ! huhu kohu ole si, »bila īluna aku ilaoka leholehu ame ka «paua o Kooa H«ma e ka ai ka inaiua o keia Dot> alskai kalaiaiua o,ka piie mo — uopoli. • i 0 keia ka :z;ua lonaia oa mo'ileloi 0 na o ka Ahaoielo i ike la ai, keia hao», aole tuai mua mai o k*' hookuuau ia ana o ka Ahaolelo uia ] keia paemoku $ Hawai?. | E hoikeike enaeli oiai «na in a; 'lehu'ehu o keia Teritori i ke kupoao| ole o keia p >e i mau al«\:ai uo ks! ehulehu, ae hoike mai ana i ka| nawaliwali mao'i o ka aoaa Repu — balifea «qa Hawaii nei e aai ai ka : kaika o ka a"s.» Oemokalaka, ar la-j nakiU asau ai ka Eleie D«moka!akit ma ka AhaoieU» Lahui. Ua !ki» ia ke kuo ame kh ajuno 1 Kuaehi, Akina ame Vauala i k& o*«Wi ia o kekahi ha*wi:u dala ma sa hila aie Unui, a Seuatoa S. L. Deaha hookahi wa'ts no kal ku aku maluna <* ka pipahele o kt« gen U a p.ūo iko k.« p :u i aon' luuuhauo o ux .uaknainana K 'h.> LMota o ka Hpan« kaolaua a pv. '-kv!a g K>>ua 1 ka lUu «ua «ka \ ka h ie o lalo« ( t ut haua kuai la u* kcg«.;uu*u* v Ūl

* * !i, . :i -s J, ,H r •»" iK\ |! tv»'.i.fe:i- a po .k*«!»i lt.u, e liana! l ■ s -' ar. • - h?irisi ai.o k-uKalii ail hiū&i o b(t kauiike„oie a nali o ka AhaoV,]n o Hav4iioji ki.u o 1U25 1 puu aku in. K.ike roai e ua ieholehu >o.bo , haioUol» Ki«ltD4 o H»wuii amt sa loaiia kobo hiluU o ku Apana o Kona Het»a t £a hana kupaiauaii» a na «enaioa ekolu o lluwiiii i twa — kewaee loa ai e hoooeu» lo \ ia oukou e Kona Hem», epainoli o ke Kftki—a;na moowioi, a book«bi wi-Ie no ou ii'oaioha iioko o ke Senate oia «o aeia aneia o ka malamalnma. a i foaa Poi i keia haawina pookela lo d oke eioha mokuhia ole aoua ka inoa a kakou e haahtO uiau !od ai ke senatoa eieuia6tulo o ka Ahu iē>«nate, ka oae» hauohano S. L. si>eeba, ao ke Ddnvei Webeser o IJawaii jua ka Aha Senate. 1 'O ke«ahi iuea ano kopaianaha maoii no hoi 1 ike ia ma k& Aba | Senate oia no Ka paa wule ia o na I hiia ana Hoa o ka Jl<»le o oa Lu—« | t'&a»akaaitjaiift s hala ka w» pouo a make hku lu, Oiai uoa ia 'haoa aua a ka Henat«», ua makemake lakou e paani polatika e hoopaipai ina hoa„ 0 ka haie malalo i mea e ioaa s ai u& > H&koo ia o ka iakou mau bila i ake nui ai e puka a lilo i kanawai, ao!e no nae i noonoo, iho i ka hooma — uaaun» wal" ia o na iauaani Āak o Ik* lehulehu un ka unuhi ana ame ke pa'i aua i oa hila kanawa 1 . O.ai o na hila a pau i hookomo ia ilofeo e na mauawa e noho ai na i hale elu* me ke dnla wale no e bunai» ai ia aaa bil», ne ka uauhi ana a elike »ne k« uui o na biia pela ka nui o ua 4ala elu wale iaia, a oia mau dala na ka lehnlehu ia aiau daia i kiola ewalu *ia aku ia i ka makaui me ka waiwai oK Ua ike iho at be 25 mau h'ia a Lunamak»»ainana Wiliiam Ko o Hawaii Huina i hoo»omo. ai, aoiej hoo*ahi i Klo i kauawa , a ua pau loa no ia *nau b'l« ī fea makp, oia boi he 21 bila i make i ka Hnk, a 4 i ke Senate. O ka mea &iekie k>a o »a bila i hookōmo ai o Andexpon. he 61 bila, he 15 i lilo i kaliHwai, he 37 i tnake ma ka %Jale a iie 3 i uiake nia ke Sen;itl\ a e ike mai kaaou i ka haua a oa hos o na Hale Kau Kauawai i k« Hfce ole o na hana, aohe naua ia ,o ke aka lehulehu,' he kiola a i ujs ka 11 ka k«?ia poe i huna ai, o o ;ka lua he hoopwipai i ;uea e ho r o [ai ka aoanao o ua p.to i oielo o lakeu ka man«. Ke ike al* oukou e Un lehulehu kobo baiota o ka Apan"a o Koua HLema i ka mah-.o o ua A!a«ai Kalaiaina o fea Aha Sentite i «eia Kau! akula i hoao ai hoMiele ioa ia kou aole e ioaa ia oukou he hnnt"- r huua dala no o oukou mau pilikia' a .\kiua, Hui?sU aoe Vanata nana 'uaka ueai ai ia oukou, aōhe' paue, aohe hoi leo uwaio no ke noi ans a loa» like ia pouo ia oukeu, n Senatoa S. L. Desha wale no kou lima akau kokua ma ka papa— hele u se 3anata, a o ka lima kokua ikaik% 4oa no ka paio ana e haawi ia ; naai i kiaha iM h>ithoi e hooaa&'U Bsta i ka puo i?->«k/o-h«-ba a koa mau pili&ia e Kona Hemai ka mu'o lau uoi, i ka pewa hi*o o ka manini. "He aioiu mai hoi kau, i ka Hale oua Lunamakaaieaue." Aua oiki boi oka ia,kou ifehaku muaioa ia i nou mai Ja īa oe e Koua Hema a mai pa oe ine, aole o kakeu hoaioha iloko oia hal» e pale ai& ma ke ano he &oko«, a hui me ua keouimana oka h «ie o !ak> a hala |iott ae 1& ka pohaku i manao ia a* j uou e p« ai.

| "Ca oieio ka H»bo t ua ka uiea j h*»U o)a e uou i k» pob«ko»" | K« umnao io uei hu « Hlo aaa ka | iakou ra«o mea i haua ibo U i p haku kiokio e kuia ai ko kkou U3a« w*w*e * a OAlaha iUlu uiai keia «a aku $o!« lo» e h&la kei» ka bo*k* on» m«a i «unlok»» o u» paiak o ka H*le Senate o Ha ~ wiii, $ieb o Hus«U nm k* a h *'■'!*•■! B»f Pao*nahttlu i uuahim <e Luua — kmi i>*vid K. uh «<* k» ol«i« * ttae i*. ilWiHi »o* *'lna w*« e puke i Se - « b«oikMi«« *n* *u <» !o&« n» f Miwhi* d il*. m» n* if»*hs * puni t«|i k*Ua*,/ <* \t tti» th> hv>s hu 9 n\iī *«* dat& t p\ - s *! k.i ti f ttki* o via s!»nn. a:ne m

r " " +iasf'.* o na apana u e nmt>f.w noi na i]iHiui ( inoino, #re. nh lima har.js ā? ka n3 >it<>u i^ o ka hihi, ftje.lt* bui !\«a i m apanja a hiki i; fe» apaoa o Koti» Hema, pa» Kj kn noh'puai leo iki, % o ke meu i ike U u« kaU ka lium ilu.iaehoyle lon nt.u ao]a liaaw) 7.ta Kouu Huuih.. kt)kahi. Pau ekolu 3euatua o i ke e k .u iiw lioaa iluua a kela olokea & Hamana i t4vo,ti>akuikau a? # tnan«o uo e'n ka ibo no, a pela hoi o Euaela ma i hooaakaukAn jnua ibg ia i ka atnanaeeli ia ai ma kn 1926 e hoea uiai isQB. ' , Ua rielo ka Huku "Me ke <ina e ana ia m«i ai pe'a e aua aku ai." Ua nui loa aku na haua auie ua manao pilikinu i hana ia uia lie Senate, a ua hoop&u wale ia aku kekahi naau keiki mamuli u na 'Aanao pili kalniaina. u*a ke, auo pilikino « huoa aku la iua huna keoniamna ofa, a hoopau ia aku la 0 Sarti P, Wooda o , Koūula f ume Thoe. K. Co k o Hilo. I E hoom«*opupo ih > e ka iehulehu 1 ke kohu ole o Kdjji_aur, ioa pela iho la fta hana e hoopau,Wdle ia §i na poe maikai a hew.i ole uia k& hanp, alaila, aofe keia be pono hpunui i.aauao a p iiole*, &ks, be hooponope no «uouni keia vo k'e j kakaikahi aole no.ka iehuhhu. I Ina no i lanakilu o Seuatoa Roba Hina, aole ioa e hanaia ken auo' nana kamalii a lioopaipai, olai, aohe haawioa oia ano i loaa iaia, aj aole no boi i maa pia ika lawe uiai iua| mea pilikino a panai aku i ka , iuo, a oia kana kalaiaiua e hana aku, si. *" j He kanaka kaulike eia me ku okoa anle hoopili mea a ; , a eia ao Robert Hinl an > a'uebflinaij nei no koni ano »mr kona kulaua ma kana haiT7, a'a no e hiliua/ eae hon inai «na no oia e hoio uo fca Ahaolelo ma keia Kau ae 1926. i He nui na mea ī koe a*u i 'pakt-' make ai e kait.au. no ka hoomae'popu ] aaa o ka leh'ulehp, ai hiki ai la' k«!tou a p>io ke noouoo'.a iktf iaa mea oiaio maoli ] hauaia» a oiilīa o ka h.-ipanui I<n p«ha o ua pie Voho baiota o keia kalana aohe p<iba be lawe pupepa e Ue ai iua hauaT h*na in m8 ka Ahaolele, a <>ia : ,, ua olelo ka mea kag*u o ke Kui.iko', i»a kekahi utanao e ana. i ut% Hoa vna Hale Kaukauawai. , *'Ua kipapa iho sekahi ina pohaku e puk.< hou ole mai ai lakou a pela no hot, ua ae kekahi [oaau hm i piiepae no e lft!n«— 'kiiaai," ; B hoomaoao e o'u mau hoahauau Koho Balota mai hjcuna |hou ijaa poe haiki o naua 'ole ia ko kak u eoau ao ko . iakou mau manao pih'kino te haua J i«, aole kakou e pono i keia | auo poe, ■ ■ ,1 -, £ kakau bou aku ana au i kekliUi tnau manao Waiwai nui uo ka heouoaopopo ana īa kakou axx\ keia wa *su a hoea i' ka ,wa balotai oiai o ka olelo kauUu» loa ;a na *upu«a «in keie, ! **fluīia no ka Ua, waeie e ke pula « ka n&ahiai.*' ! Ka Ohu H*»heo īua KuabiwJ likolu. i ■ Koo», Hawaii, īuae 25, 192^ , Houoiuiu, luiai 2—73 pae q ke«KaUua u Oahu i hook,yu ia aiu #ku uui «a ukui* e f ke V Oaiiu ai«a&ul\ Q ka ,u ke M Lttu*kuu ke Uoo%v»si uet i iekahi euiu, lituajuaua p latuo, ai komo vl« ■*> j*k.yiulo*a o ia ale 0 keia luau e aee *ku uei. :