Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 20, 12 October 1926 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

mokuna XV KA ŪLUWEHIWEHIO ladana KA HUI KAKAPAHI O PELE - KANE "E LAWE AU A LILO OE NA'U" Ua hao mai la no hoi keia kaikamalune a'paīhiihi, a ua hele no hoi a kau na pua iluna, a ua ai > na pua lehua iluna o ke kino, a< ua l'ilo oia i mea mahalo nui ia e > kapoeenana aku ana. j I ke kani ana ae o ka nora umi! 0 keia kakahiaka, ua lohe ia aku i laleo wawalo o na pu puhi, ae ; kani wawalo ana mai na Mh l ! uluiaau mai o ''Ululaau Elele," a! ike ia aku la ka oi]i ana mai o na koa īhalalo o ke Keiki Alii Koro-; maka me kona kaikuahine āiela.! ae kau ana hoi maluna o ko lakou mau lio kaua, ai lokō hoi o ko | lakou mau aahu kaua, ae alakai ia ano hoi lakou me ka hiehie nui' e na Alii Ire!ani o lakou, t E huila anapanapa ana ka ( maka o ka lakou mau laauihe 5 ka o'nohi o ka !a, ae pulelo haaheo ana ko lakou rnau hulu hoohiwa-! hiwa o ko lakou mau papalekila, j ae anapa ana hoi ko lakou mau aahu kila, oiai ko lakou mau lio e haa kainepu ana. Ke nee awiwi mai Ja ua mau puali koa nei o na Alii īrelani, a ke kani wawalo ala hoi ka lakou | mau pu puhi i ka lewa, a ke puia ae la ka lewa i na leo huro na kanaka lehulehu e haawi ana^ 1 ka lakou mau leo hoohanonanoj i keia puali kaua o na Aliī opio o Ireiani. He mea maopopo loa ma ka nana aku maluna o keia pua!i koa kaua o ua mau Alii opio nei o Irelani, a ia ka lanakila ma ko } lakou aoao, oial iia piha pono' Jakou.me.ka ikaika s a he kulana , eleu īio hoi ko lakou, a ina no maj ka nana ana o ka maka ka olelo hooholo, ala la, ua lilo io aku ia noka lanakila m& ko lak'ou aoao, Ua hoike la no o Koromaka me Sifla kona kai | kuahine. 1 ko laua mau kulana hiehie maoli no, ae kukala mai ana hoi i ka maka o kela lehulehu makaikai he mau olali io no no na kahua kaua, Ē aahu ana .; o Koromaka he aahu kaua hooluu i. omaomao, a he papale *ki!aj: omaomao no hoi, a me kahuluo|| ka manu osetarika e puielo haa— heo ana iluna o kona papale kila omaomao, a o ua hulu nei o kela j manu ua hooluu pu ia no i kaj' waihooluu omaomao, a ua JhikiM no hoi oia ke kapa ia aku ia . manawa '*He Naita o ka aahu _ kiia omaomao " il O Siela hoi ke kaikuahine o Aiii irelani nei, ua aahu ia hoi^ 1 oia me ka aahu 0 ka waihooluu ; ulaula a he hulu uiaula no hoi e' : pulelo haaheo ana maluna o kona papule kila. ao kona mau ltthie.hu t ' no hc»i e kahiko ana maluni o j kona ulaula wale no. ae : kupono ai hoi ke k'apa ia ake c : ka ,4 Naita o k« kapakil* ulaula." '

0 nalio kaua no hoi o 'laua e kau ana, he mau lio puipui raai— kai, ai ano like no ko laua kulana puipui rne ua mau hooholoHo ala o ka aina waihooluū omaomao, Oiai keia kaoo e hele mai ana mai ka l»hi ululaau mai no ke. kahua hakoko. ia wa ro hoi ke aririina nni i fke aku ai i ka ur-t maī o kekahi puaii mai k«kahi aoao mai o kela kahua kaua, ao ka hoi e paio aku anā me ka aoāo o na'Alii Irelani, ao ka aoao hoi o ka Lede A.!eva>'re Alavareza o Sepania. Eia ke alakai ?na o keia puali ma ka hoomaopopo aku malalo o ke Kauna Walaka ame }ca Lede Alevaife. Ika nana ana aku oi ke anaina i kefa puall e alakai ia mai nei no ke kahua hakoko, aole e nele ka haawi ana aku i ka mahalo kieki>aia ka Lede Alevaire (ma ka olelo ana ae) e kau ana iluna o kekahi lio keokeo, ao ke Kauna Walaka hoi maluna o kekahi lio poni eleeie, a ua like keia mau lio ma ka hoomaopopo aku o ke anaina kanaka nui. o Po me kel Aq, ae nee like mai ana hoi laua' ! no ke kahua kaua. 1 Aia ma ka papale kila o ka j 'meaekauana maluna o ka lioj ikeokeo, he hoailona o ka' o Sepania, ao ke ( 'kapakila hoi e aahu ia ana e ka 'mea iluna o ualio keokeo nei, hej kile ia o ke ano unahi ia o ; jke ano kahiko o Roma, a ma ka' umauma nae o ua kapakila unahi ia nei, e kau ana kekahī palekila poepoe oke ano paa. loa. t O na ano apau o kela hoohololio nei, | konaoiwi kino, kona kulana o, ka noho ana iluna o ka Hō, ua like loa no ma ka nana aku me ka Leda Alevaire. 1 oke Kauna Walaka hoi ma 'konamau ano apau, mai kona man luhiohu e hoohihimanu ana iluna ona a hiki wale. no i kona kulana i!una o ka hokua o.kela lio eleele, ai kona hulu ponil eleele e welo haaheo ana maluna| 0 ka piko o kona papale kila eleele, aohe mea a ka maka e! nema aku ai. He kilakila kona' kulana, a he hiehie hoi ka oni haaheo ana o kona lio eleele. I' ha ma ka hiehie ka lanakila o kela la, alaila, ua lilo mua no ka lanakila i ka Naita o ka lio eleeleMa ke kuiana o na puali kaua elua, aolenoe hiki ke olelo iho ua hauie hope Keia puali kaua o ka aoao o ka Lede Alevaire Aiavareza o Sepania'malalo iho o ka puali o na poe o Trelam\ aka, i na nae ma ka hookaulike ana o ka ikaika ma ko kulana o na puali koa elua, a me ke kulana o na kanaka ame na Alakai e alakai ana ia lakou, ua hiki no ke| ia akn, a ia k? koikoj{ ma kn aoao o ka poe Irelani, oiai,! he nunui'mHOli uo ko lakou n»an alakai, a hepilikua no hoi ukāli ma ko iakon aoao, a ua hooholo iho la ho ka hapiinui o kela anaina iiui a ia paha ka lanakila ina ka aoao o k«*]a poe nunui o Irelaui, XJa fx>lna no nse ke?a poe niak;>ikai 1 kela olelo noiaU a ka Hawaii iini ioa. "Pnali ka hau «ui ika hau iki." | TJs hoea mua ac la k« mahele o | KofOtnaka me koua kaikiia-j hine nia ke kahua kaua a hoi aku j 1« iloko 0 ko lak'ou inau halelolo e $cu koke'niu' ans ma ka aoao o ke kahua liakoko, ai hoopuni \a hoi kela mau halelole o Ukou e kekahi pa kiekie. Aia maloko o kela kahiia hoouioana o ko lakou mau ha!elo!e, ek« »«ā n« pahuhne a nmlunn o kela man pahuhae, e welo *na «a kahakwhana hfte o na : Anoelua. fīe lpokahi mm hae no Koroui.k;!, a be hookahi no hoi no ka Moiwahme © k« moana! kai ahiu- " 1

/Mahhpe iho jō ka hoea ana ak.u o| Koromiaka ine kona liaikualune ame kd laua puali koa e hakoko j akū ai iua ke kahua mokomoko. a hala aku la no ko lakou uiau hale !olej a ia mauawa no hoi i hoea mai ai jco Alevaire inahele me ko WalakA. TTa noe mai 1a lakeu ine ka h"anhhntio uui, ai waena *hoi o na ]eo huro hoehiwnhiwa o na kanalea. Ua liele lon ae !a no hoi lakou inamna: o kela anainā nui, a k&moe ]oa aku' la no hoi lakou no ko la-— k<m nia'u halelole 1 hoomakaukau mua ia,'a ma ia wahi hoi lakon e "kaīi ai f ine ka makaakau no ke kmhea i'a mai e ka leo o'ka olepiihi nei ka hoomakaukau 'ana ia llākou, 'ie liuliu hoi no ka leokahe" hou o ka nee aku iniua. ! . I Mahope ho o ka nalo ana aka o| na aoao elua iloko o ko labon mau wahi i īhoomakaakau mua ia, ua ku uoai )a ka. liaiuuau .o j\ .o ka Ja aitt «a «oau o ua KuLpite auua i hoowakpukau kam halaw.ai paio aua o cuf aoau eiuH, a kukala m&i la ]om oisu oleio ao ka.uoakau|k«u o uj* aoao elua e hooiala j ka |la«ou .epau iiuna o ko jiakou hoa moiiou ae . h .o--i n»np ia 'ai oaim ka papa-honua ua [kapoai 6 na Ho lehulehu. A oiai na li'imuku e kuHla e> 'onianai na hana o k?ia la, ue 1 wehewehe ,na bo ! i kekahi mau me> piii i keia p&io aiukom r ko I O.ū i aoau elui, ua hou'— i hull i& U ka aaaki.o ka lehulehu ' i k» ibe ' ana «ku I ka "Nuuiii pa—> I hlo" rc<i k«teahi poali koa e hahai ana mahope ot a. ae oili mai ana >i<*i oiai loko uiai o ke!a uiulaau o "Uiuiaan E'eale," ae bdo poio'ei j mai aua ho: no kahuo luoao —' | j ■ i ■. (Aolei pau) i