Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 42, 15 March 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI. ' . K.A PIOO NUI MA LADĀNA f KUU HOA AOHE AE NKI, LIULIU NA MOKUKAUA > AUPUNi, KE KAUA MOANA kamahao Ua HIo no hoi kela mea a ko lakou man maka i ike mai a! i ke akamai nui o Alevaire i ka hookelē moku, i mea hooauhee loa aku i ko lakou mau manao ano nonohua flona, a na liio iho la lakou mai manawa aku ! poe kanaka oiaio no Alevaire, ae \ hoolohe ana hoi i kaiia mau V kauoha mal ke!a manawa aku. 1 Ualilo ae la «a malamalama \ala mamua o kela moku lago ; 'malamalama kamahao e kiihi kuhi ana i ke alahele o ka moku 4 hookele ia aku ai. He mea o\aio no hoi ua lilo kela ku afta ō Alevaire ma ka| hoeuH o kela moku lapro 5 meamāhalo loa ia e rta poe apau| o kfe!a moku, a ua pauiele maoli mai la no lauou maluna o ko ia— j kou Moiwahine hou e hookelej neii kela moku me ka noiau nui, j Ikahoea anā aku i ke kulul aumde, elikemeiai hoike mua! ia ae'nei, ua lohe ia aleū la e ka poe oluna o ka Moku lago ka halulu i kahi loa aku ke' kani an& mai o na pu-kūnfahī a; nakolok6lo ae la ko'lakou kanij makahi mamiao aku, a ia nae mamua ponoi mai o kahi a ka .mokii Iag"o e n«le aku neī* j Ma hoomaopopo ana aku o na poe oluna o ka moku lago no keia naH v okolo o na pu-kuniahi, me he alalie hooi!i kaua mawae-j nao elua a oi aku paha moku mawaena o na aoao elua, ae hooili ia ana hoi kekahi hooili kaua moaiia mawaenao na aoaoi elua- Ao!e no hoi i liuliu loa aku ka holo ana o īakou nei. a ua anol kokoke loa mai la ke kani na— kolokolo anā o na pu-kuniahi ma kealaholomoana a lakbu nei e holo aku nei. I keia manawa no o Pablo i haawi ae ai i ke kauoha i na poe oluna o ka moku lago, mai ka poe ki- pukuniahi a hoealoa hoi i ka poe ki-pu-kaupoohiwi, e ku lakou me ka makaukau. Heaneano elua hora mahope iho o kela manawa i oleīo ia ao la. ua hoomaka loa mai la ka. hekau ana o ka malie o ka: akakuu malie mai la kapaana o ka makarn\ a anei eiui aku !a hoi ke ana o ke kw, a hoomaopoi>o se la j na mea apau e pau ae ana kai īno. I 1 keia manawa i kahea mai ai o Alevaire ia Pablo, a olelo mai la iaia t kahea, aku i kekahi *nau knnaka ku-h<v, ae hele mai hol e paa i ka Ihk 1 » oiai. ua manao ola e lioi Mo 0 ka Kapena no . -A--1 * -t --T ->!-**•

ke komo ana i kona kapakīīa hooili kaua, ae hoomakāukau hoi iaia iho no ka hoōili kaua e hoea mai ana. E like me keia tnftkemake o Alcvaire t a pela no hoi o Pahlo i hooko aku ai. Ua hoonoho ia aku ia e Pabio kekahi kanaka?eltia o konalahm ponoi, a hc I mau kanaka makaukau hoi i ke ku hookele hoe ana, a hookuu io aku la o Aievaire i ka huila o ka hoe-uli c ka moku Hoko o ka lima o kela mau kanaka, a' huli hoiakuiaoia no kona rumi ma ke keena olalo o ka moku. kona hoea āna i kona rumi ma— lalo o ka romi kapena, ua komo koke iho la oia i kona aahu ka— 4 pakila maka upena,. ao ka aahu, kapakila no hoi ana i komo mua ai, a lawe mai la BO hoi oia i. kona kahei pahikaua ma aoao me ka pahikaua pu 'iloko ot, ka wahi. Ua wehe ae la naē ī ka pahikaua a paa ma tiona ; |linaa, a me keia k«la;ia hou o, ua.. Ui Sepania nei, ua pii aku la oiāj no luna a ka oneki o ka no ka hui pu ana aku "kona Lūtanela nui, oia hoi o PaB!o. . r \ I keia manawaua iawe raaoij ae la o Alevaire i ke kuiana Alihikaua nui no luna o ka moku lago, ai oie ia o ke kulana [marala paha maluna o kela moku ;lago, ao kona kulana i kela ma— inawa i ike mai.ai kekahi poe oiuna oua moku nei, he kulana hiehie maoii no ,a kohu kupono no hoi ike kulana ana -i.laws ae la, j Ua haawi aku la oīa i ke kau~; j oha e pu-a ia na pea o ka moku j lago, a koe no nae kekahi peaj ihu otxua ame kekahi pea waena; o ka moku, Ua . kauoha pu aku la no hoi oia i ka hoonalo ia aku o na pahu-laau, a me na mea ano akeakea e ae e ike iaana ma ka oneki o ka moku lago, ae kaa-j waie kalia maoli ai no ka mokuj no ka hooili kaua aku, Ika ike! ®na o Alevaire ua kalae na mea. apau ma ko lakou alahele, alaila, j haawi mai la oia i ke kauoha ia Lutanela nui Pablo no ke kii ana aku i ke kiho make o Koromskai no ka hoihoi ana aku i. konai heana no ka hohonu o ka moana. | Ikaloheanao Pablo i keia kau!oha a kona Hakuwahine, m hooko koke aku la oia me ka eleui nui. Ua kii ia aku la ke kino make o ke Keiki Alii Koromaka a hookomo ia iho la iloko o kekahi eke 'nui, aī humu ia ae mawaho ke~y kahi ulii kapolenā, a lawe. ia ae la ke kino make o ua Keiki AHi Ire!a'ni ne; a hoolei i'a aku la iloko o ka opu hohonu o ka moanā, aj hoopaa pu ia hoi ma kona mau wawae kekalii mau poka Icau~ mahar. Ku wehe lea mai ia na eheu .o ka a. wehe pu mai la no hoi na eheu o ka malie maluna o ka mgana ICia no ua Ui Hapa Paniolo nei lee ku nei me ka hiehie nui 6 ke'kulana Alihikaua nui io no, al oie hoi ia he kulana Adimarala hoi e hoo— malu ana maluna o kona poe kanaka naluna o kela mokuknua *&pro, t I ka hele ana a kolili na kuna o ka la i ka ilikai, a oia no ka manawa i ike ia aku ai ke— kahi moku nui s ae welo haaheo aha kons hae ma'nna o kona kia, ae hoike mai nna i kona kulana, oia kekahi o na moku powa e noho ia ana © Slola, ao kaikuah'ne heī o ke keiki Asi Koromaka i hooholo-aia h akula kona kino puanuanu ileko o ka hohonu o ka moana. i ka manawa mamua iho o kuia ike ia ana o keia mokunui e kau ana ka liae o ke $Wla o h niōana, ua iī|ala ip.nū !a o Ale\ at?v 1 "koni^

"KahuhaWi Pab!o, 'e lawe i kekahi niau kaiaka makaukaii i ka hana hae ai' |ke kahakaha ana hoi i kekahi rtiau olelo maluna o ka hae, ae hana hoi me ka eleu !oa., ai ka makaukau anae hoike mai! hoi iaia, ai hiki hoi ke huki ia ua hae nei maluneE o ke kia-hope o kaMoku'lapo, Ua hooko ia keia kauoha matu a Alevalrc e kana Kauwa aloha, a mamua iho o kela ike ia ana o ke Aliiwahina Siēla o lea moana, ua hoike ia maila ia Alevaire } ua makaukau na mea apau, ae kaH wale aku anā' no I kana kaUoha no ka hiiki ia o Huna. ike xnp,i la no kela mokumai o¥e Aluwahmē Siela o ke i l<Sr a ua manao mai' la v no lakou oka moku iq no keia e~ v rīohoai]i ia ana ab|e*i mpeuhane mua e fke inai ko lakou mau maka i kekahi hae Koailona a lakou e piha pa;haohaoaj., 0a haawi aku 1a o Alevan* i' ke kauot|a i kōna Lutaneta rni Pahlo, e huki ia ae kela hae iiuna o kfclā kikhope o ka moku lago, a manawa io np i pii mālie ae } 'hne iluna, 'a ; mohala pono a6 lā" kona leulana; imua o aheahe makani e _ya maikai a;ia. a ike ia m#,la e kela jnpk t u-,powa : ke kau ana aku o keia msu huaolelo maluna o.ka, papalina o kela hae, "lAG.Q ka Mojku. ĀLEVAIRK ke Koa/ ; . I ka pii ana ae, o kela hae iluna o kela |tia-kope o ka moku lago, ua haawi pu ae la na poe olu.ua o lea moku lago i na leo huro, ae, haawi ana hoi me ko jlakou mau leo paiakuli, ai lawe ;la aku hol a !oh- /i ka poe iluna o kela moku-powa-Ke hoopii .pono aku nei ka Moku ao ka mea kupono i keta manawa I"0 ka olali ona kai ehuehu»" a |ke hooihp pono mai 3a no hoi Ikela mokw-powa e halawai me ka |moku lago. I ka ike pono ana poe oluna o ka Moku ,lagQ i napoe oluna o kela anoku'powa, ua,liaawi ae la.lakou i ko |lakou mauleo uwauwa. t Ua hoopaopopo loa aku la [poe oluna, o ka moku lago, o keia .moku e hooiho mai nei e pu me laHou, oia no kekahi' o na iinoku ikajka loa o ka Aliiwahinei Sieia, ai ike ia hoi ma ka inoa o •'Naiokikp'' (Wasp), ai noho, ia hoi e Kapena Maka—v paa, ao kokahi hei o na Kapena makaukay loa malalo o ke Aliī— wahine Sjela. 0 keia kanaka* e noho Kapena nei maluna o keia, «oku < 'N^llokiko 4 , ' oia kekahi o na kanaki* makaukau loa, a he kanaka nae, o kda ano _kina i he— kau ona, noiaila, ua kapa aku 0j%,0 kana $oe "O Kapena ahe inoa kohu maoli t nx> .He kanaka'kino. |nui ? a t pisa i ka" ikaika nie ka lokoino He kanaka loea mai |kahooili kaua» a ma na kaua! |moana ia oia ma ka papa; ekahi o ka" makaukau nka mii j |o na kanāka maluna o konaniokU| ,e noho ana, ua hoea aku [iioia i ka 350, oia hoi ke hui pua na AhltSoku me na T,nina pu. [ He moku no hoi kela oka papa i ekahi o kā paa, a! hoolako ku— 'peno loa iā na lako kaua 'ikaika. a «a helu keia moku 'onoho h6ftkete ta at;a t Kapenn Makapaa ma ka Papa ekahl o ka ikalka. a ō«a moku Kalokiko nelj ka moku a ka JToku lagp e komo-1 hia aku a1 Hoko o ka hakoko wellweli aVia. 1 Aol« I p«T». j *,hv!r.t-o?v, Ō kA po! o Hiun roI MHHHHHI , _ » -«r -