Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 34, 18 January 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ka ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ka ka Hoku Poe Heluhelu)

0 ka lahm hookahi i £eia mau olslo, He oiaio anei keia aa e hoike mai nei ia'u, a aole nei oe i kuhihewa aku i ko kakou a'fi? Ua ike io aku nei anei oe iaia me kou mau maKa ponoi, ai ole paha ua alakai hewa ia kou maka e ka pouli o kela rumi paahao?" " 'Ae, ua ike makaaku wau ia ia e liks no hoi rne ka ike aku o ko'u mau maka ia oe, a me kou ike mai no hoi ia'u, a pela iio hoi wau i ike maka aku aku ai i ka Hakualii o kakou, oia hoi o Mura4;ia*a. Oia ka paaha? a* kaua i lohe ai no ka iawe ia ana mai 1 ka po nei, Aobē kanjaka e aku. A nana no hoi nia meā a! & kāua 1 kauoha ia mai ai e ka Haku o kakou oluna o keia nioku e hoQmakaukau i kela mau m&a ai # ' ae kawili pu aku hoi i. ka laaumake me i* mau meā ai. Aole no i maopopo mua iā'u oia ke kanaka nana keia nfau mea ai a'u i lbwe aku Dei, aka, i ko'u hoea ana ak,u iloko o keja rumi paahao me Vela mau mea ai 4 oia no kai īke mua r»ai ia'u, a la inoa, ai *k\iu īohe ana i keia leo, ua hoomaopopo koke iho la no wau, aole kela he mea okoa, aka, o ka ieo mao— popo loa no kela o ke Alii Mū— rat»ma, ai ka maa ana aku o ko # u mau maka i ka pouli oloko o' kela rumi, ua hoo'maopopo loa io aku la no wau i kona helehelena ponoi. Ua hoolilo iho la maua ia manawa ma ke kamailio ana iwaena o maua iho e p!li 'ana i ko kakou nui iluna o keia moku, a nie kona nmau pu ana mai hoi I kā nui o na kanaka Irelani iluna nd o ka moku. Ua ano wale— wale loa no wau no ka hoīke ana aku iaia ne ke ano 'o kela mau mea ai, aka, i ka pau ana o ka maua kamailio ana no na mea pill ia kakou, alaila, ua ninau koke mai la no oia ta*n i ke ano o kela mau mea ai a'u i lawe akuf ai nāna e ai. Uahikiole loa ia'u ke hoike hoopunipuni aku iaia i ke ano o kela mau mea ai, a ua hoike aku ia wau me ka oiaio loa no ke kawi(i ia o kela mau mea ai me na laaumake, aole loa e hikī ia'u e huna i ka oiaio iaia, oiai, aa ike no kakou i ka pili mau o kona aloha me kakou kona poe kanaka." M Ua pono kau i hana aku la! (Ja pololei loa kou hoike ana aku !a i ka mea oiaiot! Mamuli o kau i liana aku la, ua hoopakele aku la oe ī ke ola o ke Alii o kakou, a ina ee i huna aku la iaia, a ai oia i kela ai i kawili ia me kalaaumake, alāila, e ili mai ana ka anewa koīkōi !ea maluna o ko kaua poo, a ua kokua aku kaua i ka manāo pepehi kanaka o keia Aliipowa o kakou. E hoomaikai nui ia oe e Dimora no kou hoopakele ana i ke ola o ke Aliialoha o ko kakou aina, A pehea kana mau olelo ia oe? Aole anei oia i ninau maī i ke— kāhi mau moa pili no ko kakou sno iluna o keia moku a kakou e noho hoomanawanui nei? M "O kana /pale no i makemake iiui ai, oia no ka hoīke malu ia iku i kona poe iluna o una moku, eia oia iluna o fta noku ma ke ano ai ka naopopo ana i kona poo, alaHa, e loho hamau lakou ( ae hoikeīke \q\ ma kekahi mau hana uhiuhi* lōle o kakou hoihoi īaia. Ua eamailio mai la no oia, e hīkl nai ana no ka manawa e lilo io ! ookoa ai ka mana o keia mokā nalalo o kana hookele ana, Me toa no nae kakou e iliīlama ai a htki i ka manawa 18 ai ia makemake ona " ''Maiuia o ko*u haalole ana ika kona rufnl paahao, ua ianiailio mai la oia i kda olelo

MOKim XVI, ' " * i KA PIOO NUI MA LAD>NA, RUU HOA AOHE AE NEI, LiULIO NA MOKUKAUA AUPUNI, KE KAUA MOANA KAMAHAO "Ēa, heaha keia mau hana "au i hana aku la, a he hana hupo maoli no hoi e hookomo aku ana ia kaua iloko o ka poino ■weli'— weli? tfa hana aku la oe i ka hana na&upo maoli, ae kau mai ka hoopai weliweli Joa maluna iike o kaua. Eia ka nau e hana keia haua kue kauoha, a owau ino ia kekahi e lilo i moepuu no kau mau hana ano naaupo," Hoomaha iki iho ia ua Kuke nei i kana m&u olelo r a nana mai la me rta maka hoowahawaha i kona hoa, a mamua hoi o ka hiki an* i ke 'kuene ke pane aku aaa kons aōao, ua kamailio hou raai ia oa Kuke nei i keia raau oielo hpahewa hou i kona hoa Kuene. ''£ iski anei i kekahi kanaka k«--lo&* ka manao hoohuoi ma kona nana wale ana iho no i na mea ai a kaua i hoomakaūkau ai, ai kow ili pu ai hoi i ka laau maKe e hoohiamoe aku ai iaia iloko oka hiamoe <mau loa. Ua ike no oe-e Dimora, eole loa he onohi maka hiki ke hoomaopopo i ka ike iho i ke kawili ia o ka laaumake iloko kela mau mea ai, a aole no hoi he mea puka— īhn e ke hanu iho i kekahi hohouo laaumake iloko o kela mau poea ai, aka, eia ka e hana naaupo aku ana oe e Dimora, ae hookomo ana hoi i ko kaua mau ai iloko gka make mainoino." I anaona olelo ana a ke Kuke, alaiia, nee iki aku la ua Kuene Dimora nei a koKoke loa i konahoa Kuke, aiaila, kama ,ilio aku la i keia mau olelo e hoopau ia aj keia mau manao nukuauku o ua kuke nei. "Auheamaioe e kuuhoaoka iahui hookahi, i na paha oe e lohe aku owai keīa pio aka Haku o kakou i kauōha mai ai ia kaua, e hena i kana mau mea ai me ka laaumake a hanai aku iaia, alaila, e like ana no kou manao me ko'u ma ka hoopākele ana iaia, oua Pio ala e paa mai īa, a nona hoi mau mea ai laau make a'u i lawe ifc\\ nole īa he nioa okōa aka, o ko kakou alii no o Muratlma, Ua make— mako anei oe e haawi aku wau i kela mau mea ai i kawih" ia kalaaumake? Oia io anei kou| manao e kuu hoa?** , j 1 ka lohe ana o ua Kuke nei ij ka inoa o Muratima, e liko hoi. me ka Dimora i hoike aku ai iais| ia manawa no i kahuli anoe ac, . oi kona hel«h«'ona 4 ame ho a!a; ua kau mal la maluna ona kp — 1 kahi maka'u «noe, a ia manawa' oia i kamailio mai a? me ka feo' hawanawanai konahoa karakftl

E hor mai wail a hoike mao—* popo aku ia oe me ko kaua mau hoa, e ku kakou me ka makau--kau ai ka manawa e hikl ] mai'.&i ka manawa kupono,' alaila, o ka manawa ro ia e hooko :a ai kona makemake. E hoolauna aku no hoi kaua ī keia lono me ka malu īoa i ko kaua mau hoa oluna o keia moku, ae hena ia nae me ke kkahele loa. M Ano e kuu mea heluhelu mai— kai o keia hoonanea maikai, e waiho iki ae hoi kaua i ke ka— mailio afta no na wahi kanaka Mura, ae heihoi ae hoi i ko kaua kamailio' ana 110 ka Nunui Pahle, ao ka pahhao kaulana hoi oluna o ka 'Moku lago o ke Keikialii Koromaka o ae ike aku hoi kaua e kliu mea heliihelu maikai Mra hooiiee hana ana a ua Pablo nei no kona lanakila. I ka hoi ana aku o Bimora kahi kuene mai kela rumi paahao aktro Pahlo e hoopaa īa ana; ia manawa no o Pahlo i hoolala iho qi i kana mea ehana aku ai, ae hooko i& ai kona makemake i haawi pio ai iaia iho t iīoko o ka limao kēia Keikialii pmokoko o Irelani. ! Ua hoomaopopo tho la no oia, e* hele mai ana no ke Alii Koro— maka e hoortiakakiu īaia ma po, ae hoomaopopo paha i kona" make ame kona make ole, no— 1 laita, hooholo iho la ōia iloko iho' ona, e hana aku no hol oia i ka, maalea nia kona aoao/ ae puhili ia ai'ka manao o ua Alir Koromakaneio na poe Irelani. i 0 kanai hooholo iho-lā f e moe" oia iloko o kela rumi ma kal papahele me he mea ala ua make, aualanakila hoi ka hana: aka laau'make iluna ona- A ina: no ka hiki kino o Koromaka iloko o kela keena me ka manao e tianapbno i na io ua make oia,! alaila, o kona manawa no ia el ata ae ai, a hopu aku i keia Alil powa a hoopaa iho hoi iaia ma kona wati: e hoopaa ia ana* a ia mānawa no hoi oia e hanai aku ai i kela mau mea ai ana i hoo— makaukaU ai na Pahlo e ai ia maumea'ai. ao ke kupono loa' hoi eai no noi oia i kana mau mea ai a ke kuke i hoomakaukau ai no ka poino o Pablo. A ina no ka hooko ia o keia manao oriy, alalla, o kona ma— nawa no !a e lawe mai ai i mana o kela moku malalo o ka rnana o kona mau 'ima. Ua manao no o Pahlo, ua hiki loa ia'a me kona 'mau Mura ke hoopuhili i kela heluna o na poe Irelani maluna o kela moku, o»ai. a'ia ma ko lakou lima ka mana nu! o na mea kaua' o ka moku powa, Ua mahao iln la no hoi o Pablo, apls oia e hooluhi wale aku ana 1 kana Hnnai ka Lede *levaire fna ka hU'i ana mai e kokua pu ia lakou, aka, e waiho mai no oīa nana no me kona poe kanaka Mura e hooponopono na mea apan' e ai.. 1 ka pati aha o k«fiā mau hoo— lala manaō ana o ua Pahlo ne?, alaila, hoōko aku la oia i kana mea i hoolala mua iho la, ma kona haiile arsa Huna o kela papahele fne he waiho ana o ke kanaka i make maluna o Kela papaheie, ai make hoi mamuli o ka hana o ka laaumake. Hooiaau ae la oia i kona kino, ii mmnana kona mau īima, a hoort«kee ae īa oia i kona waha, a aa ae ta kona mau maka, a kahe hot ka haAe o kona* waha, a me he ala Iloko oia o ka ehaeha nui mamua o ka hookuu ana aku o ke oia mai iaia aku. o k«ia mau hana ana e hoo— hana nei, he hana no ia i maa— maa mua īaia ke hana aku, ae ulu miu «i ua uuo Uoqhugi iVko o keia Alii o !ret3ni. pau)