Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 38, 15 February 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUXA XVI. -c;- ; -- : ; _^| KAPIOO NUI MA LAO-ANA,! KUU HOA AOHE AE NJjI, LIULIU NA MOKUKAUA KĒ KAUA MOANA kamahao E ka onohi poira ole a kou kahuhānai nei i pnlama m&i aii mai kou inau !a opio mai, a hiki wale no i kou mare ana i kej kahe. Eia oe ua loaa hou ia'u, a ke ike mai la nooe, owau no keia o Pahlo kau kauwa i aloha oiaio I aku ia oe. E hoomaopopo hou | ihooe, ua loaa hou ia kaua ka' lanakiia me ka palekana. i 0 oe no ka Moiwahine o keial moku, a owau no aua nei kou' Lutanela nui, ao ka Jnea hoi ej hooko ana i kau mau kauoha, aoj keia mau Aliikoa Irelani me| kekahi poe lehulehu e ae o keia' moku, o lakou no ko kaua mau | kanaka, ae ukal' ana hoi mahope! o ka kaua mau kauoha. O Ko —! romaka, aole oia i keia manawa, i ua hele aku oia ia kahi kupono! no na kanaka puuwai elee!e apau i e hele aku ai, a ke moe mai 'a« oia iloko o ka hiamoe hope loa nja kahi ana i manao ai € lilo ana wau 1 luahl na kona manao debo!o. Aole !oa oia e* aia hou ana ma keia ao, a hiki' wale no i ka manawa a ka Luna Anela Mikaela e puhi mai i kana; pu puhi hoala hope loa, a oia! paha kona manawa e ala hou; 2<iai ai mai kela hiamoe ana e hiamoemaila." "Ano. wahi a Pablo i hoomau aku ai i ke kamailio ana i keia njau olelo. Ua ike iho la ia oe, a ua pau ae la hoi ko'u mau manao pihoihoi nou, ae hookuu m&i oe ia'u e hana ae i kau mau hana hou maluna o keia moku i lilo maialo o ko kaua mana." **E Pablo, kuu makua hookahi wale no ma keia. ao. Ua paie--kana wau i, keia manawa, aka, o kuu| aloha pehea īa oia? Ae hana aku oe e Pahlo i na hana apau e loaa ai kuu aioha ia'u E like no hoi me kau hookauwa hoomanawanui aua mai nei. a pakele ae ia hoi wau, a me ia ano hana no hoi oe e hana aku ai no ka imi ana e hoopakele iaia. Uoe me a'u 110 hoi, a me na kanaka hoopono apau maluna o keia moku, e hana liko aku kakou e pulumi aku i na hana powa hao wale ma ka aina o Irelani, a ma na kai hoi a keia mau powa o hao ... waie nei, A aole hoi ma ka aina o Irelani w&le no e pulumi ia aku ai ka poe hāna ino apau, aka, ma kaainapu kekahi o Pe - lekane, a maluna hoi o na ale hualala o ka moana. E hoolako mai oe e Pahlō i aahu kaua kila no'u, oiai, ua hooho.o .i'o la w au I ko'w m:inao. aaU v* «Ui c houmalui ana a k a, . iN.i niaiui'A a o pu!u;v, : . !v.v ■ lookoa ia aku ai keia poe powa 4

mai ka aina me ka moana pu 3 a aole wa!e no hoi o ke kapakila wale no, aka, e hoolakopu mai 1 , pahi oilua pu kekahi. na'uj E hoomau aku kau» i ka im| ana no kuu Walaka aloha, a hiki i kona loaa ana ia kaua, a oia no hoi kekahi e kpkua ,pu mai ia kaua ma koia hana ano nui loa a kaua e rna)ia nei i ka kaua mau pahikaua ame ka waiwal ■- pu hot" Ku ae la o Pahlo iluna mai kona kukuii ana imua o kona Hakuwahine, a ia manawa no hei oia i huli ae ai a kamaiiio oluok aku la i kela maa Ir«lani i keia mau olelo. *®Ea, ua lohe ae la oiua i pa mea apau' i kamailio ia mai la e ko kakou ! Hakuwahine, ae hana īa aku ia mau hana me ka malkal, āe hoan aku hoi e hooko pono iaka make. make o ko kakou Hakuwahine." A ia no he manao ano i?ui iioko o kela mau olelo a Pahlo i kela mau Aliikoa Irelani, a ua koho koke mai la no ua mau Aliifc oa Irelani nei i kekahi manao anp nui iloko o ke>a mau olelo a Pablo, nolaila, ua ku ae la laua iluna, a ua hele aku la a kukuh'j iho la mamua o ka Lede Alevaire ao ke Kaunawahine hoi o Meie— leviia Haie, a noopaa aku la me eehi i ka laua hoohiki oihana e Boho malalo o ka maiu o ka Lede Aievatre, ae hooko hoi i kana mau kauoha apau e haawi maiai. Ua haawi aku laua i ka laua; hoohiki paa malalo o Alevaire, ae liio hoi o Kaunawahine Alevaire' o Melevila Hale i Haku oiaio no ■ laua. Ua iilo keia mau hana a keie mau Aliikoa ireiani i mea hoo—; hauoli loa mai i ka manao o ka| Lede Alevaire, a ua haawi maila| oia i kana hoomaikai nui anaj imua o laua a me kona hoopuka| mai i keia mau olelo maikai i«nu a : 0 laua, j u Ke lawe mai nei wau i ' ka oluahoohiki hoolohe kauoha, $1 hoopaa iloko o ko'u puuwai. aei nana aku ana hoi ia olua ma keiaj mua aku he mau kanaka oiaio no'u me kuu mea aloha. ] Aole no hoi olua e mihi hou ana no ia hilina? o olua i haawi mai nei. Eia kekahi mea a'u e hoike aku nei imua o olua, ai ka poe paha o keia moku e hahai pu mai ana mahope o olua, Owau no ko oukou Alihikaua nui maHuna o keia moku a hiki wale no | i k& la e loaa ai kuu mea aloha. Ua hiki loa ia'u ke hookele i ka moku e like no hoi me kekahi Kapena akamai, a ua ao' no hoi wau ia ike"l na manawa i haia aku nei, ae nana mai no hoi olua ia'u me kau makua nei a'u I aloha nui ai ma ke ano he hoo— kahi kakou, ae lilo hoi kakou apau malalo o ke apo o ke aloha kaikunane a aloha kaikuahine. Ke pule nei wau i ke Akua ma— naloa e h?iawi mai i Kana kokua ana ia kakou apau lok." Mahope iho o kela mau olelo hope a Atevaire i kela mau Aliikoa īrelani, ua pii ae la lakou iluna o ka oneki o ka moku, alai--la. huli mai la o Aievaire a ka - mailio mai 1a i keia mau olelo ia Pablo "E Pal>lo, e alakai aku oe ia'u ma ke keena o na kapakila, b! kahiko aku wau ia'u me ka aahu kupono, ai hiki ai hoi ia*u e kokua aku ia oe ke hoea ma! ka manawa o ka hakoko nna.^' Mamua oka hooko ana aku i ke'm kauoha a kona Hakuwahino, ua huli mua ae la ota a ninau atku ia i na wahi kanaka Aliikoa 1 ko laua mau inoa, ae hiki si hoi jaīa ko kahea aku ia !aua ma ko mau inoa ' Ua par.o mai la kokahi o !aua. |*0 ir.oa oin no o Ilai'o^am;,; 1 i\o kuu kokoo'un r.oi hai o ! Jkonn *r<on. , '■

■ t4 A\\b&B mai oīua, e wehe i ka olua maii pahileaua, ae kiai ma— kaala loa olua 1 ka rami 'Kapena nei, oiai hoi maua me ka Hakuwahine 0 kakou e nee ana no ke keena heahu mea kaua, Hlo ana oia i hea pu no kakou, ae lilo pu hoi i hoa kaua pu me kakon, a oia no hoi ko kakou Alii kiekie." Ua haklele iho la 0 Pahlo me ka Lede Aievaire i kela wahi- a hele' aki la laua "no ka rfmi hoahu o na pono kaaa o ua wokukaua powa lago nei- I ko lauahoe&ana i kelā keena' hoa. hu mealeaiia, ua h'oomaka koke iho la no 0 Alevaire e nana i kona trapakilsi i makemake ai, a !a rhānawa ! no ola 1 kahea mai ai īa Pablo e lawe aku i keta kapa'kila no loko 0 ne keena komo kapa 0 Koromaka. Hāaleīe iho la laua i kela keena hoahu oono kaua, a hoi hou aku 1» no ka'rutni kapena. ai ka hoea ana i kela rumi komo kapa 0 K6romaka, alaHā, haalele aku la 0 Pablo i kona Hakuwahine hoomak&ukau ana iaia no ka aahu an4 i kela kapakifa i kupo—> no loa ke komo ia e leek'ahl lede. a hala he hapalua hora, alailai 'hoi hou aku la 0 £ablo iloko 0 kela rumi, no ke kokua ana aku i kekahi mau wahi o ka aahu kila e komo ai 0 ?A!evaire. I |ka paa pono ana o kela aahu kila maluna oke kino kHakila 0 Alevaire f ae piii pono &na hoi i ke Koa Kavalia wahine 0 Sepania, a ma ka Pab!o nana ana aku, ua ku m£o!i no i ka hanohano ke kulana a ua Leeie Ui Sepania nei e ku mai ana me. ka. hiehie maoli 0 ke kulana Naila 1 I ka hakilo pono ana aku a Pablo ike kulana o kela aahu kila īluna 0 kona Haku wEhine, aole he mea a ka maka e'kama— 01 ai, oiai, ua hele no hoi a pili— pono me he ala nona ponoi no kela aahu kapakila i hana ia ai, ai ka iuhe ana iho 0 kona mau ! lauoho kuuwelu nialuna 0 kona Imau poohiwi, aole no hoi i kana mai ka ui me ke kilakīla o ua Ui Panioia ne; 0 Sepania, I Ika paa pono ana oko Alevaire kapakila, a kaliki pono ia na mea apau, alaila puka aku ia, laua nei iwaho 0 kela rumi komokapa, ai ka ike an<i mai 0 na wahī Alil koa Irelani, ua hooeehia ia 'aua e ke kulana kilakila 0 ko jaua Hakuwahine hou. Ua haawi mai la laua i ke a!o--hamekalana mau pahikaua, e like no hoi me ka haawi ana 0 na Aliikoa haahaa iho 5 ko lakou mau poo'oiha.na, a ua panai akii )a no hoi 0 Alevaire me ka hiehie nuii ke kloha ia lauaI ke kokoke Ipa ana aku q Pablo me ka Lede Alevaire i kahi o na wahi Aliikoa kiai 0 ka rumi Kapena, ua kamailio koke aku Is* 0 Pablo i/neia mau olelo īa laua^ "Auhea mai olua, e ia ko'u manao ia oiua, e hoomaka oiua e hana aku i ke kuikahi iwaena o poe irelaui iluua nei 0 ka mo-, ku, ae wehewehe maikai aku no hoi ia lakoa i ko lakou Haku hou». b me k&'holke aku ia lakou. ua, hala ko lakou haku mua nana 1 hooiuhi wale ia lakoU me kahi uuku loa, ao kei?i Hakuwahina hou 0 lakou, he Lede oia Uuna o, ka waiwai nui ( ae uku. pono ia ana lakou, ao H!o ana hoi lakou v poe kanaka e hana atoha ia aku,' a ina no hoi no ko lakou manaq kue mal, alaila. aoie 0 iakou oiai, & ia uo hoi. kanaka Mura mahope 0 ko lakou Hakuwahino hou 0 ka maikai o ka hana Hke 0 na meā apau maluna 0 keia huki like «-i hoi wa ua meii % hookeU pono ia ai ka moku. Mea paha o halawai mai lakou me k& ino nui, a he hiki o!c k$ jhana ke ole e loiia mua |Uha«e o ka iokahi." , | (Aole, jMta) j