Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 29, 8 December 1925 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

(fīo ka pomaikai o ko ka Horu poe heluhelu) Ke hoomaopopo ala no o Wa— hineomao i "kela mau olēlo mua a 1 līiiaka i kamailio aku ai iaia no ka la mua ana i halawai 'ai me Hiiaka, a me ke ao ana o Hiiaka iaia 1 ka pule, x>iai oia e lawe ana i ka puaa olomea i mohai na Fele i Kilauea. I keia lohe ana o ua kanaka nei i kela mau oleio kena a Hii — aka ia Wahineomao, ao kona kamāilio mai la no ia ia Hiiaka i keia māu olelo maikai. "Pehea ka -hol olua? I hoo-— kahi no hoi t)ahaka hamu pu ana ae i kahi mea uuku i loaa. I na paha i maopopo mūa ia'u e kipa mallhini ia mai ana ko'u wahi pupupu-hale nei, i na la hoi ua mahuahua ak'u hoi kahi meā e hoolako ai i kahi pupupu-h&le nei. E ai pu mal no nae hoi kakou i leahi mea uuku i loaa, a ! ka la apopo ia, alaila, ike :a 'aku fka lala m.aloo me ka lala-maka. " I "Aolē maua eai pu me olua i 1 kena mau mea ai, i na he iwahi luau kau la, alaila, o ka ' maua wahi ai ka hoi ia e āi aku 'i."

"Ua pono ia, He iuau no ka'u, ae hoomanawanui iho no hoi olua ae lau lima ae no hoi wau ma kahi kokokeae nei.' v O ke ku koke ae Ia no ia 0 ua kanaka nei," ahele aku la e ako iuau ma kae 0 ka auwai e kokoke

ana i kona wahi hoa-imu. Ai ka nui ana o na puolo luau, alaila, o kona hoa koke ae la no ia i kekahi puuahi> ai ka lanahu maikai ana, aiai)a, o kona koala koke aieu la no ia i kela mau puolo luau. I ka hele ana no hoi a huli. ao ka moa ae la no ia, a pau ka wahi papaa owaho i ka hana ia, alaila, o kona lawe mai la no ia a kau imua o kela mau wahine elua me ka olelo pu mai i keia mau olelo ia laua. "Eia mai ka ai launui o kuu aina o Kaiiua nei. Aia. hoi a «popo, alaila, kalua aku wau i imu luau na olua. E paina kakou i kahi mea' i 'oaa i ke ka— maaina o Kailua nei. Ke hoomaopopo loa' aku nei o

| Hiiaka i ka ui maoli o keia kana- , ka. a \e hoomaopopo mai' la no i hoi ūa kanaka nei i 'ka ui pookela ! o keia wahine ai luau, | Mamuli o ko Hiiaka ike auo papalua, ua īke mua no oia I ka inoa o keia kanaka, aka, i kini» jkou ai ka papaleo pu ana, ua 'ninau hoomaoe aku la oia i ua | kanaka nei l Keia ninau. 4, Owai kou inxi e ke kanaka kamaaina īiookipa/* : Pane maila ua kanaka'ui nei. "0 Kaanahou ko'u inoa. A owai hoi kou inoa r ka wahine a me ko keia wahine ae, a me Ha wahine hoi e paina pu aku ana me a*u? ; loaa irma no ko*u inoa ia be kn pute fiu i kanaenao ae «ei, ai ka mamiwa hol au i inu He nei I ko apu-awu, 0 kb ia ?noa o ao ko !a ila !hoa h$ o Wahineomao, a he «kane aljfoa hoi na māua me kuo W*h| hoakan&u nei. M ' mai U o Kaana%wi kea pane. "Alaila. © Pele inoa.'* , i "Aole ta q ka'u inoi» aka 4 o ka lwi oJiftins>a au i kanaeuae 1 ol = -----

"Alaila, o Hiiaka ka paha koa inoa e ka wahine ui lamalama i ka aiaka o ke ahialiL" "Ae, wahi a Hiiaka. 0 Ilii aka-i-ka-poii-o-Pele ko'u inoa, a he Pokii hoi no ua Hakp A.lii ala okakou." ''Auhea oukou, e paina a raaona i keia ahiahi i kahi mea i ka la apopo hoi, alaila, hoomoa aku kahi mpo puaa a kakou. £ hooaumoe kakou i! ko'u wahi pupupu-hale nei, a na ka la apopo hoi e hoike mai mea oia . la* Ke manaolana nei no nae wau e loaa ana no kahi mea e hoohauna iho ai " Ia menawa no hoi o Hiiaka i pane hou aku ai i na olelo maikai

ake Kamaaina"He meaole no na mea e ae ia'u* aka, o kahi luau no ka ai faak«make loa a'u, ao ka loaa mai no o kahi ao-luau mai ia oe mai,- ao ko maua ola no ia ,me ia nei kuu pokii. i ka pau ana 0 ka lakou nei paina pu ana, ua hoonanea wale iho la no lakou nei no kekahi manßwa a hiki waie no i ko la--koa makaukau ana e hooluolu. A ia manawa no 0 Kaanahou i kamaiiio mai ai ia Hiiaka i keia mau oleio. "0 ko oukou kala no hoi ma' (ka Hikina, ao ko'u kala no hoi !'ma ke Komohana i ko kakou (moe ana i keia po," wahi a Kaa • nahau i kamailio aku ai ia Hiiaka 1 ma. j Ua maikai keia mau oleio a ua ; Kaanahou ia Hiiaka ma. Ia moe |ana iho ia po, aohe maikai iki 0

ka manao o Kaanahou, oiai, ua I piha mai la oia i ka noonoo kuko Lia Hiiaka. a ua okela mai la na imanao kuko wale aku iloko 0 keia kanaka ui, a ua hiki ole iaia [ kemoe maikai i kela hapamua o (kapo. Oia moe lakou nei a hapalua o ka po. a mamuli 0 ka loaā pono

'oleo ka hiamoa i ua kamaaina jnei o Hiiaka ma t ua aia okoa ae «Ik no oiaika waena konu o ua 'po a he po nae hoi i hoo—' imalamaiama ia e ka mahina. Oiefo iho la ua Kaanahau nei iaia Uho i keia mau olelo. • E noke aku ana 1 waa i ka hanai ia oe e Hiiaka i >kopumo ka lu&u, a hiki i ko' haalele ana i kuu' luau. Aole ān! ' uku e uku mai ai ia'u, o ko kino| nani wale wale no." ' 0 ko ia nei ala loa ae la no ia j a puka aku la iwaho o ka hale, a_ hoomaka aku ia ke ia nei hoomakaukau ana i kahi e pulehu i iaku,ai ka luau a Hiiaka, aV hana ( jia hoi a kohu hauna-imu, Hooilii !ka wahie a nui maoli, alaila,' Ihelekeia? ka ako luau. 0 ko

|ia ftei ako no ia mai ka uka a pa| nui a mai! liahiaoao no hei a pae i kekahi {»t»8o. Aoie i tc*n«k ra»i ua luau o |ita ako nna. Aiaīift, hcoioa*a ko ( |ia q«i wnhi owiii ar.a i ka hi«u tQ >; j«H onfiii h hiki, i ke ku. j *ua ok« op* o k.a iuttu e ku| ;opeop« no«> Mamua tu<e o k&,pau jiufc *ua i k« i>pti ī» o n« w.-hi ]v.a«i t jtu bo-n e »ku U &e)ti i kn ahi pn — |t«Uu Jusu ai tnu(ksi ruh <4 jaiu p;jiebu iuau h ua K»iu»jŪHa o iiuak* m», |opc iu»n iehuieuu. I ku iuoh at,a o kek&hi <«*u*wahi abvb, j «au huu 3&u ua mnn ope |uau. i\ua kA uei hnim » *«u<i iw 1 e ii uv> hot »ei_Hoo- , uiHuauai k* put<rl'u k« epe 4 iUJtU |>u h hui WAii? ao i ipvk« «ti« «I>MĪ 0 Uh. 1 U* u<> h*>i 1» k i emiU o t u>o« ika poWhu i* 4» U ujei»*koap :a h» kt't.\hi oua ioio'p * pee 0 uei /'A lut k« 1 hf« u h-u k« | (A'M y s*n)