Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 30, 15 December 1925 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

, (No ka pomaikai oko ka Horu poe heli2helu) ! I ke ala ana maī o Hiiaka ma, iva hoomaopopo iho la no oia i ka manao o keia hana ?ma a ke 'kamaaina i keia hana pulehu 'hookina luan, a ua hoomakaakau t iho la ko lakou nei pafria kakaI hiaka, ua kamailio aku la no o ; Kaauahau ia Hiiaka i keia mau 'olelo pili i kela luau ana i hoomoa ( ai, I "Eia mai ko puni oka lu'au e 1 Hiiaka, a noke ia i ka ai me ka ; kanalua ole." i ■ ■ i oka hoomaka aku la no ia o [ Hiiaka e ai i na tuau i hoomoa i mua ia.oiai, oiai no.nāe o.Hiiaka re ai ana i na wahi luaii i hoomoa Imūa ia, a ia no nae o Kaanahau ke pulehu mai ina luau i inoa ( niuaole,. a he kohu ano heihei ; keia hana mawaona o Hiiaka me ' Kaanahau. Oi noke aku o"Hir jaka i ka ai i ka luau a Kaanahau 'a hlki i ke koe ana p ha wahi .luau a ke kanaka hpokipa kama |aiua, alaila, olelo aku la o Hiiaka , i keia mau olelo ia Kaanahau, | "He nui no hoi ua walii a'u i ikipa mai ai ma ko ma|tou alauui. mui llawaii a hoea wale nu !i Miiui, a hoea i Moiokai a ioa mai nei Iwi i Oahu | iici, a ua ui no hoi >vau • kuu l»im o ka luau ma kekuhi oia !i)s,uu wal\i, nieho'i wau i ai ji ka luau ono a haalele aku i kuu ipjUtii e Uke me keia a'u i ai iho tia ia oe, Nokila, ua tue au i ko ( ajoha iokommai, a i la aua ka'u ukupa oe? , ia no i p«ue mai ai o j i keīa mm oklo ia l&iūik*. no a*u uku e ae no «i au i ai |iw l«» o ko |mo n<K*' ..i < u

I ka lohe ana o Hiiaka i keia mau olelo a ke kamaaina hookipa 0 lakou, ua kulōu kona poo' iialo a liuliu ia kulou ana, alaila. .. eaae lā kona poo iluna, a kamai-i iio mai 5a i keia mau olelo. ( "Ua maikai no ko manao i hoo : t puka mai la. Heaha la hoi, aole' anei hoi oia nei hoi kau wahine o! kuu aikane Wahineomao nel. wahi a Hiiaka i kamailio aku ai.! "Aole o'u manao pela. 0 oe! no ka'u i makemake loa ai, al aole hoi wau i makemake i ka - meaokoaae," wahi ā uakanakaj pulehu luau nei i kamailio mai ai. J Aole e hiki ia Hiiaka ke alo ae | 1 keia koi a Kaanahau, alaila> pane aku la oia i keia mau olelo ia Kaanahau. "Heāha la hoi ia, i na o ka uku iho la ia o ko ai a'u i ai īho nei, e ilike me kau e koi hoopaakiki mai Inei. ea! Heaha !a auanei hoi ia, e olelo ae hoi wau I- ko'u manao, a hoea mai kuu la~ inaina, i ka lluau hoi wau e manalo ai, oiai, 'ualaa ihola hoi kuu kino i ka |lau o Haloa i puka i ke ao ." Ia ! wa i kau aku ai i keia kau, me ka I manao la-hoi o Hiiaka o ka mea jia hoi ia o Kaanahau e hoopau I wale ai i kona manao koikoi i ka !uku o kana luau i haawi af" ia ! Hiiaka.

| Ku ae Ahiki, | f Noho iho Pakui, j | Hiki mai ko j Kono i kuu waimaka, E hanini —e, E uweau- —e. Ia manawa noo Kaanahau i paae r»ai ai i keia ipau, olelo ia Hiiaka no kela kau a Hiiaka 1 paeaea aku ai. ''Heaha auane* ! hoi ka mea e hanini ai ka wai - | maka, malia no hoi he make make i lua no hoi keia,'' | Eae mai e kuu mea heluhelu j maikai e hoakaka iki aku paha )ka mea kakau mooleio i ka ' manao o keia paeaea ana o Hiiaka i keia kau i ua kanaka koi hoopaakiki wale nei i ke kino o Hiiaka. ~ i 0 "Ahiki" i hoike ia ae la ma kela mele a Hiiaka, oia no ka ! pali oioi ma ka huH o Kaneohe, ao ka pali hoi e olelo maa ia nei o Olomana i keia manawa, oia,. hoi kela paii e ike mua aku ai ke kamahele e iho ana ma ke alanu 0 Nuuanu a hoea aku i ke olaelae e ike aku ai ia Kailua. 0 kei a no hoi ka oioina pali i holo ai i ke nele a Kalua i olioli | ai, a oia hoi keia mele malalo iho ; nei. Kiekie iluna ke ku a Apjki, Holo s.na ke aka ilaloo Kawainui, | Nana ae oe. oki ke aīo o ka 1 pali, J He laurpaiiia no mai luna a ! lalo e* 4 ilaila: ! I?aila no mnua me ka Malanai, ! E ana ika lau o ko uki, [ Ui pu me ke neki o Mokulana. >;* 4Me ka ia pa "ili ka;u\ka i ka ' wai-e, iiaila ! Ahe waiwai no ka hale e kuu ! nloha, ! Na'u «o ka hewa o ke kipa ole ! ana mai, | Oe anei e, ! 0 Pakul. oia r,o kela pali okn hon ilnna o "ka lalani pali i kapa ■iaoOlomana, ao hutl ala hoi I j NoliaiU, ika haawi ana aku o ,H\saka i ko aikauo ia, Wahme* |v>maoi wahine na ka ' nu v a hoi nana na \vah; hiau pa'u|palu i pulohn r»i a hanai \a Hiiaka a hiki i ka haalelo ana o Hiiaka s niau wahi ope luaii a Jit«mao no hoi o Hiiaka o ke kau!]ike\io hoi o*a maka?>a \ ke 'kīno Kkana aikane Wahiruvraao s e lawa ai !a hoi ko Kaan.nh&u makemako, a ua hikl maikai !a !koi !t makan» e hooko &! Wia

kni īini aloko'o Kaanahau ka mea nona hoi ka halekipa a lakou i kipa dku ai, aka, ua kaukolo mai la- noika makemake o kela kanaka ! kuakuai i kana haawi luau a imi no i ka wai keo iihililii t 6 Puha. Ua kupainaha no hoi ka pi|koi la o koia -kanaka i Icst poli oj Hiiaka. ' (. Mamuli o keia koi ua kau hou &.ku la o Hiiaka i keia mele, ae hoike ana i kona ae i keia ko'i hpopaakiki wale aka Hal£ykamaain&, Kaanahau ka ipo moe, a ko'u opu i anoi aku ai. . I ola kuu ia poloii ia oe, lnai pu no me ka waimaka, A he mau makemake lua no e> Oia hoi ha, Mpea ko kaua hiaai ono, Uahili au ia ia oe. I keia manawa no hoi o Hiiaka i hulji ae ai a olelo aku 1%, 1 ke aikap:, ai kshi Kahu o iiua e uhaele e laua mauEu a mahope aku hei oia e hele aku ai. A hala, aku la hoi ke aikane ma kahi, Kahu o laua, ua noho iho la hoi p Hiiaka e hookaa i ka 4, aie ,T luam, 9 lakou i ke kanaka ' 'uj. lioi o a,oia paha ke kaulana mua loa ana o ka paka ona o Kaihia, E ika mea maikai o ka Hooniua puuwai o Hii — aka, " aole paha he mau. huaolelo kupono ma ia mau wahi e ka—? maiUo aku ai, aka, oke kii wale paha i ke mele kaulana a Kaamealani i haku ai, ao kekahi hoi ro na <£ Lcea haku meie o Hawaii nei i hala aku nei. r (Aoie i Pau) *