Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 25, 16 November 1926 — HAIOLELO HOOMANAO [ARTICLE]

HAIOLELO HOOMANAO

f Ka hāiolelo hoaalohaloha a Loio 'Frank ®.'Thompaon ty>« fcfv anaina hoomanan ! malama !a ma HotJo!u!» 1 k«* Poahk !h» nel, NrT. 4, ma Ir* AKa Kiekle o Lnnakannwai Ktekh», Jlntnoe Perry, n» Knkua Lunaka -- f n*wa! J. J. Ban!tB ama Cht.» Parsons o Hi'o nei" mamn* } a o t p'ani aka kahi o k* f LtJn*ltanawal ī make.

' Ua akoakoa pu ae ka Papa Loio 'malaHa. 'TJa tseinh%la ia ha Ōlelo ' Ho*!oha?dha a k» Papa L'iio e Hnn. |A. F. Jqdd, (Kanka) Eie k« I haiolelo ptha a Mr. Thomi.»on,

Ib'u b ai noalun.a o kei« Oieio Hvobolo kdma ken? - K e io»kaamke nt>i au e haoa i kekahi Lanu «'ūi halialia ai*e hana mai a&a kuu Uoaioha ajo« lepo aie ea oaanao kui,o « luuluu aiaiuna o'u, e kakau i ko&a ffl«a kinhOliau, ina h« mau kinauoau oaaluna o ke one, a « koua mau hooukaoao eoe kaaa iuau hana aiaikai e t kuwili i& maiuoa o na kiahoouian&o o ke aioha ame na hoooaauao pau o]e, a o iopa kulana hoopono kulipo ame kooa aioha piiip«a i ka oiaio «aie kona hoowahawaha i fca hoo—< oaeamea, na Keia inau mea j hoo — , haiki «oiai ia'u i ka hoai pau an* oku i na manao kuhinia eeakolukolo o ka euahaio kiekie e haoini wai «oa a»«i oa puuwai o n* po<* hai — oielo i»a ua anaiua o keia fnc. A be mea hiki ole no hoi ia'u ke uumi ibo i kt> boike ana ako i ke akea i .ko uaaua knlaua hoaloha atne ke kaumaha pilikino i ilihia iho m%'— iuoi o'u laamuli o kona k«»wa!e ana »ko i ei ae ma<uu& oka han— wina pilihua i haulehia iho inaiuua «ltal«hulebu. Mai 4ona wa i haokohuia ai Lu- — aakwuawai no Houoiuiu uei ī ka 1903, ,ua hea. aku kak<»u iaia he 'Luuakanawai'' aka ua owili ia 4ou* oU ana aiae kana mau hau», l iioko ooa oaea ayau e pili ana i kcj o sMiaoakau— >.

«» kaia aku kakoa iai» o ''Alik»»" a be hope ka noonoo no t koua kuiaoa o "Lunakauawai Lindwj." katnabao kona kulau», iioiouoa fna ka oihana "Luuala — «awai Apana" oiftl o ko«d hemo «aa mai do ia mai ke tr«Uom mai, aia» ma|aila i liookubua maa ia ai holoueua ioa ka oihan* hookoiokoio. Mamuli o kon& ifcfe i ka ol«io B«rifeaQja aooe ka pololobtfa i ka olelo Hawaii ame sa poweko i uft oleio Pakiki ame lapana» ua ?a am,o«l' i kau āe iaia, i»aluna o ke kJekiebß e hiki ai iai» ke kaaoa lik» ika oiaio oaa nlelo ike a oa poe o na iahui like ole itoua o kau» lih». 0 ke akua o kooa nooooo us ke leaulike na ia mee.eoea ip&pahi maī 1 t_ I i- I

i kaoa ra»Q ulelo hooaolo uae ks oounou akahai, aiuha kanak» a

kauiike. U* olelo ia no Lonakaoawai KieSha«r ( «ft oi ae no ka poe ma ka ik« kaoawai ma MAkekukek?, ak» Aole ūoau luaakauawai oi a p , A k« kilohi aka kakou d malUil» o k» P*pa Kouaae o k& oihaoa hookoiekoio, aa ke kulan» luoakaaawai e k|k papa kiekie ioa i s« ke aia m ka hooaa& n &o kapawai *iia i ko kakou poe aia keia s[a«, He lauakaoawai o &e kuUua kitk» ba o Lunakanawai Lis.dssy uo : ka mea be uoho oia raa ke nuo > kolaoa hoohaahaa e like me aa poe e loiami aku ana irwua oua no na kokua aoa a ke kanawai. He iu~ - nakanawai mahalo j\ui ia oia ao ka we» oa owili ia a paa iioko o koua oia an« d<» aiaawe gula o k« aloha kauake. He iuQ»kauaw(ii ohohia oui ia oia ao ka mea o k« potu> *ek*ulikfc oa «waiaolou i ke apo' hookahi. 1 Aka «o!f» wa!e «>« kanaw#! kon» kah« tt . He boa hoolet«ioavi Imwahao nla no n* hora hoo'aiah!*, U*wa'ewH!»a iala n» tnwf«V> katslkv na aiele o ua wa i an wale akv, • īia hiki !aia ke b«! m*i ! t>a kah'ko ' S"Hct■« t miwkiuki oe 1» i» £t kn;»W! !f tox'Vi«o ni-a» f> k *la p.>h«M> ,v hu m» ; o S t * » i a jOt>J, K tiif ii >ue U4h tY*;t l i U n } t li.i .» 1" vs„ i i', ; 1* Lt: n' % »\ j |v. »■ O' , i J f ia«*«vu}»fca o H (S\ j.t-j

ipewa) i»i» « o kooa oiao bor» kaawale ia boyj>uiu'a tre k* mal» — ūaalkoa» o c«' oiōoUlo kĀoUua. a ia ©*h kakau kauīana- U.a hllīniu oīa i ka oiaio o ktia "o ka hauoli R-.lf wale pqr u ka b*>n? ana i kku me.i i txjakeoiake *j, .aka a.ulueiu 0 kb ooakamaki »uu i kaueoe» i Laoa ai- ,f Ke )iauoli nni nei au i ka 3k# <ikui u* uiaka pplupio iaaanti o ka Papa Loii'. H« koku* .>ia m& kanaWiii, a ua haumioa oiau K«r.« keena i na uuīou taau uc\ a o kouo neau uuonae e kau uui aua uo ia oo ao pukou holoooua. Ua poluai aiu oia : . ke «loh* P koaa muu hoaloha, tn*k*u »k u i koua AkUB, fcloba I koo» ain&, a Ibu »e 1 ka ttJatiao ālo|is o koua hoaloha maluoa *e 6" ka uianW snaou ma&a. a ua enanao oia oi aku ia matboa o m y»āiwaj ht uui.

Ua kii m«i ka mea n&ufc oia nana 0 lawe oku iai», a boi aku kj leha i ka leha, ka lepo i ka īep". U» pane aku oia i fre knh.-a i kel« Aha Mau Loa e pahola an£ kona maiia hookolokole \ ka wa pai oip, a o kana mau olēlo hooholo < mue kololio ana na eaaawa o ki meha ame ka louluu pilihua naloei 0 leo kakou oU honua aDa, Ua hai ka hnila i ka loa wa:, aan ka aiooielo o keia anain* houuiHus< tia paoikuia ka moolelo o kona oli oihana au», m*wabo aka o ki kakou naau olelu hoalohaloha, < ooao aoa kk lilelile o uu hoouiaL.ai ana no LanakeuHWai Litidgty, i o aku mamua o ka kakeu' mau oleK heonaanao aOna. ā ma'iaenau kj— fctna ok» maiainālaaia e hiki *i is g&koo ke heltftelQ aku i i>a haawim paiii i aoia 'mki ēia pii katxi'aha c au'a ō keia keiki haahaa i ke kuUai houkolokolo kiekip. He noeA hiki ole ia'u ke hoopoini 1 na hoouianaō aua'nona maouua e "iro*Ā hooki ana ke pafa<iota pu aki nei ah i ko*a mau maoao *oje ka luuluu paumako no Kf wahine kanemake kona uiakuahiue Oia <a mea nānā e liaawe ma'ie l keia iouluu aae Ke 1* he paa'r sa ka umahuia. Oia ka mea e p»'ia~ HO3R 00 aa I»t»kua oie. a hu:ioai aku i na WAiiaßtJft o ke uleh* kane ma ko knena mata, t ōili m»i '1 ke akea me oa maka upehupehu l ka louluu, aka, o kona mau luolui «pau aoie ūq hoi « aele ks komoUi» iioko o kona pauwai na manae haaheo, oial ua haalele iho ka mea hele loa he mao keikl a he inoa aala i kahaīia me ka aahu keokeo o ke aioha pilipaa o kona poe hoaloha, a i papahiia hoi wē na iei mae o!e o na hana maikii i hoopulu ia me na waioaaka o ko&& poe hoaloha. A nae aa manao maikai nona ame ka «anaolana oa palekaua oia ii& o, na keia mau inea e hoomaaUii

mai i ka puuwai o k» w»hii:e kaue o>ake, aui keia mau hoomanao o ke kuiaoa kiekie a ko lakou kuakane i e hoolale aiau aku i k»Da mau keiki e hooikaika e al»kai aia na pa pohako a ko iakou makuakaeia maikai i alo »i i ka ehuehu a kau i ka wekiu. j Ca make, ua Oi»ke, Oia no k»kou waie dc, A haaheo iaia Ma na ku!ana kiēki*, Me ka m&lamala po, Aka ea powehi oa maka, Na waimak» e hiolo an® 4 Waituafc«> WHioiake, Me h« kehau ala, K aiia, a naio *|īi # Oili luai na pua, Mehaia toe ka iuuluu, Ka makuahiae uie ka ohaua, S ike ae niouianao. I " j Me ia kulaia Aupuni ka Poaha o 'ka puie i bai» aku la, a uk hoi k« f ia ''Hoomanao" uo a» koa hela i *e [ kaufi oui o &e *ua ooi i ua Ko* i woiia i tko Ukoa s>ia no ka utNiuh : a hoiouk, * ,u a* houua- U« p* tti u a<(( y ii'4« wm a«u« oa iikie iUUp* p U ao uoi, \ **■*'■ .1»»» . I.w K<a ke hoolaha hou ia nei u,? k «Uiui uiMWaeua o «*' ** t>»Uha u Wa.mpa t keia ;u»« i,«thL«M *Kū SI <M* i>o k* ; A * }.«• t*a 1*0,000? Cke koh'o h -> i» ,-v |fii ll\ut » i|Ju i So M.*s. &;« ptj no «oi ie u s o<sh»