Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 41, 8 March 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI. KA PIOO NUI MA LADANA, KUU HQA AOHE AE NKI, LIULIU MA MOKUKAUA AUPUNI, KE KAUA MOANA KAMAHAO I keia ike ana o Pah'o i kela wahine o ka aahu keokeo, ua haule koke iho la kopa mau kuli ma kapApahele o k&.moku lago, a papai ae la k">na mau lima i paa i ka mikini hao klla i kona umauma h&okiia o ka aahu kila omaomao, a hoopuka ae la oia i keia mau olelo. "Adelina! Adelina!! E Alevaire kuu !uhi hoi, ao kuu hanai hoi a'-u i hanai punahele ai. E nana i kou makuahine Anela, E Adelina, e pule oe no makou." la manawa no I vke aku ai laua i ke ani peahi ana mai o ka tima 0 ka Lede *Hoko 6 ka aahu keokeo a me he ala e olelo mai ana laua nei e hoi aku no talo o kaj rumi Kapena, Ua hoolohe aku. lao Pab!ome ka Lede Alevsirei 1 kela ani peahi ana mai a kona. lima, a hoi io aku la laua no !alo> 0 ka rumi kapena. | Ua kau mai la ke ano ilihia maluna o Pablo, aka, no Alevalre | nae, ua nana aku !a oia i keia ano a kona m&u maka e ike nei makeanoo ka hilina? hoomana* Kato!ika oia hoi, ua lilo kona makuahine i hala ma kela aoao 1 Patarcna nona, ai kapaia paha e na poe Hawaii, he "Aumakua hoopakele," a ualike !oa no ia ano hilinai o ka poe Hawaii me ka hilinai o ka Hoomana Kato— lika.

Ua maopopo loa ma kela am peahi ana mai o ka lima o ka Lede o ka aahu keokeo la A!e~ vaire rae kona Kahuhanai Pablo, e hookaawale aku laua mai kela kahua aku o ka pilikia, Ua hooko io ia no kela kauoha ka 4l Aumakua kokua," s ua hoi aku la laua no lalo. o ka moku, a ia laua i hoea ai ilalo o ka moku, alaila, hui kukakuka iho la laua. aekamanioana hoi i keia mau mea kupaianaha a ko laua mau maka e ike nei, a ia manawa no hoi o Alevaire i kamailio aku ai iaPahlo i keia mau olelo. "Ke ikeneiwan eia ko kakou ola me ko kakou palekana, a me ka palekana hoi o ka moku lago iloko o na lima o ke Akua Hemoieie. m mea oiaio no paha o keia mea kino uhane & kaua e ike nei, ai ike pu ia m nei hoi e keaahi poe luina o ko kakou moku, he kino uhane ia, ac kapa iaj ai paha e kekahi poe o ke ao nei! "m uhane iapu," aka, o ka'u waie no e noonoo nei, he uhane : oiaio keia e lāwe ana ?Bj kakou i kahi e paiekana ai, ai o|e J he uhan« paha e alakai ar.a w; kakou \ kahi e poino ai? j E hookeie aku anei keia uhano. , kakou i kahi palekana no ko

kakou moku ai ole no ko kakou lumai ia paha iloko o keīa hohonu ana ole o ka moana? Ia manawa i pane mai ai o kenaHakuwahine no kela.mau, olelo ninau ana i ninau aku la, ■'He naea hiki ole la'u ke pane aku i ka haina poiolei o kau mau ninau i kalnaiHo mai nei, oiai, ; aolt- wau he akeakamai i ka olelo ake Akua. He oki loa wau m& mea, o ko'u mahao nae ma keia n.ea f o!a no keiaUa aloha mai la ke Akua Hemolele ia kaua, ai ka poe pa hol he me kaua maluna o keia moku e heie nei i ka ino, a ua hoouna mai la i kekahi o Koha poe Anela wahine, a <?ja aneia wahine nae, oia no kuu Hakuwahine, ao kou hoi i liio i Anela aemoleieno ke Akua, ae hoopakele io ia ana no kakou/', Mamuli o keia mau olelo hili — nai a Pablo t ua komo lo aku la |no ka manaoio pu iloko o Ale— !vaire, aua kamailio mai la oja i 'keia mau olelo ia Pabio kona kahu hanai maikai"Ua like io no Ico'u manao me kou e kuu Pablo maikai ma keia mea kamahao loa ako kaua mau maka e ike nei, ake manaoio pu 'neinohoi wau e like me kou. iUa aloha nui io mai la no ke ! Akua ia kakou, a ua makemake !oia e hoopakele w kaua me na 'poe oluna o keia moku a ke liloj inei keia anela maikai, ai like kona helehelena me kuu makua-' hine Adelina, ae hookele aku ana hoi ia kakou, a loaa pu aku palia kuu mea aloha he kane, aka, e kuu Pablo maikai, owai la kai, ike i na u!i& o mua aku? B hilinai aku no paha kaua i rsa hooponopono ana mai a ka Makua Lani i ke alakai ana i kahi e palekana ai. K waiho 10 no kaua ia kaua iho, a me keia poe lehulehu 0 ka moku lago iloko 0 na īima aloha 0 ke Akua! Hemolele." Ua hoi sku la 0 A!evaire me kona Kahu hanai ilalo 0 ka rumi kepena, a waiho mai la i ka holo ana oka moku īago ma!alo y o ka hookele ana a ke kino pahaohao] iloko 0 ka aahu keokeo, ae ku ana hoi ma kahi 0 ka hoeuh 0 ua moku nei. I kela la holookoa a ano hoea 1 ke ahiahi, ua ano akakuu iki mai la ka pa ana 0 ka makani, a ano emi iki m&i )a hoi ka kui ana o ka hekili, a ke ano kalae iki aej !a hoi ka lani akea, a kua liilii iki mai la hoi ke aoa ana 0 na ale hihiu ma ka moana, aka, o ke

ano awaawaa no nae o ria ale o» ke kai i hoonioni ia e ka makani ikaika, oia mau n"o ae ano emi | aku ana nae paha ke hala ae; keliahi mau hora hou, | 0 kekahi no o na mea kupaia- [ naha no i hoomaopopo īa, mai ka manawa i lilo ai ka hookela ana o ka moku lag-o mai&lo o ke "Pai— !ata uhane pahaohae," aole !oa i pii hou ia ka moku e kekahi ale o ke kai, a ua maloo ka papahelei o ka moku, me he ala e holo ana' nolakou iloko o ka malie maikaiMamuli o keia pii ale ole ia o ka papahele o ka moka, a kahulihuli ole no hoi kona holo ana ! iloko o keia ino nui, ua haalele aku īa na po£tshttlehu o ua moku lago nei i ko lakou mau keena iiHii, ae iike me na keiki moa o haalele ana i na eheu o ko lakou makuahiii# moa s "a pela no hoī i puea mai ai na luina lehulehu o ua moku lago neī a hui ae !a ma kekahi wahi !au!a omua o Ka moko, ai keia manawa hookahi no hoi i haalele pu aku a! o Pab!o me kona Hakuwahine \ ka rumi oUlo o ka rumi kapena, h pil pu mai ia laua iluna ma ka onek! o ka moku Tacro. 1 ke kau ana o lana 'iuna o kn papahele. ua iko aku !a no lana

'i ke ku «6 o ko Pan'aka kamahao 'ma kahoieuli, a ua Ike pa aku la ! no hoi kekahi poe oka mokn ike ku io mai no okela hookele moku i me ke ku'ana pāhaohao maoli, a! oiai, he poe p*ha hoo'manamana *ia Luifia 4 holo moana, nolaila, ua Hloiho la kela ku o ka iPai'laka "hookele ! moku kaniahao i mēa hoomaka'uka'u toa aku i kekahi o kela poē, aua ho! hou aku "1a kekahi hapa nui !oa o lakou iloko ©ko tftk«i di&u keer>ft 6 pee ai, oiai, ua manao fho la no lakou iloko o kaiima o kekahi "Uliane lapu," a !he mea paha e hoōkele ana fakbu īlloko o kekahi poino, oka poe lrelani ua kaulana no liikou i ka hilinai wale i! na āno uhane hoomahamana, a oia mau fio ke and oia iahui ai hlki wal€ no i keia manawa. ' !a manp?a hookalii M hoi, a: oiai no hoi e motehulehu aku ana» ae uiii mai ana ka malu o ka po māluna o kft moana ka*. akea, ia manawa no o Alevaire' mePahlo i ike aku ai ike eni' peahi ana mai o na Hma o ka | ''Paiiaka kamahao'' ia Alevaire, a me he %Ia e ani peahi ma! ana' iaia e hele aku no.' keia wahi j kuhoe. t*Ta ike |>u aku no hoi| 0 Pab!a i& ani peahi ana mai o ka lima o ka "Pallaka kamahao" alaila, olelo akula o PaWo i kana hānai i k£ia mau olelo. ] "K kuu luhi ao kuu hanai: aioha hoi a u i hanai ai mahope mai o ka haalele ana o kou Ma—v kuahine Anela i kela ao, aole io no kela hfc Anela no kapo, aka, he anela kela no ka malamaiama, a no ka hoopakeie io ana no ia kakou mai ka poino mai. E hele aku kaua ma na wawae maloeloe no kahi ana e ani pehi. mai ia. M i ikahoeaana aku o laua mai keia wahi kokoke i kahi o ka hoe| ehookele.U ana e ka unane o ka j Makuahine aneia o A]evaire, ua. 1 hoomaopopo koke aku la no" laua! Ika nee ana ae oua uhane nei o ] Adelina mai kahi ae o ka hoe ana ; e paa ana, apeahi hou mai ia ia. Alevairee nee i kelai w&hi oka hoe. Ua nee aku ia no hoi o Aievaire a paa i kahi o ka huila hot o ka moku īago, oiai, ua nee aku la ua uhane kokua nei o Aeielina mai kahi, ana i ku uii ai i ka hoe, a nee aku] ja ua nei no mua o ka ihu; a ua moku lago tieh a ia manawa| pu no hoi kona lima i ani peahi j mai aij ame he ala e olelo okoa] mai ana no ia *aua nei, e hahai »ku ka ihu o ka moku i kahi ana e iieie a«a. Ua nee io aku la no ua kino aneie nei o a ku ma ka iim o ua moku lago nei. a ia manawa i poha ae ai he tiiaiamaiama me he kukui aia o kekahi ipu kukui, aia ma— nawa no hoi o Alevaire i hoo— kele aku ai i ka Moku iago e hahai aqa i keia maiamalama ma ka ihu q keia moku, I kela manawa a Alevaire e ku ana i ka hoe o ka moku lago. ua ike mai la no kekahi poe Luina o | kela moku iaia e ku ana ma ka! hoeuli oka moku, a ua hoolahai koke ia aku la keia mea iwaena o keia poe Luina e pee mai la no makau i kauhane hoomanamana. Ai ko lakou lohe ana i keia lilo o ka hookela ana o ka moku lago iloko o ka Hma o ko lakou Alii- i wahine hou, alaiia, ua haalele aku !a lakou i ko lakou wahi e | pee ana, a hele !oa mai la : ma ka oneki o ua moKu nei, a' nana mei lakou me ka makahehi! nui no ke akamn! hookole maoltj oko lakoU Aliiwahine hou, a i»i aiauawa no i haawi ae ai lakeu i. na ieo huro hauoli, ae hoohano— hanoana hoi i ko iakou Moi— waliine hou, j {\M. !