Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 28, 1 December 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKIiNA XIII KALA UL(JMAHIBHIti MA PARISA

Ano e kuu mea heluhelu mai - kai, ao ka hoa haihai-olelo hoi o keia moolelo kamahao o ka- Ui Hapa Sepania, eia kaua la- ua hiki mai la i ka manawa e hui ai ka.maH-akilaake kaikur.ane meke kaikuahine ma ka oriiu ana no ka hakoko no ka lanakila. E hoao ana kela me kēia o laua e loaa ka hae o ka lanakila i kekahi, ae hoehaeha ia aku ai hoi ka puu--wai o kekahi, oko wāi puuwai lā ke hoehaeha ia ana me ke ku~ lana kupilikii, ao ko wai puuwai la hoi ke hoopiha ia ana me ka hauoli laelae? He ninau paakiki paha ia a kaua e pāne ai e kuu mea heluhelu maikai, aka, na ke au no paha oka manawa e 'pane mai pane oia mau ninau a kaua e kuu mea heluhelu maikai e nu wafe lho ai no, Ua kuene pono iho !a ka Lede Kavalia o Sepania ma kona '<u - lana, a he kulana hiehie a ui maoli no kona ke nana ia aku. Aia maluna o Alavaire ke" kulāna o kā uhane eehia o ka mea kakapahi, ai lilo hoi ia ano hana i meā hoopoina ae mai kona puuwai aku ka lilo o ka lanakila 1 kekahi mea okoa aku. He kuJana no konā e hik 1 ole ai kekahi mea ke nema aku. He hiehie o na hiehie, a he kulana kilakila hoi o ke kulana pookela a kekahi meā e loaa ote ai na kinaun&u ke noii aku, .

E haka pono ana kona mau maka uliuli bolu i noho alii ia e ka wiwo o!e i kona leaikunane hanauna, a ua hoomaopopo iho la no ua 44 Kavalia Sep?nia nei, " ao!e kona hoa paio no ke kulana o ka Papa eiua, aka, a ia oīa ma ke koiana o ka papa kiekie o na kanaka opio i he)e a lehia j ka iawelawe ana i na pahikaua. Ua komo iho la no iloko o Ala\ r airG ka manao haaheo no 'kona kai kunane hanauna, oiai, ua hoike mai l%po. hoi kona heiehelena i ke kuiana wiwo ole ame ka maemae o kona mau helehelena.

0 ka lamalam'a o na helehelena o ka ui'Alevaire rae ka kilakila hoi o kona kulana e ku v ana, ao ke ano waipahe pu hoi o kona mau helehālena, ua li\o ko ia i mea hoonaueue ae i na liakukoi manao īloko o kela anaina, £ ua haawi ae la lakou i na ieo huro ohohia nui, a nako'okolo ae la hoi na paia c kela h«le Hoikeike i ka leo huro mahalo o ke!a anaina kanaka nui. Pehea hoi ke koa Naita o'Alehiona kahiko? Ao Walita. hoi ka Naita opio he kulana hiehie naho', a kila 4 kila no lioi kona kulana o ku imua o kona kaikuahiiie, t ! a hele "pii akū !a no kona manao mahalo pu me kr amma kanaka., a oia pu no kekahi i komo pu aku : jia leo hurb hhohanohano i kona kaikuahine hoahanau. Ua lilo no hoi ia komo pu ana akn o Walaka oia ta mahalo ana i mea imiU pu mai i ka manao mahalo o kela lehulehu maluoa ona, oiai\,

•ua hoike ae la no oia i ka maiiao hoohanohano Ika aoae palupalu. \b. inanawa no nae e huro hoo— hanohano ia nei kona kaikuahine hanauna. a ia pu no kona mau maka noii i ke kulana o kona hoa kakele o ka pahikaua. Ua hoo iholoihola no oia iloko iho ona, 'kulana pookela io' no koia ona, ae hooko ia ana no paha kela olelo a ka poe ka— hiko o Hawaii nei." "He wahi pali iki no o Kipu, l'aupauaho no nae oe ke pii aku t " Ia m.anawa no a laua e hoo— kuene pono ana i ko laua mau kulana pakahi» ua lohe ia aku la ka ieo oke Komite e kahea mai ana me ka leo maopopo loa, k4 Akahi, Alua, Akolu, e nee aku no mua,"

I lawa no mau olelo a ke Komite, do Ka manawa koke no ia i oloia maī al ka pahi' kaua a ka U| Alevaire me ke hikiwawe loa, me he olapa ana la o ka uwila, a ina na paha he hapa eleu ae ko Walak.a, i na no la ua helu manu mua ae la no ka "Ui Sepania, aka, e noho aku ana no hoi ka makaala ma ka aoao oka Naita Walaka o Ale - biona, a hookui ae la na maka kila a lana ā olapa ae na maka— ahi i ka laua mau pahikaua. ' Ua ike ia mai !ae ke anaina Va ka lalapa ana o na huna ahi ma ka hookui ana o ka laua mau pahlkaua i kahi hookalii. E like me ke kapaHli o ka laau hookani pahu ika mea akamai I ka hookani pahukani, a pe!a iho la no ke kapalili launa ole mai o ke kikikou ana o kekahi pahikaua i kekahi, ai loko o keia koe-le-koe-ie ana o na haukawe ana o na kani oeoe ana o na pahikaua a ua mau "Hoahanau nti o ka makakila," ae alualu ana hoi i ke kiko-waena o ka lanakila, Me keia nee ana o ka hoohana ana o kela me keia i kona ma—. kaukau kakele pahikaua, āe hoao ān'a lioi kela nie keia e loaa iaia ka lanakila. ae hoao ana hoi e 'oaa ka lanakila mua ma na 'ike like ole, a oia hoao ana nae ua hiki ole no i kekahi ke lanakila maluna o kekahi. i

Ia manawa no o Aievaire i hoolei awiwi ae ai i kana pahi— kaua ma koha limahema, ae like hoi me kana i fiana ai ia Lede Venetura i kela manawa a laua i i hookuku ai ma ka Hotele o Alevaire e noho ana, ai ka lele ana no hōi o kana pahikaua i ka hema, ae like nohoi me ka ana-- - pu ana o ka uwila, a ia no hoi ka pahikaua a kona kaikunane hoahanau ma ia lima hookahi. Hc oi aku ka eleu maoli oia hoihoi ana ae o Walaka i kana pahikaūa ma kona Umahema a huhui hou ae la na pāhikaua a laua, a okoeko hgu ae la no ke ahi i ka maka o ka laua!;mau pahikaua, a

kani oeoe aku la no i ka hahwai ana o kekahi mea kila i kekahi mea kila. Aj loko oia manawa a l'aua e kukupau ana i ko laua akamai kakele pahikaua, aia no lana ke noonoo like a!a no i na kiina pahi e loaa ai paha ka lanakila iaia, ae hiki ai hoi i ke kahi ke kaili i ka eahikaua a konā hoamai kona lima mai. He e!eu ona flen kiekie !oa f a he makauKau hoi i ike ole ia ma na kllii-a kakapahi o Parisa i na lHiwa i hala ae, l'a hoao o Walaka me kona ike apau Km»' kona ikaika apau e Hlo pahi a kona kalkuahiue ha nauna iuia, e like me ka nui o kona -nakaukau me ka ike i loaa iaia. aoV no ho wahi mea ko iki ia makonmke ona, oiai, ma kela me keia kil ana o kana makākila $ ti!o mai hoi ka pahi a kona kaikuahino hanauna, ao ka mea \ iiae i hoomnopopoia mai li'o kara [pahl i kona kaikuahine.

Pela no hoi o Alavaire, ua hoao no hoi ia:e kaili mai i ka pahi a Walaka s mai kona. lima mai a pakele 'no -hoi . kana pahi mai kona aku. He hapalua hora paha koia paio ana o laua me ka ikaika, a ua hele laua a maluhihihii a ua kanea mai la ka Lunahoomalu o ke Komite e hoomaha laua no ke— kahi maq mjnute, oiai, ua noonoo no hoi ke,Komits hehāna kaulike ole paha i ka Lede Alevaire Alavareza ka hoomau ana aku i ka

paio ana Sae luhi loa ai hoi oia, a na kona luhi paha e hoolanakila mai ia Waīaka maluna ona. Hoomaha io iho la 'laua no, kekahi manawa a hiki.wale no i ka loaa liiee ana ia laua ka maha like, alaila, lohe hou ,ia aku la. ka leo o ka Lunahoomalu o ke Ko— ; mite e kalahea hou mai ana ia laua e ku hou ae laua ma ke kahua kakapahi, Alaila, ku hou ae la laua me ka makaukau nui 1110 ka hoolaīe hou ana 0 na ai a wahie, ī kela manawa a laua e ku ana no ka ulele hou aku, ai ka hala ikl ana ae 0 kekahi manawa, ua hoomaha iki iho la laua, a ia manawa 0 Walaka i kamailio aku ai ia Aleyaire i keia mau olflo maikai. "E ka Lede Ale\iaire, aole loa i loaa ia'u kekahi hoa paio ana e like me oe, a mā ka'u mau upu ana me ka manaolana u!um|īi|{ hie, eia nae wau ke nei i ka haule pahu wale ana mau manaolana, oiai, ua loaa ia'u he-hoa paio pohihihi 0 kona mau aoao apau i keia wa. Ano e 'ke

Lede Alevaire Alavareza, aole he kumu eae o ko'u hoea m-ai i Parisa nei, āka, o kuu makemake waln no e ike a hoomaopopo i kou

akamai a'u i lohe wale ai, ai hoolaha laula ia ae hoi iloko o na nupepaPelekane kuu aiu-a hanau, ao kahi hoi a'u e iini nui nei e] hehi pn kou mau kapuai i ka lepo ona Kupuna o kakou. Nelaila, ua makemake loa wau e lilo mai j kau pah:kaua ia'u i keia paio hou l ana aku a kaua. ao ka'u wale no e uwalo mua aku nei ia oe, e makaala loa oe e ke Kavalia Lede hanohano o Sepania." '-E ka Naita maikai o Alebiona ua hauoli wau i ka loaa ana ia oe he nanehai pohihihi na koumanao e noonoo ai ao ka ninau pohihihi o ka lilo aku o ka'u pahikaua ia oe ke hauoli nei no wau ke ko io kou manao, ae loaa ai hoi ia oe ka lanakila i ke kiko waena o ka hauoli, a ia'u hoi ka hoehaeha ana o ka puuwai, aka, i nui nae hoi ke akama! o lilo a ua nei hoi kau pahikaua i ka lima g kou hoa paioikeiah," I hakalia no apau keia mau hookaau oielo ana mawaena o laua, o ka hoolale hou mai la no ia o ka Lunahoomalu o ke Komile no ko laua uldle hou ma ka paio kakapahi hou ana. Mamua nae ho? o ka hyi hou ana o ka laua mau ua .kamailio, hou mai Ia ka Lunahoomalu 0 ke Komile ia īaua i keia mau olelo, *'0 ke kuiana; kakapahi a olua 1 hoao m«a iho nei, ai loaa ole ai ka lanakil» i kahi o olua, e waiho ae hoi olua ia ano kakapahi,. a aole hoi i heiu ia kela kakapahi ana o olua iioko o keia helu eiimu e like me ka ke Komile i hooholo inua ai, E hoao ohia e lilo ka pahikaua a kekahi i kekahi \ kekahi. Qfa hoonee ia ka ma — kaukau kaili o olu§ imua," i p*u # TIJ I I i 1 ' ! Pnamumi o i kt'u mau| [knkah-nka, no ka nu? ke lokoke. iwai nei kn !a Tvarisiin.ika. 1