Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 47, 13 April 1926 — Ko kakou manawa keia e ala ai na Hawaii [ARTICLE]

Ko kakou manawa keia e ala ai na Hawaii

(Kak»tt ia mai) O ua olelo kauiana a Kaopulu— pul* ke kafeuna poo o ka Moku- - puui o Kakuhiliewa, "e m»i ek e keiki a pa ka hoi ka iH i ke kai no ke kai ka aina." Qaa olel# kealohaloha ake Alii Kuhio, mamiia ' 0 ko'na haalele sna mai ike ola honua, oiai e kuku ana kona mau ; hoaloha pili paa uia kona wahi raoe, a o hanu hojje a ke alii 1 hoopuka ae ai, "ekupaa oukpu, ka —' koo i ka hila hoopulapnla," Hiolo ka waimaka 0 ke aloka mai kona mau hoaloha e kuku āna ma kahi o k»na pela, i kela kauoha ake Alii. oka manao ma#Ji oka Bi!a Hoopulapula a ke Alii 1 h&lia ai no kona Lahui, i mea e hoop*—» keie ia ai kona lahui ma ka noh» ana ma na rumi Hilii o na Repaa| a Pake, a e loaa i kona Lahui he lani iluna & be honua ilalo, « o[a k* makana makamae a fee AHi Kuhio 1 waiho iho ai no kona lahui aloha e kuewa hele nei ilsko o ka nele hune ame ka pilikia. Ma keīa Bi[a Hoopulapula & ke A'r,i Kuhio, ua kakoo nwi ka aliajolelo makua i keia kanawai, ama |iji Kokua ana o ka AhaoleloMakua, j i:u>,kaawalc ja na ajna hoopul«yula !:j ke'aKalana keia Kalana, a komo pu o Keaukaha„,iloko oke Ahupuaa o Waiakea. A ke uana aka ina hana a na poo aupuni e hana mai nei i keia mau la, aole i nanā ia ke kanawai hoOpulapula aka ahaolelo makua i hana ai ao ka I,ahui IHawaii, a eia nae ka mea kupaia— naha, e kukala ia ana na aiua pili koke i ke kai ame ke alauui.

"r£e keehina mua keia okape - pehi ana i ka Bila Hoopulapula, a ina kue 010 ia keia mau hana t kolohe oia no' ka nee ana mai e' hookupilikii i ka Hawaii, a kuka!a ; ia keia niau aiua o Keaukaha ellke •me.ka mea e .mauao ia nei e ka Papa Aina o ke Teritori e hoea mai ana ka mauawa e kukala īa ai o kekahi mau aiaa e aku i hoo— kaaWale ia no ka hoopulāpula ana la kaua Hawaii. E hoomanao kela ame keiu Ilawaii i aloha i \ona o»e hauau o ka olelo hope It>a a ke Aiii ILuhio, "e ku paa oukou, kakoo i ka hiia hoopulapula." Ke k» nei ka bila hoopulapula, hookaawale ia o Keaukaha no ka Ihoopuiapula ana i ka Hawaii, pe— ; hea eae ana auanei kakou e ku— ' kala ia keia ma« eka a?na e ka Papa Aina oke Terītori, no'u iho no §arī; kil! the saake. Ua hoike ia mai ī ke kiu o ka Hoku, ke pupukahi mai nei ka Hui Puuhouua o m Hawaii, a ua haua lakou i Olelo Hooholo. a waiho aku i ke Kiaaina Fannitoua,, ka Elele Lahui Jarrett, na Laia oke Komisina Hoopulapula, no ke kue ana i ke k»dala ia 4 keia ma.ii aina 0 Keaukaha. Ma _na Bila Hoo— 1 pulapula, ua komo m aina apaa o Keaukana malalo o ka malu 0 k« Komisina Hoopulapu!a ( ama' ka Komisina Aina Hikikoki i hoike liiai ai ī ke kii o ka Hoku, aole ka i hookaawale ke Komisina Hoo - pulapula i keia mau aina e make— make ia nei e kudala u@ ka poe Hawaii makemake ana i mau aina m&Keaukaha, 3 4ka aiua i hoo— kaawaie ia no iia Hawaii, 0 ua aina mahope pono aku o keia mau aiua e makemake ia oei e kuda?a. ao keia mau aina e mea ia n«i < kuda a oia no na pahale koke i ke alaniii e aana t ke kai.

Ina e kurJc-»la ia keia mau ai«a he mea tna«ipopo Soa e Hle aiia kela ajna i ka poe mea dal«, a 6ia pOt, oia no na Kepaai, Pake, Haote a pela wale aku, an§ ka Hawaii e nele aaa. Aloha no ke Alii, ke kokua, ka puukalaha, ka mea natia e paio ma ka aoao o feo Hawaii, iaa om e ola ana, Hīki ele keia mau hana i keia |>oe e *ak«niake nei e k*kala i iea aina a k« Aupuni Makua i hookaawale a| no ka Hawaii. Ke al.ihele w.ue noa ke kiu o ka Hoku e uunao uei, « wAiJio aku i k®opīi hoolialahala i»ua « I,una!Jiaka.i.:n iua o Kalepoiii, ka lioaīoha plli paa o ke Alii Kuhio,, ama *«U i hgna ai ka Bila Hoopulapula. 0 ke Ka Ihunapul'" Senatoa Kiwini kekAhi' 1 leo r.i&ua o haw»aawarta aku ai| 1 ka pepoiao o *:• Kiaaina Panniīona 1 ! aole e kudala ta keia a!u» o Keau | kaHa. ina ao?e i pau ke ka» *er,c~~ toa ō ke Kahunapule Kiwini, koikoi iki ke noi a:t* aku keia i.iaaa sue e k\i.if «01Q "Aleb* ao kikoQ M