Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 24, 3 November 1925 — HE MOOLELO NO TERZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TERZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole

MOKUNA XII KEKANAKA PAELE LELK MOKULELE

I ka ooahi ana aku o Beta Ki»a 1 kaia mau oielo a ua Kopaia Paele nei ia LutjmeiaKaaoika, ua pii ae ia ka uU wela i na mka o ke kauaka opi«>, aiaih, buii ae 1« oia n kamaiiio ako ia i keia ooau olelo roe ke oolea o kooa ieo» "£ oleio aku oe iaia i keia oieioi loa i kuu hoihoi ana tnai iaia mahope iho o kun ao ana iaia i Ke auo o ka )bie ana. a 'iiia aoie wao e ike mai i kou ku ae ma keia wahi au e ku uei- aiaiia, o koo lawe no iaia iwaena o ba pUhli koa Pelefeaue, a malaila oia e lt ia ai me ka maewaewa ioa. iK bcoko ana wau i keia eoau olelo a'u ke ike o!e mai waii ia oa eko ae ana me b i hoopilikia ole ia e keia poe koa Paele ona."

II ka lohe ana o ua Kopala Paele nei i keia mau olelo ikaika a kn iLut»nela opio ua hoopae, koke maik |Oia i ka mal»ma pooo ia o ka Wa — |hine keokeo e kona poe kanakfi, alnila, ua huM ae la oia a kamailio aku 1h imoa o kone poo i na olelo ano ikaika ia lakou, ae hoike do Rku ana i ka hoopai waliweli ma— luoa o kekahi mea e hoao ana e bana ano hoohpahaa i k« wahine opio k®oki>f\ O kekshi no hoi na kanoailio aku la iia i na olelo a ka L'itanf>i« opio i kamailio asu ai iaia oo kon* iawe ia «ko imua o Ika poe keo«ceo eli la ai «e hana ia j kekabi hana ano kapouo ole maluoa o kd wahine keokeo.

Haaiele iho la ua Paele nei me ka Lotanela opio ai «kaii pu ia no kskfthi <i pye m hele aua boi mawaeii» nku r> keia wahi pohaka laau, a* heie an» hoi no kahi o ka moKulek e waiho mai an», Iki hiki ana _aau i kahi o ka enokuieie ua pii aku la laua iluna oua mokuieie nei, a hoopaa ia iho i« na waw'ae a paa o Usan#ga a roe k& uhi pa ia o Kona mau oeaia me kekahi āiīani kokaa mak*, a pela no hoi ke kanaka opk» keokeo, I sa hoomaka Ana o ka hana o ka mikiiii e hana i kana hana, a hoomaka ae ]a ka on) «na o ka mokulele, ua hooeoaka aku !a ua paeie nei e uwa me ka leo nui, a me ka noke «ku i ke kahea tne ka leo oai, e pau ka lele aua, ae hookuu nku iaia mai luna aku o keia mo — «ulele. aka, aole he iohe mai o Lntanela Kamika i keia leo uwa o Usanpgn. as ka heomaka ana o k& mokulele e oni aka i k«t iewa f ua mak«make loa na Paele nei e lele aku mai ka mokoiele aka, mamuii wale no o ka hoopaa ia ana o kona mau Hma me na wawae, nia ka mea i hiki ole ai iaia ke lele akn,

Ua leio aku la ua . iHokuleie it' Lue ka* kikaha ana.nualmw o us kumu'aaui a ua hele no hoi ke Kopala Paew a piha u>eoli i Va oiair a u» «lia* ua hiki ole nae? iaia e hsoa i kekahi hana. Va ike ak.u ja oia i ka uiaa!o ae o na kuoiu'aao» a ua uiaaio ae ia laaa tna!una o. oa uuuliwai, aua ua»* k* uiaika' a)»oii. Ua D2aaK> ae h kela kau— hale o na p<>»» Nuraabo idihHlo o hua »i ka hoouokoke aua iho rt u« oiokuieie ut'i maluna o ua kauhah'' u«i o KeU paek. ua ike ih«> i* oo o LuUoeia nei i s« heio pinkiki o kela poe PaeU l ' me k» m*kau wo!;*ct'li nui !o#, «6 pe«« aua ik-ko i> ko lakou tuao hale opa!f. ' I Ui' tn*na*a uae a laua e lele nei ua piha k'a ke KojpiU Ps,«.e

UsanHga i ka makau weliweli, /e boau aaa oia ā hooikaika i kona •n&nao, ai ka pii aha ae o ka moknlele a kiekle maōli ilunrt, «a hno— mt»Ka mai la e pan ka noakau o o a Kopala Paele nei. a eia oi? ke ha--kilo loa nei 1 ke abo o ka hookele &na o ke kanaka kpokeo i keia aiokuiel*.

, Ika hala ana o hapnlua bor a 0 1 ko laua lelft 'iaapuni aua, ua noonop j iho la o Lntanela Kamika, e pii hou ae kamokulele o laua iluoa iki a<?» ae hoomaka oia e kuwalawala i ka lewa» eiai, ua manao iho la oia o ka mea 3iea Daha ia e !»wa al ka ooakemake o ua Kopala Paele nei i ka lele aookelele. Me ka hoike ole B ku o L n taoela Kamika i kekahi hoai'ona e kuwalawala ana oia i ka i ewa-&uu, ua hoomasa iho 1» oia e haoa i kela hana i ka leWa, ua lobe iii aku lā ōia i ka leo uwa waliweli o ka paela, »i ka hala ana o k»kahi manawa o keia kewalawala ana i ka leWB, ua ho ikupono »e la oia i ka moku'ele o laua, ai kona alawa isi ana ae i kahi o ka Paele a noho ana, ua hoomaopupo aku la oia ua fae!e a kuku ua lihiiihi i ka mwkau lo ua kanaka paele nei. He noen iminuienouae uoahope iho o kela maoawa, ua kuu iho la ua mokulele uei *br kahi i waiho mua ai, ae kokeke aoa no hoi i kahi o Beta Kisa m« ka poe koa paele e kali mai aoa.

I ka lel« ana aku o e haaiulu aoa oia, a ua hele uo hoi a haiLea kona helehelena i ka ma — kan. Ua wtbi» ia ae ta ha i'i kalapu h' opaa i kona rnau liooa tne kona wawae, a !e!e aku la oia mai ka moku!fle ako iluna o ka honua paa, aole no aie i loihi iho ka uoanawa ua ano hoi bou ajāi Ih koha aun raa«, a ia manaWa i noke aku a* oia i ke hooio iaiua o kona po'e ae ol.elo ana hoi ma ka lakou ole'o' no

kona hauoli i kooa lek sih i ku lewa, a mainuli o kooa enanao oui loa i Keia -eokulele» aoie oia i makeuiake e boi aku i k&uhaie o ka poe N«inr,abo, aka. ua kauo&a ae la oia i kooa poe e hōomakaukau I mau t\o e noho wa k»bi »ofeoke ioa i kahi o k» leokulele e waiho oih\ hu«. ta manao hopo hopo oin o Hihue ia aku ka mokulele nei ons, a ua iiobo oia naa kahi kokoke no ke kiai ana i keia waiwai hou oua. No «lua ia ka koikoi uaau ana o

ua Usanfaga uei 1 ka Lutauela opio e ao uiau iaia i ka hookele au» i keia mokulele. He uaau mahina ko Lutsnela Kamika ao pna i ka hookeie hna i ka mekuiele, ai kt'is kanaka pae!e hoi, u& iuaiiao uo oia no q na 1$ e!ua e lilo ai oia i mea makaukau loa i ka hou -■< ane i ka mokulele. Ua minoaka ihu 1» ka I*ut*uela opio i keia mauao hooio o keia kanaka pae'e, oiai, i ka hala ana no o kela euau tu eiua o ko laoa le)e aua i ka iewa, ua aku la ua t T s»uī£\ uei ua mikemake oia e le!e hookalii i ka iewn.

| "Aole iio ko'u luuiHumm i kela l mikiui ke kutua o &y'u ae oia aun [&ku uei, ui«i, ha mea .uiaopopo,loa i6 hauie aua kaia Paele t% haki k« »o!e lon e hiki iaia k e ho jke!e fi keia rof>kole n>B ka palekana. 0 [ke kott*u wa!« no o ko*a ae o!e aku li kana kof, oia no ko*u auakeniake '* hoopakele 1 keis nooknVft t Ve t.a.» ni hoi ko alahele e lel# a\tu ai 'no k«hi no oka po« Mkeokeo. & kaw# ; iio pu afcn ot laia no k* panep akh i Ikona m&nawa e le]«

h 'Ofcaht ai. a ia no hoi a t *aa peno iaia k» mak*nk*u, aUol?», hiki de ■keieN? hookahi. Tna no «o!e oe \ ns m na kowaiaw&U h $ a'o ke!a 'mokn!ele ( a hiki i. ka manawa e makau fca ai kela paele, ak*, no «o*o ott 4 nao o ka« aiai a oa ne* *m->» hehn iinna eo, tM>la*li». a o*n hala i kekahi n«nt e *eii l4 »ku ai , i (&&n.pt<o ' - l %>. «i ; -