Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 50, 4 May 1926 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XIV KA HALE KAKELA KEOK.EO

l ka hooki ana iho o Mr. Haida i ke kamaillo an)a i kela mau olelo i hoike ia ae !a. ua komo aku !a Oia ilpkooka rumi waiho o ka laua mau palapala, a lawe mai la i ka palapala hope loa a ka Lede Alevaire Alavareza 1 kakau mai ai ia laua, a hoikeike ae la ua ieka nei ia Loio Lutona. I keia loaa ana mai o keia leka ia Mr, Lulona, ua ano kupikiokio iho la ka matiao .d";'L6!o-- Lutona, oiai, ua manao iho la oia e like ana anei keia lima kiakau o ka Lede Alevaire me ka lima kakau o keia palaeaia hookuu ana e paa nei, al haawi ia mai hoi iaia i ke'ia kakahiaka e ka Haku Ro--bata. Nolailā, ika loaa ana mai 0 kela leka iaia, ua * r ehe ae !a oia i ka palapala a ka Haku Ro — bata i haawi maī iaia, a nana iho ia oia i kela ieka hoi a ka Loio Haida i haawi mai iaia, a kilohi iho la oīa i ke ano o ka lima ka kau o keia mau leka elua» a ike iho la oia me ka hoohewahewa 01 e, ua like loa no keia mau Inoa, a no ka iima hookahi no hoi i kakau keia mau inoa elua. Hookuku pu iho la no hoi oia i na hua

palapala e ae o uā mau leka nei, a hoomaopopo loa iho la oia, ua like loa io no na hua-palapjala o ua mau leka nei ana e paa ana. la manawa i hooiiolo iho ai oia i kona manao no kela leka a ka Haku Robata i haawi mai iaia, aoie na ka mea okoa i 1-nkau kela ieka, aīEa, na ka Lede Alevaire Alavareza io no i kakau, a ia manawa no hoi i kamailio aku ai ua Loio Lutona nei i na loio nona kela keena a lakou e noho ana. "He palapala no hoi ka'u i lawe mai nei e haawi aku ia olua, ai lo.aa mai hoi ia'u i keia kakahiaaka rnai ka lima mai o ka Haku Rubata o Sutowoleda, a leka hoi i kakau ia e ka Lēde Alevaire Alavareza ma Melevila a he leka hoi i hoouna ia mai i ka Haku Robata. Eia mai ua palapala nei, ae nana mai hoi olua i ka poloiei o keia, ai ka pololei ole paha."

Me mau olelo ua haawi aku la o Loio Lutona i kela palapala ma ka lima o ua mau īx)io nei oka Lede Alevaire. Ua lalau mai la ua mau loio nei i kela pa!apala ; ana lawe pu pu aku 1a no hoi i ka palapala a ka Lede Alcvaire i kakau mai ai mai Parisa mal va !.wa, a helu— hplu iho la laua l kela palapala a Rr»bata, Ua heluhelu iho 'nua me ke alahe'e i ria o!elo oloko o kela palapa'a, a ia ma— nawa pu no hoi laua i hookuku ae ai i ka o Ha u&la—. pāla nei me ka laua palapa!ft, ai ka ha'a ana o kekahi manawa o ko 'aua nana ann amn la, hoo— kuku ana ika limakakun, alaHa, huli mai la o* Loio !!atda a ka— mailio mai la i keia mau olelo ia Mr, Lutona

"lie mea maoiH-i-H) loa uo na Lc\le A!evaire A!avare.:a no i knkau ke?a pnlapa'a, n ua !iko loa no kona inoa "m\ keia pa'apaia

me kona inoa ma kana palapala {& maua mal Parisa mai- Aole jloa e hiki ia maua ke i hewa i kona kakauiima } ua like ;loa no me kona kakauīima ma |kana palapala ia maua, a ma na ipalapala e ae no ana i kakau mai jai ia mamua ioa aku nei, I TTa kakau mai oia i kekahi oii r\i'n i palapala mai Sepania mai. 'ESa hou no ka'u mea e hoomao — poxx> huu aku ia oe e Mr, Lutona, f he mau Kauwa io r no paha keia ma kela Hale o Melevila, a no laua io lio pāha keia mau inoa i kakau ponoi ia no e laua. Ke manao nei no maua e hooia rrai ana no oe ia mea?" Ua ae aku ta no hoi o Loiō Lutona no ia mea, a me ka olelo pu ana aku i keia mau olelo i na mau Ix>io nei o ka Lede"Alevaire. * 4 Ma ka haawi ana mai nei o ka Haku El.a Robata'o Sutowo— leda ia'u i keia palapala i keia kakahiaka, ua kamailio mai !a no oia ia'u, a ia no keia mau Kauwa

ke malama nei no i ka maluhia o ka liale Melevila, a ke noho ne.i no hoi laua i keia manawa ma ia wahL I namanawae makemak,e ia ai laua ua hiki loa no ke kii ia aku laua a heie mai e hoike no

iko laua kakau inoa ana i keia | palapala hookuu morati. j 1 keia manawa i pane mai ai o Loio Kalakasana, ao ka Hoa_ hui [hoi o ka Loio Haida i keia mau | oīeīo ia Loio Lutona. | "He hoike hookahi aoao wale ,uo keia mea, aka, ua iawa nae ihoiiano ko maua hoopuka ole [aku i kelapalapala kukala pani--,ku o ka waiwai o Sutowoleda, e like hoi me ka mea i manao mua ia, E kali aku hoi .maua no ka ; loaa pololei mai.o kekahi pane jmai ka Lede Alevaire mai, a : mahope iho oia loaa ana mai o [kekahi pane, alaila. a maopopa ;&i na mea apau e hana .aku ai no Ikeia mea. Nolaīla, e hoike. aku i maua la oe e Mr. Luiona, ua hoo* [panea ia ke kukala ana aku no Ika paniku i ka waiwai 0 Suto — |woleda no kekahi 'manawa aku e l-kuka' hou ia ai," ! "Ke hauoli loa nei nae maua ;no ka loaa ana mai o kekahi |hooio no ka manawa no ka hookuu ia aku o ka Haku ..Hoba.ta jma\vaho o keia pilikia, a ua loaa 'nohoiiaia ka manaolana no ka pau loa ae o kelapilikia- E hoike aku oe iaia, e ka ua ana maua i ka hana ana i kekahi hana, a hiki hoi i ka manawa e loaa m&i ai kekahi hooia maopopo mai ka Lede Alevaire ma.i, a ia manawa paha e hooponoponp ia ai na mea apau. Kehauoli.loa nei no nae maua no keia loaa ana o kekahi manaolana maikai \ ua Haku nei no keia pilikia i hekau iho. maluna o kona ohana i na manawa ihalaaku nei.', f "Eia hou kekahi mea a kakou e hou ai mamua o. ko kakou hookuu ana.

| Ke olelo nei hoo-, |kuu ī ka Haku E)la Kobata o SajU>woleda, o ke kumu i hookuu ]a mai ai oia mai keia pilikia mai, ;<?!a no ka lilo.ana aku ma ka linaa o ka Lede A!evaire ke kii o kona ;makualime. He mea oiaio anei ,keia e Mr, Luionā?" | "Ae, he meu oiaio nj? ia. Ej : hoike pu aku no hoi wau ia *lua,, o keia kii o ka iMakuahine o ka| Lede Alevaire Alavareza, oia noj ke kii oka Lede AdeUnii Alava ! r«a, ao keia makuahine m hoi o ( ka Lede Atevaire, om ke kuahine hapa-koko o ka Hakuj £la Kobata o Hale Meieula« ike ia hoi ma ka o "Ka, Haku o Sutowoieka/' a oia noj hoi ko'u Haku e lawelawe nei i! k«na hana." j e Mr. Lstona ua ku mftoH no 1 ka noonoo ipaika? ka ole* ae, nui ke iC v liB q ke!a Lede f\o ke kii o koiia v&& ~~ ' :■ t

kuahine,' a oīa aloha i I<ona makuahine i 'hana ai oia j keia palapala no .ka hookuu ana mai i ka morati o ka Waiwai o ao kela hūina da]a mahuahila'maoli no, ua hwp&,u ia 'lakou mamuli o kela jnanao a'oha mpkua, Xla J]i\o ( waiwai o keia kiyi m*ea f ke kanawai, noluila, ao!§ n'o e hiki ia kakou ke i ke a kupono ole o kemuwaiwai. i ■ hoopau ia ai kela aie nui o ka wa.iwai. o Ma ko'u, manao e Mr. Luiona, no ninau e „rrjai ana no ia e like no hpi tne ka maua t i le&mailip altu nei la oe, e,kali hoi kakou a loaa mai kekalii leo maopopo loa mai maui* Hakuwahine mai,. ae ,iikc hoi me kana mau olelo hope ma kana leka ia maua mai Parisa mai. , Ke manao oiaio nei no v/au j wahi a &ir. Haida i mai l-M. eloaa rnai ana no ia maua j ikekahi lono naai ka Lede Alevaire mai, no keia hana ma keia la, nolaila, e ksli iki no hoi kakou e Mr. Lutona."

f I keia manawa no hoi o Mr. i Lutona i hoomakaukau ae ai no [ka haaiele iho i ke keena p na ,Loio o ka Lede Alevaire Alava— |reza. laia nae e lalau aku ana i i kona papale, ua komo koke mai |ia kekahi hooholo iio, a he kanafka hoi mai kahi loihi paha ka jhok> ana mai, a kamailio mai la i |keia mau oleio ia lakou. f "£ na Keonimana, ekekeena I ipio anei keia o Mr. Kalakasana !me Mr. Haida?" Ua ae koke t aku la no o Mr. Kalakasana me Ika oielo ana aku i keia mau olelo i ka Eiele.

"Owau no hoi o Mr. Kaiākaeana, ao -keia' Kephimana hoi e noho mai la, oia no hoi o Mr, |Haidak6 > u hoahui ma keia Oihana Loipi He manao anei kou no kekahi o maua? ! ' M He Eieie wau i hoouna ia mai nei e ka Lede Alevaire Alavareza o ka Haie Kakela Keokeo, no ka hoike ana aku ia olua kona mau loio e hoea mai ana oia i Lada. na nfei i keia ahiahi, ai ole ia i ke ' kakahiaka paha o ka la apopo, Ae hoike pu aku no hoi ia olua, i Ina e hoea mai ana kekahi palatpgia i kakau ia ma ka Hale Melevila, alaila, e ike aktt olua i kela paiapa!a* I ma ke ano '*he palapala oiaio no ili, ai kakau inoa ia hni e ia ma Mēlevila Hale. Oia kana kauoha ihM e holo e mai wau ff»arrma a hoike aku ia olua, ai o!e »i olua e hoohewahewa wale, a manao Iho paha olua he mau ap>uhi wale kela. 0 kela ko'u mea i e ia mai nei mamua o kona hlki fcna mai. Etm makamaka heluhelu maikai o Hoku o Hawai." Owai keia Klele hoohololio kamahao, ai lawe mai la hoi i. ka nuhou lenikai q ka manaolana? He Eieieanei ola no ka hoopakele ae?" , (Aoieipau.)

E huli liol mai aua ke Kiaaina Farinitona mai Wakinekona mai i ka waēfta konu palia o km mafMna o M>i nei. TJa nui ktma ia'ma Wakineko?ia, a ua 'liio 011i i malihini hanohu!v: na kefcaW rhmx Ahaluii ma Waki 'nekona. Re Kiaaina oia i hiiiMi niii riiai e ka PcresldanaL a Amertkalne kona *Aha Ku l, \na, A pohea !a hoi kekah! poe o ka - kou e "Makaewaewa" loa nei i 'ke kanaka a ka Peresidena i Ihilinai n\ai ai?