Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 18, 28 September 1926 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XV KA ULUWEHIWEHIU LADA s NA KA HUI KAKAPAHI O PFXE— KANE "E LAWE AU A LILO OE NA'U" "E komo mai oe e Pablo iloko nei okarumi, a hoike mai 'ia'u ij nameaapau e pili ana i kena| leka, wahi a Alevaire i kauohai mai ai ia Pablo. Ua komo io aku la no o Pablo[ iloko o ka rumi, a pani koke aku la no o Aleyajre i ka puka o kela \ Qjmi hookipa o kona wahl e' noho ana. I hakalia no a paa j kela puka o kela rumi, ua huli • koke mai ia no o Alevaire aj ainau.koke mai la no ia Pablo ī. keia ninau. j "Nawai i haawi mai i keia. ieka iaoe?" . wahi a Alevaīre ij kamailio mai ai me ka leo olu— i oluloai kana kauwa punahele.' Ua hoomaka aku la o Pablo ej hoike Ina mea apau ana ī ike ] i keia ahiahi, a me kona hoīke pu aku i kona ike ana i kela ieanaka me na kopala ame na kipikuā ma kela kahua moko— moko e paio aku ai i ka la apopo. Kona ike ana hoi i ko lakou paeli ana i kela kahua, ame ko lakou haaiele ana iho i kela kahua hakeko, a komo aku la iloko o ka ululaau" o "Ululaau Kleele. "< Hoike pu aku 1 a no hoi oia i. ka puka ana mai o kekahi kanaka; Naita holoiio o kela aumoe, ae hele makaikai ana i ke'a kahiaa hakaka, kona halawai ana me kela kanaka hoohololi, o ke kulu aumoe, a me kona haawi ana mai iaia i kekahi palapala ae kauoha mai ana iaia e lawe koko mai e haawi i ka Alevaire iua palapala ala, a ina no ka loaaole aku oka Lede Alevāire iaia, alaila, e haawi koke aku i kela palapala i ka Lede Vene— ■ tura. Hoike pu aku la no hoi o-Pab!o; i kona Hakuwahinf s no ka olelo ana mai o ua kanaka nei*naia e hoike pu aku no hoi i kekahi o laua, aole e pono e malama ia ka hakaka ma kela kahua i kamailio mua ia ae nei, aka, e hoololi ia| kahua e hakaka ai tna kekahi ! wahi okoa aku. | Ia manawa heluhelu iho la o, Alevaire i kela palapala a Pahlo. i lawe aku ai iaia, ua hou aku la no o Pablo no na| olelo hope a uaNai{a noi. ai kspa ■ hoi iaia iho o ka "Naita o kekapa a ua olelo mai! ua Naita nei e paio ana oia i kaj manawa mua ma ko kakou aof>o. , a ma ka manawa hope hoi o huli mai ana oia a paio mai īa kakou t j ae lawe ana hoH ka aoao o koj kakou mau enemi. He ano ku ~ j paianaha muoli no na olelo a kela t Naita i ko Pahlo manuo. | "Ma ko'u hoomaopopo aku ma' ke ano o ka olelo a keia Naita o| ke kapa kila-eiala» a ia he maiī[ enemi nona hvaena o na aoao; elua. j

Me he ala e paio ana oīa me kela enemi ona ma ka aoao o ke keiki Alii Irelani, ai kona lana— kila ana, alaila, huli niai la oia a paio i kona enemi ma ko kakou aoao- Ua nu' maoli kuu mina— raina no ka hiki ole ia'u e haawi aku i kau kokua aija i, ko kakou aoao ? Va la apopo, ae loaa ai 1a h</> ia u ke kultana e i>aio pu ai jme ua Naita nei o ka Palekila | dala. Ua kauoha mai oia ia'u e hoike ak« i'keia mau mea apau ia oe, a rr,e kona hooouka pu mai Ino nae ika olelo. <4 E hoolana i kam»nao.'' "Owai ia keia "Lala piiva p ke Aloha, 0 aka, ,he mea pohihih 1 ' paha ke koho ana aku i kona inoa, a na ka la 130 paha e hoike mai i kona ano ame kona mau mea pohihihi apau. Ua kamailio ia aku keia m&u o)elo h.ope e ka Lede Alevaire, ka pau ana o keia mau olelo ana, aiaiia, kamailio mai ?a oia ia Pablo i keia mau oielo. "E hookuu mai oe ia'u, a ke manaolana nei wau ua holopono loakaoiua mau kuka olplo ana rne ka Lede Venetura'i keia ! ahīahi, a maluna oia mau kuka— Ikuka ana 'e 'hoohana aku ai na ! hana oka 1a apopo.. e like n'o hoi !me ka'u i kauoha aku ai ia oel |Ua ae aku la nohoi "o Pablo i kela mauoleloa Alevaire, a 'uakomo j"koke aku !a no hoi o Pahio 1 ka 'rumi o kona Hakuwahine, a hoi • mai la oia a komo hou iloko o ka !rumi o' Venetura, ae hoikeike i aku hoi i na mea hon anā i ike !hbu ai i kela ahiahi, a mahope |fho hoi o kona haalele ana i £ona 'nimi. | "He mea oiaio wahi a Pablo i 'kamaih'o ae ai i fea pau ana oka 'laua kamailio ana me "ka' Lede ! Vehetura. E hoeĀ mai ana ke'— ! kahi mau mea kupaianaha loa makalaapopo. a ke fke e nei 'wau i na hiohiona kupa'anaha e 'hoea mai ana. At lioea mai no [hoi ia mau haawina kupaianaha; i a!aifa, aole kaua e pahaohao ana •no ia mau mea, oiāi, ua hoike e !ia mai no ia kaua i keia ahiahL .Ke hoomaopopo l'oa nei no wau' e 'hoea io mai ana no ia mau mea hoopahaohao i ka manao." Me keia mau olelo ua hookuu ; ae la laua i kela hui kamailio ana, a hu!i hoi aku la ka Ntmui ' Pablo no loko o ka ululaau no ka !hui pu ana me kona poe kanaka 'e kali mai la iaia, ! īaia nae i hookokoke loa aku !ai i kahi e noho pee ana o kona ! poe kanaka, ua ikaika 'oa mai la Ikekahi leo koi iloKo ona, e hele !houoia e makaikai hou i kela ! kahua hakaka o ka īa apopo, a 'mamulioia leo kc.i ikaika iloko 'ona, ua hooko io āku la oia i kela |leoo kona lunaikehala e koikoi ana iloko ona. Kia no nae kē 'hele loa aku nei i na hora liilii o Ika wanaao keia manawa ana e ! I kena hookokoke loa ana aku !i kela wahi o k'e kahua kaua I hakoko o'.ka la apopo, ua hoo - Ipihoihoi loa ia mai la kona ma— Inaoma kona ike ana aku i ka 'hulali ana mai o kekahi rxiea | ano e ma ia wahi, a ia manawa [hookahi no i lohe aku ai keia i ka halulu ana o na kapuai lio me he ala e holo ana ia lio me ka ikaika loa. Ia manawa hoekahi no hoi iike aku ai oia i 'ka lalapa ana ae. o kekahi mau niea» a lohe pu aku la no hoi i ke kani o ana o na meiala niH ka halawai ana o ke— kahi uietala me kekahi meUla. a o ae la na huuahuna ahi. He halulu ana a nei ae la ka honu*, a ia manawa no hoi o Pahlo i ike aku ai i ka kuho ana o kekahi niea i hoohi;ia ia mai o kekahi mea, a ike pu anu la no hei o Puhlo i ku mealo aw'mi loaaua o hoohololio me k» pu&hi

maoli, ae &u ana kālkāika o kona mau kapuā* īio i ka honua me ka mama ma6!i no, a ia ka manawa pokole loa ua naiowale aku la ua hoohololio nei mai kona mau maka aku.' "Heaha la hoi keia mau mea kupaianaha a ko f u maka e ik<? neī m loho nei hof me ko'u mau oepeia??", wahi a ua Pahlo i kamailio malie iho ai iaia iho--0 kona manawa no ia i holo aku a? rio keīa wahl ana i ike ai l ka anapa āna, ai lohe pu ai hoi o Pablo i ke' koha ana o na mea kaua ame ka halulu o na kapuai liO; . ;* | / ' . īaia ? hoea aku aī 1 kela wahiua ike koke aku fa oia i kekahi, naita nui laahu.iai- ke kapakilā elWe loa, a ia manawa no o Pab!o ī hoomaopopo aku ai, aole keia he Najta okoa aku, aka/ o Nunui no keia "o! Irelani, ''. i | Ikahoea ana aku o Pahlo I kela wahi, ( e Hoomaka ae ana ke a!a ae o ui nei o ke Kapa™ kila e!eele iluna, a me he &la ua olepe iaaku oia mai kona 'lio aku, a hā\lle \ka honua lepo. i Ika ike ana mai o ua Naita] nei oka kapakila eleele i ko iai nei hookokoke aku i kela wahi, ua lalau koke ae la oia i kana; laau ihe, ā ana mai la e pahu i iaia n6i mfe Jka hōopuka pu* ana ! mai i keia'mau olelo. 4 " 1 "0 oe ahei ia e ka uhane lapu 0 ka po, ac> ka mea hoi nana i hoohina iho nei ia'u ma ke ano hohe wale. 'E ku aku oe ma iā' wahi, a mai a-a hou oe e nee hou mai imua i hookahi kapuai hou, o ua nei ka maka o, kuu ihe i jsou koko i keia ana.; Ia manawa no o Fablo i ka— maiiio aku ai me ka leo ooleai ua Keiki Alii Trelani nei i keia mau olelo, /'Uaoki oee Koromaka Mo~ j ranaī E kaohi i kau laau ihe no ]ka la apopo, a mai hoomaunauna loe i kou wahi ikaiKa e paio mai jme a'u nej m.e* Pahlo. Heaha la jkau wahi! laau ihe i kuu. mau iima nei f> ua hiki loa ia'u ke jhopu aku a haihai ae me ka Imaalahiloa. Mai manao kuhi— hf wā no hoi oe he uhane lapu wau o ka po e īike me kau i hoo]puoho wale mai nei. I hai aku wau ia oe, ua ike wau h kekahi malamalama kamahao je anapu apa me he uwila ala, ae |0 ana hoi |ke kukul» hikina, ai nalo aku.lji .ma.ke kuku-u komojhana. a oia ka'u i ike mai nei, a I heie mai nei hoi wau e ike maka j no'u iho, $eia ka e kapa mai ana ioe ia'u "He uhane lapM o ka tPo " 0 nae i ike iho nei, | eia ka oe ē Koromaka, ae ala ae |anaoei»iw ka lepo mai i keia j wanaao- E Koromaka e! Heaha 1 keia pioq jpui o keia mau hora o ,kawanaaō?" j E ka mea heluhelu maikai. j]2ia kaua ke ike ae ia i keia mau |OFeio a ka Pablo a ua hiki tno ia kaua ke hoomaopopo iho, jhe mau *>ieie ano hoonaukiuki {kekahi o kela ma.u olelo, ae (aaki ai i\a kui o keia Aiii \ powa o li-eiani/' ama keia wahi jla e nana aku hoi kaua i ka pane ;a ua Keiki aiii Koromaka nei i j ua oieio a Pabio- | "01 O oe ka keia e Pahlo. tHe euemi oe no u mamua aku | nei» aka, i keia po hoi aole kaua ihe mau enemi. K hele mai oe e f haawi m&i i kou mananaana lima liioko o ko'u iima. ae lululima hoi kaua m« ke aioha. Ua ninau imai nei oe ia'u heaha ka poino oui o keia po? Ua like kau ru™ ōaa ia'u i keia po e like me kekahi ninßU a kekahi Kauia iioko oka Buke nuia ke Akua., . ' & īe« Km, heaha ko ka pof' t <Aol«i pau) i