Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 26, 17 November 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XIII KA LA ULUMAHIEHI'ie M A PARISA

I iawa no hoi ' aoau ' keia mau oielo a ka Lunahoo— malu o ke Xomite f o ka manawa koke no ia o ka Lede \ eifclura 1 iawe ai i kona kulana kakele pahikaua me ka hiehie.nui a pela no hoi ke Kauna opio o i lawe ae ai i 'kona kulana me ka eieu nuiUa ku ae la laua he alo a he aio, o Venetura ko Farani wa— hine akamai loa i ke kakapahi, a o Kauna Elemia hoi ko Enelani, ao ka hoaaloha hoi o Walaka ka mea no nae nana i paani wale aku ke akamai o Ēlemia ma na hookuku kakapahi ana o laua, oiai, ua oi pookeia aku no ko Walaka makaukau ma ia hana o ka oniu pahikaua

I keia manawa i pahola ai ma kela keena 'ke anoano me-ha t me he ala aoie he kanana oluko, aua hiki no paha e i h ia ke karii oke kui-pine e 1 ail n<i. I ka papahele ia manawa. He wa no hoi keia o ka ilihia i pahola iho ai maluna o ka poe makaikal apau iloko o kela hale. E oni kapalili ana ka houpo o kekah] poe iioko o kela keena i piha loa i.ka poe makaikai, a ua ano pihoihoi mapli no ka hele - helena o kekahi poe ke nana ia aku, ao ka manawa no fsoi ia i koele ae ai ka makaki'a a na moho.

He hookui makakila wa!e no kela i kani ae la ke o ana iloko o ke keena, a he hpailonā hoi o k» manao paio hoaloha mawaena o na moho kakapahi, alaila. haule iho la ka laua mau pahikaua ilalo, ae ku ana hoi ma ko laua aoao pakahi-

Aia hoi ka maka o ka Luna--hoomalu nui o ke Koraite ke kau mai la maluna o laua, a aole no hoi i liuliu iho ke ku ana a ua mau moho nei, alaila, poha mai Ja ka leo o ka Lunahoomalu o ke komite ma ke kamailio ana mai i keia mau olelo ia iaua.

"Ano, e hui ana ka olua mau makakila no ka hoao ana o ke— kahi e lanakila maluna o kekahi, Aole i ae ia ka hokahe ana i ke koko. aka, o ka hana oi loa no ma ka aoao o kekahi moho ( oia no ka lilo ana o ka pahikaua a kekahi mai' kona lima aku, a lele aku paha mai kona lima aku, ao ka lele ana o ka pahikaua a kekahi rnai kona Hma aku, alaila» o ka lanakila no ia,

I ekoīu nae manawa e kaili iaj aku ai ka pphikaua mai ka lima aku o Kekahi ma ia ano, alaila, oia no ka pahuhopu o ka lanakila ana o ka mea nana i kaih* hāno - hano ka pahikaua o kona hoa kakapahi, a oia ka manao o ke komiie i hooholo ai, ae haawi ial aku no ka lanakUn i ka mea \ loa,a kela lanakila pakoiu ana ; makma o kona hoa.paio." I lawa no apau na oVo a ua Lunahoomalu nei o ke Ko'>r,lt\ a nu- h t a!a he uwiia e .p na ij ka maka o k« opua, a pela uo i]

! uwila olapa ae ai ka pahikaua a na moho hookuku akamai kaka — pahi, A iā hoi ke koe-koe-le ala ka makakila a ka Lede Ve —. netura me ke akamai nui, a pela I no hoi ka oniu pahikaua ana a ke Kauna Elemia. Auwe r»o hoi ke aiwaiwa o ka ■hoolek pahikaua ana a uā mau ! moho nei! E oni ata ko laua mau lima e oni ana imua ai hop'e pu no hoi, ae pii ana hoi. iluna ae iho ana hoi ilalo, e kppae ae ana i ka akau a hilala ae la hoi i ka hema, e wili ana na pulima, āe oni ana hoi na kino imua ai hope no hoi ae newa ana hoi i ka akau ae huli ae aila hoi ika hema. A ma ka nana aku i ua mau hoa nei 0 ka makakila, he ui maoli no, a he ku maoli no i ka houpo. I ka hakilo an& aku i ko ke Kauna Elemia Jkulana, he ku maoli no i ka u'i me ka hiehie, a he piha eleu maoli no me ka makaukau e hoohewahewa ole ia akn ai. Ke nana aku no hoi ika Lede Venetura, ua hele no hoi a "ui ke kua a maemae hoi ke ab ? ' Ma ka nana aku no o na poe ]oea i ka hana kakapahi, ua ! hoomaopopo ia aku īa n ? ke ano !nee iki aku imua 6 fca makaukau |o ka Lede Farani, ae hooni ana i kana kiina pahi me ka eleu nui, He hiehie no hoi me ka maikai, a ua nui no hoi ka manao mahalo o kā poe o Parisa i ko lakou Lede kaulana ī ka oniu pahīkaua, ao ka mea no hoi a lakou i kapa hoohanohano aku ai "Ka Moi'— wahine o ka makakila o Panaa." Oiai nohoi ua mau moho nei e Ihoonee mua ana i ko iaua makau[kau oniu pahikaua, a ia na maka ! noii o A!e\'aire ke hakilo ala i na 'k-iina pahi a kana aikane, a aole Iwale VToi o ka Lede Alevaire wale 1 m'* ia kulana kilo ak'u, aka, o 'Walaka pu no kekahi e hakilō lalamena maka noii i ke kiina ! pah? a ka Lede Farani, alaila, hooholo koke iho la oia iloko iho ona, e lilo ana ka eo i ka Ledekaulanao Parisa r oiai, ua hoomaopopo lo'a aku īa no oia i ka nui akamai ma6īi no o kela Lede Faranf. j Ua ano kaniuhu iho la o i laka, aoie no Ke akamai ole oi kona hoaloha Pelekane,. aka, ma- j muli no paha o ka loea maoli no o kela wahine ī keia hana o' ka oniu pahīkaua, Eia pu uo hoi -e- Ālevaire ke hakilo ioa meī i ke kulana o ka Kaunaopio o Elemia kii ana o kana makakila, a hoomaopopo" 1 pu iho la ko oia, e lilo io ana no ka lanakila i kana aikane, a ina no hoi oia ano kiina pajii ka ka Haku opio o .Merivela Uaie. alaila, aole no hoi ba e nui. ka pilikia ae nui ole ana no hoi ka hana ma kona aoao. Alia nae hoi oe e ka

Lede Alevaire Aiavareza e i ka ike a ka maka, a ia no a jfuj olua, alaila ike pono no oe i ka makaukau a makaukau ole paha 0 kou pilikoko. Ua hai ia mai j | no iaia he lua ole akamai o keia j |Kaikunane hoahanau ona. aka» ij [na nae o ke ano kima pahi iho ]a !no ia» ao ka mea kuluma mau m\ ( hoi i ka klina pahi a ka poe Pe< j 1 kane, alaila, aole no eloihi anaj ka hana mawaena o laua* a lilo, paKolu no hoi ka pahikaua a n-aikunane hoahanau iaia, Hej hana hoeha puuwai 10 no keia- j Iloko 0 na kikiko'u koe- kQele| |alapine 0 na pahi a ua mau mohoj nei. ua ike ia aku la kioia <u? o Ka Ledo Yenetura i koa&j ] m \ hema i hope, alu i|iq īa koua ( ikmoilak\ a kukuli iho konaj jku!i luMna ilalo 0 ka papahele ael [liko ?ViO ka oili ana aku 0 ke to : j |bido nuvi kona wahi i hoomak&ukau ia ai a konini iluaa u ka j ili 0 ke kai, a pela iho la ka pai\!-j kaua a 11 a I,ede Venetura i oii^ uku ai, a 'oaa aVu la ka makjL - ■ 1

pahi 'a ke Kauna o- Ēlemai, a owili 'ia ae la me ka ikaika īoa e, ka lima oolea ioa o ka Lede Ve— netura, a me ke eleu loa no Hoi i. ku hou ae ai ua Lede nei o ka makakila a kaili mai la i ka pahi a ke Elemai a hemo maila mai kona lima mai. I manawa i nakulukulu ae ai ka hale hoiookoa me na hehi— hehi wawae ana, a me na paipai lima ana e kela anaina piha oho- ; hia, a kupinai pu ae la hoi na paia o kela keena i na leo huro, i ā welo lanakila ae la hoi na kaha- j kahana hae Farani mawaena o j na pee makaainana Farani, aj puka pu ae la no hoi na olelo, keikei o kekahi poe Farani me, keia mau olelohookelakela, . "Lanakila ekahi ka aina o puplilia." Ma ka i lsgakila ai o Venetur% ua hoio aku la o Alevaire a, liaawi aku la i ka honi Farani anaikona hoaa?oha, oia hoi ke aloha hoopi}i papalina aku, § aole hoi e Hk'ē me ke honi a ka Hawaii, he i na pou ihu, ai ma'u ppnp ]ho, Polo pu mai la no hoi q Wajaka a h%awi pu mai la no hoi} |ona hoomai—• kai i ka Lede lanakila. a peia pu no hoi ke Kauna Ēīemia. HoDmaha iki iho la ua mau moho nei a hala na minuie l)e umi, alaila, kahea hou ttai la ka Lunahoomalu o ke Komite e ulele hou ua mau moho nei no ka manawa elua. Ku hou ae la mau moho nei ma lee kahua kakeīe pahi no ka elua o ka manawa, ae hoao ana i ko laua makaukau kakapahi. Hui hou ae la na makapahi a laua, ao ka ol aku paha o ke aiwaiwa o ka hookui ana o na o ua mau moho nei, ae niniu ana na pahi me he huila makani ala i kekahi manawa, a ahe hiki pono ole i ka maka oke anaina ke hoomaopopo aku i ke kulana o ka owili ana o n& pahikaua, E hoao ana kela me keia moho o laua e hoike uiha i kona makāukau i ke hoohana pahlkau?. a ua oiloa' aku no hoi'kā alapine pinepine anj, ; q mau pa— hik'aua, ae' iou ilu ana kekahi, ae pale mai ana hoi kekahi me ke akamai nui maoli. O ka hete keia 0 ka iaua hoo—>] lele pahikaua ana, a hiki w;aiei no i ka manawa a ke Kauna Eiesmia i hooiele ae ai. i pahi— kaua ma kona limahema, me hiki ole' nae ke ike ia aku e ka poe e noho kokoke loa aku ana i: ke!a wahi oke kakapahi ana, u,a maoli no kela hQoloii pahikaua ana mai ka lima akau ai ka ilima hema, aka, i&ej aku la no nae na maka noii 0 kaJ Lede Venetura i' keia hana j mai loa a kona hoa oka maka — i kila. : -

Ia manawa. no hoi i hooioli ae ai no hoi o Venetura i kana pahikaua me ka awiwi loa mai kona lima akau ai kona limahema a pai a pa-i iho ia no hoi ma ia anp hooieie pahikaua apa o laua me ko iaua mau Uma|hema, ua akaka ole loa ka mea o 'lapi e lanakila ana,. oiai, ua lik? no a like loa ka laua mau kiina a ; pale pahikaua ana. !* Aka, oiai no aae laua e hoomau ana i ka oniu ana i ka laua mau pahikaua, aoia no kamenawa o u« Lede Faran» nei i hoolele awiwi loa ae ai i kana pahikaua ma koaa luua akau a me ke akamai lua ole» ua owili ikaika hou, ae la no oia i ka maka pahikaua! a ka Kauna o Elemia* a kaiii nw , la me ka ikaika hoohana tima akau» ao ka p&hemo mai ia no ia o ka pahikaua maLka iima, iwma, mai u t ke a nlo hou mai la kaaa paliikaua i k*| Hma ka Lodc V en«uira no ka,j e!ua o ka manawa. e A«i« i pau i-*.