Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 25, 10 November 1925 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

(No ka pomaikai 0 ko ka Hoku poe heluhelu)

"Ua pono, wahi a Hiiaka i kamailio aku ai i ua mau kanaka nei. E heltj io aku no hoi olua mamua, ae kipa kauhale iki ae hoi makou, a he . wa]bi apana hoi ka.'u me ia nei, oiai, he nuf mapli hoi ko lakou pei loko— maikai ia ' a ina paha lakou nei e hoole i ke kau mai' o makou 1 ko lakou nei waa f .alaila. aule la rhakou e hoea i Molokai nei a halawai pu hou hoi me ko olua lokomaikai, E oluolu, hoi plua e kali iki mai iauiakou." . Ua ae oluōlu mai la na wahi kanaka nona ka waa holo i Oahk a hull aku la no hoi' laua a * hele no kahi o ka. waa e waiho mai ana, ī ka hala ana āku o na wahi ua huli ae la o Hiiaka a kamailio aku 'la wahin'e eu we aha no lohe ana i k'ēla'lono |i6okaumaha. oee ka'makamaka, he huakai pilikia kā paha ka' oukou i holo mai nei i Molokai nei,'' | wāhi a 3EJiiaka i ninauaku ai i ka Iwahine i hoīo pu mai ai me lakou ihā ka wāa.' ' ' .. Ua ae mai la ua wahine nei me ke kamailio ana mai ;i keia mao olelo ia Hiiaka. ; tfaht moopuna na'u, eia ia n'el kah'i'i niāīama ia ai e kon'a māu kaKūhapai, a mes pilikiā,'e like m'e k'a kakou i lohe āk\i 'hei i kēta kanaka i tckbaflio maf Inei,' :aole ka 'he "wāhi i koē o |cā nioopuna. 3 Kaanapali no maiia me kona kiipuhakane a loh'ē ae nei no i k£ a.©ta ke kumu o keia ai anā mai la 'i ke'kāi. He puoie wāimakajpaha ka maua' e hoih'oi aku af nt> ltaanapali? Aohe h€ ¥nea"hiānaemaō"ā*T?ana mal.' XJa lohe ia fio kela |iria 1 h'e "Molokai pule-oo, M ?Hāa nae hoi ka pahu'a 'o ka pule 'ā poe Molokāi' nēi.' ' 'Aloha rfō fioi oukoii kē au 1 keia kaT, a āl6ha no hoī wāu kē" hoi 'āku he ka puolo* wāimakā i r ī na hoi ha pela, alaila, e hele pti Ho hVi kākou e ike i ko hanā aku Hoi wau ,i 'kā'ii wāh'i 'poHo. 'ai p6hb ho hoi, *alaila,"lo ! aā ho ho! kā niākōu wāhi makana aloha iā oē m&ka malkai, at pono 'ole*ho hoi # riātli'lostā ofe ana ia o kā poho ua hoao ia* r E kaohi aku hoi oe ika ho!r> o khhi waā e kau aku ai mākoli a pātt hof kā makou 'wahi apana hana me kaīn moopuno pHikia an." ' ' ' f Ikāloheanano o ua wahiue nei o ua hele koke aku la oia i kahi'O ka waa e makau - kah ana tio kā" holo, a kamāiliu aku la i kela mau kanaka elua e hoomaka\ikau māi la \ ka waa, lauā āla hoi o, K kali hui ka panee ana aku o ka waa no kn h.ol'o. no ho! hko ao hoi 'kakou i kauhalo no ka ik<> yu i kahi «loopuni pilikia akakon." i Oko lakon hole aku la no 'in S™hoon" i kauhnle e waiho' ana ka moopuna plHkia xsa pae koke i iiiai la ka leo kahea o ka poe o ka i haie. ma-i. Eia makou !a, na anhee ka manawa, ua ka onohi; ke alohala- ,f A komo lakou noi Hoko, ua, innau koke aku la no ka wahlue. Uaiia ka u\sK)pur.a 1 ka poe o ka!

| 'Ea, pehea la kahi moopuna a ka,kou?" Pane toai Ia no hoi ka poe o ka hale ia lakou fiei. Aohe wahi koe, he kamau no ia ona ae hele aku nei na,e e leie loa ae no ke aho. I kela nee aku ai o Hiiaka a ma kahi o kahi moopuna nawa]iwali„ nana iho ia oia, ai ka ana o lfana nana ana, alaila, pephi mai la oia i ka mea nana ka moopuna me JVahineomao e nde kokoke aku i kahi ana e noho ana. nee aku ai a io--kolee i kahj o Hiiaka e noJio ana, a ia'mHnaWa no o 1 mkilio mai ai i 'keia mau olelo me ka lohe pu ia mai no nae e kapoe . o!6ko o ka hale holookoa» nīake e ae o ko moo—» puna, eia la he wahine nphokai M niieā rtana s ē'paa ko ta nei oīa. 'ō ka inoā 6' kieia w v ahine_ o 'Eia' ke o keia koliu o''ke ,kaf ? o. Pailolo. He pilhi kaulana keia nd'telok&f rfeiV A]a a'oni ke kai a kupikipiki-o hoi ka alaila, pii'ke'kālme 'ua puhi nei'* a 6ia no keia"la a kakou e iolie aku nei i ka uwe oeoe mai q kekai," ;

ae koke mai la no ka po§ „ ?pio o ka halē i ka pololei o keia njatt olelo a Hiiaka i hoīke mai 16 kela puhi 0 Kahoahoa. oka akou mea lohe mau. he aō kā£ mua' loa ho aae keia ) kō' lakou lohe ana, hē kino ka eeia puhi no kekah! wahine. Aole, oa lakou mai ko 'lakou maiu ku- 1 - puna mai nō ka olelo ia he wa- . tiine keia puhi, Nolaila, wahl Hilak'a i kamailio hou aku 'ai i ka ■ poe'-olōko oka hale* E kahea p.e h6i wau iaia, ai maliu mai nō hol oia i ka'u ieo kahea, alaila, 0 ka, pau no ia 0 ka piHkia '6 ka pUm." Ia maneiwa koke no. a i paeaea'aku ai i keia. mele. ! Noho ana ka wahiae ike kai, I Hoōpuēpue ana i ke anu 0 ka | moana. Hoopuhi ana i ka ehu kai, , JPala kahela ka lau 0 ka ai, .Āheaihoie, Lele ku.Laau me he manu aia. , he iqaha ana la na ka uau. 1 aie~i ka aie, 0 Paiiolo e, 0 ua waliine hoonuu kai e, 1 ka papakea, ai ke aio o na : pohaku, !Ua ku'i iwale ia e ke kai auia, Ala no ka maka 0 ka aie, i £ no ana i ke kai o Kapepeku, ! Kapekujpeku iho la ke kai oka 1 Hooilo, £ iKu mai ila pauli—hiwa ma kai, iHe kai ia no ka aiaa, Papoi ke kai aKanuiumanu, iĀhu wafe ka pae kii» ka pae newanewa, Ka pae manuu a Kanaioa a he iioa. <. 1 O Kahoahoa kuu hoa—e, 1 Hoohaehae ana ka iae 0 Kalaan, l ki hae ia e ke kai o Wawalua 0 na o—-wawae pali o Unuiki IHe iki k& wai kau i ka pali, la wai k&u pu no n*e ka laau, Huna iho ia ke kamaaina i ka wai e, Oia kuamoopoli no a hoio i ka honua, Honua ioko paiahala i ka moe. i ka hiki ana mai nei makani ! - Aoie a'u makana nui i kuu hilahila, 0 kuu hjilahila nou e ke ho&~6, Ahe hoa i alo ia mai e ka ehu kai, A he kai a he wai ke ola. A oia ko pua i ka pua 0 ka ma'o ' Ika pau ana o keia kau ana a Hiiaka, aUMIa. huli mai la oia i ke kiip«nawahine o ka |moopur.a prilkia a kamai'io mai !h 1 keia '" ! aaMM» , j . - _j- •*** - , _